Þjóðviljinn - 07.01.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 7.-8. janúar 1984
DJOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
Ihreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bíistjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsia og auglýsingar:
Síðumúla 5, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
r ritst jór nargrei n
Fingrafór íhuldsins
Fingraför íhaldsins eru auðþekkjanleg á fjárhagsá-
ætlun Reykjavíkurborgar sem samþykkt var í fyrrinótt.
Ójafnaður er aukinn í borginni, skuldasöfnun hafin á
ný, haldið áfram af þrákelkni við fokdýr skipulagsmis-
tök, og öll þjónustugjöld borgarinnar hækkuð langt
umfram kauphækkanir. Davíð Oddsson borgarstjóri er
skattakóngur höfuðborgarsvæðisins á þessu ári, og
skattbyrðin á borgarbúum mun stórþyngjast á árinu.
Það hefur aldrei verið dýrara að lifa í höfuðborginni
en í tíð núverandi Sjálfstæðismeirihluta.
Sigurjón Pétursson borgarfulltrúi Alþýðubandalags-
ins benti á það við afgreiðslu fjárhagsáætlunarinnar að
allir gjaldaliðir, sem hægt væri að leggja á almenning,
skattar og þjónustugjöld, væru hækkuð langtumfram
tekjuhækkun börgarbúa og á sama tíma væru fram-
kvæmdir og útgjöld borgarinnar, sem vörðuðu almenn-
ing miklu, skornar niður. Skattastefna íhaldsins felst
ekki einvörðungu í stórum þyngri skattbyrði heldur ber
ekki síður á það að líta að minna fé er nú varið en áður
til þess að jafna kjör borgarbúa. Framkvæmdir við
þjónustuhúsnæði fyrir aldraða og dagvistir fyrir börn
hafa tekið alvarlegan afturkipp. í stað markvissrar upp-
byggingar er komin algjör stöðnun.
Alþýðubandalagið lagði til við afgreiðslu fjárhagsá-
ætlunar að útsvarsprósentan yrði 10% í stað 11%, en
um leið yrði lagt að þingmönnum Reykvíkinga að flytja
frumvarp á Alþingi, þar sem heimiluð væri stighækk-
andi útsvarsálagning, þannig að hægt væri að leggja þá
auknu skattbyrði sem í vændum er á breiðu bökin. Að
sjálfsögðu er slíkum tillögum ekki ansað, og Sjálfstæð-
isflokkurinn í Reykjavík eykur ótrauður skattbyrðina
um 30% milli ára og hækkar hita, rafmagn og þjónustu
strætisvagna með þriggja stafa tölum á einu ári. Okkur
er sagt að verðbólgan sé á niðurleið en í þjónustugjöld-
um Reykjavíkur geisar óðaverðbólgan sem aldrei fyrr.
Og svo skarpt hafa gjöldin fyrir hita og rafmagn hækk-
að í tíð Sjálfstæðisflokksins að það er nú ekki lengur
orðinn sjálfsagður hlutur á heimilum lágtekjufólks í
borginni, að hægt sé að halda híbýlum björtum og
hlýjum. Fyrir tekjulægsta fólkið eru útgjöld vegna hita,
rafmagns og fargjalda hlutfallslega miklu þyngri í
heildarútgjöldum en hjá hinum tekjuhærri. íhaldið hef-
ur innleitt fátækt í borgina á ný. Og það er eins og
annað í skattastefnu íhaldsins að byrðunum er fyrst og
fremst velt á þá sem minnsta möguleika hafa til þess að
bera þungar byrðar.
Samkvæmt fjárhagsáætlun stendur til að bæta enn
við lóðabanka Sjálfstæðisflokksins í Grafarvogi, en 5
lóðir hafa gengið þar út síðan í sumar. Meðan þessi
birgðasöfnun lóða stendur yfir er ekki tekið í mál að
leigja eða kaupa íbúðir fyrir aldraða, en 1165 manns
bíða nú úrlausnar hjá Félagsmálastofnun. Nýjar dag-
vistir verða líka að bíða svo að borgarstjórnaríhaldið
geti svalað metnaði sínum í Grafarvogi. Alþýðubanda-
lagið lagði til í borgarstjórn að tekið yrði með allt
öðrum hætti á ýmsum félagslegum verkefnum sem
beinlínis æpa á úrlausn víðsvegar í borginni. Til öflunar
tekna á móti þeirri útgjaldaaukningu sem Alþýðu-
bandalagið lagði til flutti flokkurinn tillögur um að
fresta gatnagerð í Grafarvogi og við Hagkaupshúsið í
Nýjum miðbæ, snúa til baka með gervigrasið í Laugar-
dal og fresta breikkun Sundlaugavegar. Forgangsröðun
verkefna hjá borgarstjórnaríhaldinu felst hins vegar í
því að grafa sér gröf í Grafarvogi og setja félagsleg
verkefni út á gaddinn.
Það hefur orðið mikil breyting á stjórn borgarinnar
frá því í tíð vinstrimeirihlutans. Það er ekki nema sjálf-
sagt að viðurkenna. En þau umskipti hafa orðið til hins
verra fyrir þorra almennings í Reykjavíkurborg.
- ekh
Shehu Shagari fyrrverandi forseti Nígeríu
Mohammed Buhari forseti herráðsins sem nú hef-
ur tekið völdin
V aldataka hers-
ins í Nígeríu
Valdataka hersins í Nígeríu á
gamlársdag var fimmta hallar-
byltingin í landinu frá því það
öðlaðist sjálfstæði frá Bretlandi
árið 1960. Engu að síður hefur
Nígería verið tekin á Vestur-
löndum sem dæmi um fyrirmynd-
arríki í Afríku hvað varðar fjöl-
flokkalýðræði. En það segir
kannski meira um skilningsleysi
vestrænna fjölmiðla á málefnum
Afríku en um möguleika lýðræð-
isins í álfunni.
