Þjóðviljinn - 31.12.1983, Blaðsíða 2

2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 31. desember - 1. janúar 1984
skammtur
Af meiri jólahugleiðingu
Það var í lokin á jólaföstunni að ég lenti í útistöðum
við konuna mína. Já, það var áreiðanlega þá, það get
ég séð á því að ég skrifaði „Vikuskammt" um málið í
hinni vikunni.
Mér finnst eiginlega sáluhjálparatriði að geta létt af
mér þungbæru hugarvíli útaf sambúðarvandanum við
einhvern. Þetta er svona einsog þegar ormaveikur
hundur er hreinsaður út, eða harðlífismaður látinn
laxéra.
Mér skilst að margar tegundir séu til af svona sálar-
laxéringu. Fyrir sunnan Alpa, já og raunar víðar, fara
menn í skriftastól og létta af sér óþverranum við þartil-
gerðan guðsmann, sem hefur umboð guðs almáttugs
til að fyrirgefa ég held næstum hvað sem er. Og það
eru raunar til margar fleiri aðferðir til að hreinsa sálina.
Sumir láta kaffæra sig, þar til þeir sjá hvítar dúfur, aðrir
vitna um vammir sínar og skammir á bænasamkom-
um, eða í einhverjum mýstiskum leynifélagsskap.
Við sem erum hættir að drekka og orðnir „þorsta-
heftir", eins og það er kallað, hittumst stundum og
segjum hver öðrum, hvað við höfum verið rosalegar
fyllibyttur á meðan við drukkum og raunar hvað við
séum rosalegar fyllibyttur enn, þó við drekkum ekki
lengurog séum edrú dag eftirdag, viku eftirviku, jáog
sumir ár eftir ár eða jafnvel æfilangt.
Og allt er þetta gert til að létta þungbæru hugarvíli af
sálartötrinu.
Mín sálhreinsunaraðferð er semsagt sú að setjast
niður og trúa Þjóðviljanum fyrir sálarskítnum og
hreinsa mig þannig.
Já það var semsagt á aflíðandi jólaföstunni að kon-
an mín rauk á dyr, eftir að hafa tilkynnt mér að eitthvað
væri að „fara úr böndunum" hjá okkur, en ég náði því
ekki að fá það uppgefið hvað væri að fara úr böndun-
um.
Þegar ég var svo búinn að vera einsog hugur
manns í næstum tvo daga á heimilinu og hún var að
verða einsog eltiskinn af eftirlætinu, áræddi ég loksins
að spyrja, á Þorláksmessumorgun, hvað það væri
sem væri að fara úr böndunum.
„Þessi jólagjafadella", svaraði hún. Og svo hélt hún
áfram:
„Við ákváðum semsagt í haust, mamma og ég og
fólkið þitt, að hætta þessu“.
Þetta fannst mér það viturlegasta, sem ég hafði
lengi heyrt, og sagði með hlýrri blíðu og ástúðlega:
„Jæja“.
Þá tók hún fram blað og ekki fór á milli mála, að nú
átti ég að fá að sjá árangurinn af þessari tímamótaák-
vörðun um að fella niður jólagjafirnar. Ég tók við blað-
inu og leit á það. Þetta var langur listi, raunar sextíu og
fjögur nöfn, snyrtilega vélrituð og búið að setja kross
fyrir framan næstum öll með kúlupenna. Sem sagt,
búið að kaupa gjafirnar.
„Þat var ok“, sagði ég, en það segi ég stundum,
þegar ég veit ekki alveg hvað ég á að segja. Svo rétti
ég henni blaðið aftur.
Og þarna stóð hún með jólagjafalistann í hendinni,
á svipinn einsog Albert með fjárlögin, og sagði:
„Þetta er bara það sem við verðum að gefa“.
Og ég hugsaði sem svo:
„Djöfullinn sjálfur. Ég verð að hlaupa niðrí bæ og
kaupa eitthvað handa henni“. Svo sagði ég:
„Ég þarf að fara á fund“, og vatt mér út.
Nú segir ekki af ferðum mínum fyrr en ég er kominn
inn í fína ilmvatnsbúð í miðbænum. Fnykir og fínar
lyktir láu í loftinu. Enginn var þarna inni að versla
annar en ég, hvernig sem á því stóð.
Nú kom til mín roskin snyrtidama, svona á aldur við
mig og ávarpaði mig svofelldum orðum:
„Get ég aðstoðað?"
