Þjóðviljinn - 31.12.1983, Page 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 31. desember - 1. janúar 1984
Ragnar Stefánsson jaröskjálftafræöingur er fæddur
áriö 1938. Gekk á unga aldri í Æskulýösfylkinguna og
síðar í Sósíalistaflokkinn. Drakk kommúnismann meö
móðurmjólkinni. Brynjólfur Bjarnason er föðurbróðir
hans. RagnarerkvænturÁstríði Ákadóttur, sænskri
konu, og eiga þau þrjú börn.
helgarviðtalið
Bylting
- Viöberjumstfyrirpólitískri
byltingu í Sovétríkjunum og
Austur-Evrópu um leið og
viö verjum ávinninga
rússnesku byltingarinnar
gagnvart árásum auövalds-
ríkjanna - á sama hátt og viö
gagnrýnum skrifræði og
stéttasamvinnustefnu verka-
lýðsforystunnar hér á landi,
um leið og við verjum verka-
lýðshreyfinguna og ávinn-
inga hennar gagnvart stöð-
ugum árásum auðvaldsafl-
annaá íslandi, segirRagnar
Stefánsson jarðskjálftafræð-
ingur í viðtali við Þjóðviljann.
Ragnar hefur f rá barnsaldri
starfað í pólitík, lengstum í
Fylkingunni baráttusam-
tökum kommúnista, sem að-
hyllist svokallaðan trot-
skyisma og er deild í 4. Al-
þjóðasambandinu. Við
renndum fyrst yfir pólitísk af-
skipti Ragnars frá byrjun.
- Ég er uppalinn í kommafjöl-
skyldu, verkamannafjölskyldu og
viðhorf mín hafa mjög mótast af
því. Ég var ekki nema 15 ára þegar
Gísli B. Björnsson tróð mér inn í
Æskulýðsfylkinguna 1953. Varþá í
landsprófi. Ég fór þá í leshring í
pólitískri hagfræði undir leiðsögn
Inga R. Helgasonar. Æskulýðs-
fylkingin mætti þörfum unga fólks-
ins og sem dæmi má nefna að Fylk-
ingin skipulagði aukatíma í náms-
fögunum fyrir okkur þessa krakka
sem máske höfðu mist eitthvað úr
náminu vegna pólitíska starfsins.
Annars gekk starfið mest út á það á
þessum árum að halda uppi alls
konar félagsstarfsemi en ekki
beinni pólitík.
- Jú, það er rétt, ég var í þessum
fræga bekk pólitíkusa í 1. og
bekk gagnfræðaskóla með Ragnari
Arnalds, Jón Baldvini, Halldóri
Blöndal og Styrmi Gunnarssyni.
Þeir voru meðal stofnenda Þjóð-
varnarflokksins, Ragnar og Jón
Baldvin minnir mig, - og Halldór
Blöndal var líka dálítið breiskur í
sinni íhaldstrú. Það var Styrmir
hins vegar ekki og segja má að við
Styrmir höfum reynst stabilastir
þessara manna í pólitíkinni.
- Ég er að taka út minn pólitíska
þroska í kalda stríðinu og það hefur
haft sitt að segja. Verkfallið 1955
hafði mikil áhrif á mjg og ég tók
þátt í verkfallsvörslu með nokkrum
skólabræðrum mínum úr MR.
Afhjúpunarræða Krjústofs 1956
hafði mikil áhrif á Sósíalistaflokk-
inn og í Æskulýðsfylkingunni, en
ég get ekki sagt að þau tíðindi hafi
haft sérlega mikil áhrif á mig. Ég
hafði ekki verið bundinn persón-
unni Stalín að neinu leyti. Eg taldi
mig vera kommúnista út frá þeim
þjóðfélagsaðstæðum sem ég þekkti
í raun. Hins vegar sá maður hvern-
ig Mogginn nýtti sér þessar upp-
ljóstranir gegn þeim sem best
höfðu dugað íslenskri verkalýðss-
tétt. Maður var ekkert tilbúinn til
að dansa eftir nótum þess. Það
kom upp í manni viss gagnsefjun,
sem leiddi til að maður varði Stalín
og hans verk.