Hershöfðinginn Mohammed
Buhari, sem hefurtekið völdin í
Nígeríu, sagði í útvarpsávarpi til
þjóðarinnar á nýársdag að hann
hefði tekið völdin í sínar hendur
„til þess að bjarga heittelskaðri
fósturjörðinni frá algjöru hruni“.
Landinu verður framvegis stýrt af
herráði, og voru fyrstu verk þess
að fyrirskipa útgöngubann að
næturlagi-, nema stjórnarskrána
úr gildi og leggja bann við starf-
semi allra stjórnmálaflokka í
landinu. Þá mun Shehu Shagari
forseti hafa verið handtekinn,
sem og varaforsetinn og forseti
þjóðþingsins. Buhari ásakaði
Shagari fyrir að bera ábyrgð á
efnahagskreppunni í landinu og
ásakaði hann jafnframt fyrir
kosningasvik, en flokkur Shagar-
is, National Party of Nigeria
hlaut í fyrsta skípti hreinan meiri-
hluta í kosningunum til sam-
bandsþingsins í ágúst sl.
Kreppa í
olíuviðskiptum
Nígería hefur hingað til verið
talið auðugasta ríki blökku-
manna í Afríku, og hefur auðlegð
þess fyrst og fremst komið frá
olíunni. Olíuauðurinn hefur þó
haft ýmis óholl áhrif á efnahags-
lífið með þeim afleiðingum að
landbúnaður hefur verið van-
ræktur, bilið á milli ríkra og
snauðra hefur vaxið og spilling
hefur grafið um sig. Þá hefur
minnkandi eftirspurn og lækk-
andi markaðsverð á olíu haft þau
áhrif að útflutningstekjur af
olíunni - 95% af heildarútflutn-
ingi - lækkuðu úr 22 miljörðum
dollara 1980 niður í 10 miljarða
dcllara á síðasta ári. Stór áform
um þróunarverkefni voru lögð á
Stjórnmála-
flokkar
bannað-
ir og stjórnar-
skráin numin
úr gildi
hilluna og til stórfellds niður-
skurðar kom á öllum innflutningi
og iðnaði sem honum var háður
þannig að stórfellt atvinnuleysi
myndaðist. Það var þetta ástand
sem leiddi til þess að 2 miljónir
gistiverkamanna frá Ghana voru
reknir burt frá Nígeríu fyrir ári
síðan. Þessi brottvikning hefur
síðan haft þær afleiðingar innan-
lands að skólahald hefur verið
meira og minna í molum, þar sem
mikill fjöldi Ghanabúa stundaði
kennslustörf í Nígeríu. Eitt af því
sem Buhari hershöfðingi hefur
ásakað Shagari fyrir er einmitt að
skólakerfið sjái ekki öllum börn-
um fyrir kennslu.
Nýlenduarfur
og spilling
Nígería var bresk nýlenda þar
til fyrir 23 árum. Þegar Bretar
fóru skildu þeir eftir sig stjórnar-
skrá, sem gerð var að vesturevr-
ópskri fyrirmynd og þjónaði frek-
ar hagmunum nýlenduveldisins
en að hún gengi út frá þeim
menningarlegu forsendum sem
fyrir voru í landinu með öllum
þeim þjóðflokkum sem það
byggja. Fyrsta valdaránið var
framið 1966 en lýðræði komst aft-
ur á fyrir 4 árum. Landinu var þá
skipt niður í 19 ríki og stofnað
forsetaembætti sambandsríkisins
að bandarískri fyrirmynd.
Fréttaritarar segja að í kosn-
ingunum í ágúst sl. hafi miklum
fjármunum verið varið í kosninga-
baráttuna og hafi allir flokkar
tekið þátt í þeim leik með mis-
jafnlega vel fengnu fé. Buhari
hershöfðingi ásakar stjórn-
málaflokkanna um kosn-
ingasvik, en reynslan af fyrri
herstjórnum sýnir að herinn hef-
ur ekki úr háu sæti að detta í
heiðarlegri stjórnun. Stærsta
hneykslismál í sögu Nígeríu gerð-
ist í tíð fyrri herstjórnar, þegar
stjórnarherrarnir hirtu mikið
fjármagn í mútur fyrir innflutn-
ingsleyfi á sementi til margra ára
og gerðu jafnframt höfnina í
Lagos óvirka um skeið vegna
óheyrilegs innflutnings á þessari
vöru.
Þótt vafalaust megi rekja hluta
þess vanda sem Nígería og önnur
Afríkuríki eiga við að stríða til
vanhæfra stjórnvalda, þá verður
ekki undan þeirri ábyrgð skorist
sem hin auðugari ríki bera á á-
standinu. Þróun í gengismálum
hefur gert flestar útflutnings-
vörur þessara ríkja verðlitlar og
þeim hefur ekki verið gefinn
kostur á að taka þátt í heimsvið-
skiptunum á jafnréttisgrundvelli.
Samskipti Evrópu og N-Ameríku
við Afríkuríkin eru smánarblett-
ur sem ekki verður afmáður
nema með breyttum samskipta-
háttum við þessi ríki. Þar er um
að ræða fjölþjóðlegt vandamál
þar sem frekar er spurt um
mannréttindi og tilverurétt þjóða
en um gróða og völd.
ólg.