Ég verð alltaf óskaplega asnalegur, þegar ég er
ávarpaður svona í búðum, finnst svona einsog ég sé
bæklaður maður, sem hefur dottið á rassinn á skaut-
um. Ég gat þó stamað:
„Já, ég var að hugsa um ilmvatn". Ég get svarið,
mér fannst ég einsog kúkur á priki, þarna inní þessari
kristalsvellyktandibúð fyrir framan gullskrýdda og ilm-
andi snyrtikonuna.
„Er það fyrir herrann?" spurði hún, en ég hugsaði
með mér:
„Henni finnst víst ég þurfa á því að halda".
Hún var ekkert að tvínóna við afgreiðsluna, en byrj-
aði að raða upp ilmvatnsglösum með tilheyrandi at-
hugasemdum:
„Herralínan í parfjúmum í dag er nú frekar létt, mikið
í sítrónublæ, en minna af þyngri parfjúmum".
Og ég sem aldrei hafði notað annað en ódekólon og
þá helst til að hella á milli tánna á mér, til að mig hætti
að klæja, stóð þarna fyrir framan diskinn eins og
þorskur á þurru landi.
„Annars eru herrar afar mikið komnir útí toílettlín-
una. Þá er þetta nú ekki lengur þetta týpiska aftersjeif,
heldur farið að nálgast dömulínuna talsvert. Þetta
hérna...“ og svo sagði hún eitthvað áfrönsku... „þetta
hérna er alveg dýrðlegt. Vill herrann prufa? Sumir úða
fyrst í lófann og dúppa svo létt á kjálkana, aðrir - en
þeir eru miklu færri - spreyja beint framaní sig. Þetta
fer allt svo afskaplega mikið eftir smekk hvers og eins.
Sko, sona“. Og hún sprautaði úðanum í lófann á sér,
klappaði svo saman lófunum og bar síðan hendurnar
uppað andlitinu, eins og hún ætlaði að dúppa kjálk-
ana, en hætti við til að rugla ekki „dömutoílettið" fram-
aní sjálfri sér.
Svo sagði hún:
„Annars á maður að smakka á þessu, það gefur
bestu hugmyndina11.
„Verður maður ekki blindur af því?“, sagði ég og
hún hló einsog idjót að mislukkuðum brandara. Raun-
ar átti þetta ekkert að vera brandari. Sumir góðir vinir
mínir drúkku rakspíra þangað til þeir urðu blindir.
Nú var ég svona einsog að verða lamaður, þarna
inní þessari vellyktandibúð, og ég stalst til að hugsa:
„Ætli hún hafi nokkurn tímann unnið í fiski þessi?"
Svo benti ég á eitt dýrasta glasið og sagði:
„Ég ætla að fá þetta“, og gekk svo útí tæra Þor-
láksmessuna.
Og yfir allar hátíðarnar hefur svo verið af mér „létt
sítrónulykt", sem er víst betri jólagjöf handa konunni
sinni en margar aðrar.
Seiðskratti Þjóðviljans:
Spá fyrir árið 1984
Þjóðviljanum tókst að særa
fram seiðskrattann enn á nýjan
leik þar sem hann hýrist uppi á
háalofti í gömlu timburhúsi í
gömlu þorpi á Snæfellsnesi.
Hann fékkst til að segja ýmis-
legt fyrir um árið 1984. Hann
var að venju fyrst spurður um
veður og náttúrufar.
Seiðskratti: Árið 1984 verður
tvímælalaust betra en í fyrra og
mun hlýrra um land allt. Nokkur
hörð áhlaup verða á útmánuðum
en sumarið í betra meðallagi, eink-
um á Suðurlandi, og haldast
hlýindi fram að jólum. Stórkostlegt
eldgos verður á árinu og get ég ekki
alveg gert mér grein fyrir hvar það
verður en líklega upp til jökla, gott
ef ekki í Kötlu.
Blm.: Hvað um atvinnuástand
og launamál?
Seiðskratti: Atvinnuástand
verður betra en búist var við, éink-
um vegna þorskgöngu frá Græn-
landi. Verkalýðssamtökin munu er
líða tekur á árið fara út í harða
kjarabaráttu og beita öllum sínum
þunga til mikilla hagsbóta fyrir allt
launafólk. Þetta verður til þess að
ríkisstjórninni verður breytt og
munu a.m.k. tveir ráðherrar
hverfa úr stólum sínum.
Blm.: Hverjir?