- Um þetta leyti fórum við í
Æskulýðsfylkingunni uppí Sauða-
dali til að vera yfir helgi. Tveir úr
hópnum, ég og annar til, fórum á
undan og hengdum upp myndir af
Jósef Stalín til að ögra félögum
okkar í fylkingunni sem við vissum
að voru svolítið stressaðir yfir
gamla manninum. Það tókst í sjálfu
sér ágætlega.
- Nokkrum dögum síðar komu
myndir af þessu í Morgunblaðinu
og átti að sýna innræti Æskulýðs-
fylkingarinnar, en sýndi auðvitað
ekki annað en innræti okkar
tveggja, mfn og Hrafns Hallgríms-
sonar.
- Maður fann líka inni í flokkn-
um að það átti að nota afhjúpun
Stalíns til að slá á róttækustu
gagnrýnina í Sósíalistaflokkinn.
Stalíngrýla var þá strax notuð til að
draga úr áhrifum róttækasta hóps-
ins - og var þannig til að ýta undir
stéttasamvinnustefnu.
- Ég lauk menntaskólanámi
1958 og fór til Svíþjóðar, þarsem ég
var í námi í stærðfræði, eðlisfræði
og jarðskjálftafræði til 1966 að
undanteknum vetrinum 1962-63
sem ég var heima á íslandi.
- Nei, ég reiknaði aldrei með
verða pólitíkus. Taldi líklegt að ég
yrði í flokknum en ekkert meira.
Þótt sú pólitíska fræðsla sem mað-
ur hafði gengið í gegnum hefði sína
kosti, þá takmarkaðist hún annars
vegar við að gegnumlýsa okkar
auðvaldsskipulag og hins vegar við
framtíðarþjóðfélag sósíalismans.
Það vantaði í þetta, hvernig því
marki yrði náð. Þetta vantaði í hug-
myndaheim manns. Slíkur hug-
myndaheimur hvetur ekki til
virkni. Maður heldur í horfinu og
bíður þess að hið stóra gerist. Hið
nýja þjóðfélag verður ekki verk-
efni dagsins í dag, heldur morgun-
dagsins. í þessari kreppu er Al-
þýðubandalagið enn í dag. Margir
Alþýðubandalagsmenn eiga sér
draum um sósíalisma, en í dagsins
önn rembist forystan við að Flokk-
urinn verði viðtekinn miðju-
flokkur.
- Þennan vetur 1962-63 lenti ég í
flokksátökum. Meirihluti fylking-
arinnar gekk inn í hugmynd Lúð-
víks um stórfelldar breytingar á
forystu Sósíalistaflokksins, þarsem
Brynjólfi og fleirum var ýtt til hlið-
ar. Þessir aðilar, sem stóðu að
plottinu með Lúðvík og þeim, það
er að segja SÍA-liðið, varð síðar í
minnihluta veturinn 1963 innan
Æskulýðsfylkingarinnar.
- Þá þegar gengu þessi átök út á
stofnun Alþýðubandalagsins sem
flokks sem kæmi í stað Sósíalista-
flokksins. Við töldum að hægra lið-
ið sem vildi frekar líta á sig sem
Alþýðubandalagsfólk en
Sósíalistaflokksfólk héfði orðið
ofan á á flokksþinginu 1962.
- Eiginlega kom þessi fram-
koma SÍA-liðsins okkur frekar á
Sunnudagsreisa í kalda stríðinu. Ragnar Stcfánsson, Lena M. Rist kcnnari, Gísli B. Björnsson teiknari, Ingi í skála Æskulýjðsfýlkingarinnar 1956. Ragnar Stefánsson, Hrafn Hall-
Hilmar Ingimundarson lögfræðingur og Hrafn Hallgrímsson arkitekt. grímsson arl^iíekt og Ingi Hilmar Ingimundarson iögfræðingur.