Seiðskratti: Annar þeirra er Al-
bert Guðmundsson fjármálaráð-
herra. Annað kemur reyndar til
með hann því að hann ákveður að
fara út í forsetaframboð en þar bíð-
ur hann mikiö afhroð og Vigdís
Finnbogadóttir verður endurkjör-
in með yfirburðum. Hinn ráðherr-
ann mun segja af sér vegna þessa
og heilsubrests.
Blm.: En ríkisstjórnin situr út
árið?
Seiðskratti: Já, en miklir þver-
brestir munu skapast í henni og
Hverju
í fyrra spáði seiðskratti Þjóðvilj-
ans annað árið í röð en hann hefur
reynst sannspár. Við skulum nú líta
á spána fyrir ári og sjá hvernig hef-
ur til tekist.
1. Spáð var skriðuföllum, að vísu
í Loðmundarfirði og skjöplaðist
seiðskratta þar um nokkrar gráður
á landakortinu því að þau urðu í
Patreksfirði. Hér um bil rétt.
2. Spáð var nýjum öflum í
stjórnmálunum og uppstokkun á
þegar líður tekur á árið mun hvað
eftir annað Iiggja við að hún fari
frá. Hún lafir þó fram á árið 1985.
Blm.: Hvers konar uppstokkun
verður innan stjórnarinnar?
Seiðskratti: Þorsteinn Pálsson
var spáð
fiokkakerfinu. Má það til sanns
vegar færa.
3. Sagt var að Vilmundur Gylfa-
son byði fram i öllum kjördæmum
og fengi 4 menn kjörna. Hárrétt.
4. Konum var spáð tveimur
mönnum inn á þing. Næstum hár-
rétt.
5. Spáð var því að íhaldið ætlaði
sér mikinn hlut en yrði fyrir von-
brigðum. Það rættist. Þá var kröt-
um spáð miklum óförum og var það
orð að sönnu. Einnig var því spáð
að Framsóknarllokkur og Al-
mun taka við ráðherraembætti og
líklega Friðrik Sóphusson líka.
Blm.: Hvað um verðbólgu?
Seiðskratti: Ekki mun langt liðið
á árið þegar gengisfelling verður til
að rétta við hag útgerðarinnar og
ífyrra?
þýðubandaiag töpuðu nokkru fylgi
og var það rétt.
6. Sagt var að Gunnar færi ekki í
framboð. Rétt.
7. Seiðskratti spáði að atvinna
drægist saman og kaupmáttur
minnkaði. Rétt.
8. Spáð var að ný stjórn semdi af
sér í álmálinu. Hárrétt.
9. Ennfremur var spáð að nýir
aðilar tæki við rekstri stóriðjufyr-
irtækja á íslandi og sá seiðskratti
þar fyrir viðræður við Japana og
fleiri aðila.
fer þá verðbólguhjólið að snúast
hraðar. Verðbólgan yfir allt árið
verður 40-50 prósent.
Blm.: Launamálin?
Seiðskratti: Verkalýðshreyfing-
in mun knýja fram mikla lagfær-
ingu á launum og gerir samninga til
hálfs árs. Hún mun þó þurfa að
gefa eftir dálítið í félagslegum efn-
um í staðinn, einkum í sambandi
við orlof.
Blm.: Munu konur láta mikið að
sér kveða?
Seiðskratti: Já, Samtök kvenna á
vinnumarkaði munu verða sterkt
afl á árinu og ná töluverðum á-
rangri en hinsvegar hverfur
kvennalistinn dálítið í skuggann.
Blm.: Einhverjar breytingar í
lista- og menningarlífi?
Seiðskratti: Þetta verður mjög
blómlegt ár í þeim efnum og einn
íslendingur eða fleiri mun vekja al-
þjóðaathygli á sviði lista.
Blm.: Þú ert vanur að spá ein-
hverju um erlent frægðarfólk eins
og allir seiðskrattar og völvur.
Seiðskratti: Já, já. Æðstu menn
Sovétríkjanna og Bandaríkjanna
munu báöir fara frá völdum vegna
heilsubrests. Romanoff tekur við í
Sovét en í Bandaríkjunum kemur
fram tiltölulega ungur maður og
verður kosinn forseti. í Austur-
löndum verða gífurleg átök en í
Afghanistan kemst á friður. Eitt af
síðustu verkum Reagans í embætti
verður hernaðarævintýri í M-
Ameríku sem ekki verður honum
til framdráttar. Sovétríkin senda
herlið inn í eitt A-Evrópuríkið og
eykur'það mjög ólgu þar um slóðir.