Þjóðviljinn - 07.01.1984, Blaðsíða 12

12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 7.-8. janúar 1984
Uppreisnin hófst í verkfræðiskól-
anum í Aþenu. Hér sjást stúdentar
mótmæla.
hnefa og hrópaöi til þeirra en þær
voru reknar áfram með reiddum
kylfum. Ég man að ég var mjög
reiður og það hafa eflaust fleiri
orðið en enginn gerði neitt. Þegar
lögregluhópurinn nálgaðist þusti
fólkið aftur af stað í örvæntingar-
fullri leit að leið út úr miðborginni
Einhvern veginn tókst okkur að
komast út úr þessu völundarhúsi og
vorum við þá komnir í götu þar sem
ungt fólk talaði í gjallarhorn, sumir
voru á ferli uppi á húsþökum og
öllum var boðið eitthvert smyrsl, til
varnar gegn táragasi að því er mér
skildist.
Við fórum inn á veitingastað. Ég
man ég fékk mér staup af víni og
kveikti í fyrstu sígarettunni í heilt
ár. Það kom í ljós að einn okkar
hafði týnt ferðatékkunum sínum
og átti það eftir að kosta okkur
nokkra fyrirhöfn næstu daga.
Stöðug skothríð
Það var eitthvað að gerast fyrir
utan og við fórum út. Skyndilega
sló á dauðaþögn eins og allir væru
að hlusta. Og það var einmitt það
sem allir gerðu. í fjarska heyrðust
þungar drunur og svo gelt í vél-
byssu. Hljóðið færðist nær og
smám saman blandaðist vélaskrölt
og eitthvert annað hljóð, sem ég
þekkti ekki, saman við. Allir
horfðu upp eftir götunni en á henni
var hvarf vegna hæðar eins og víða
er í námunda við miðborg Aþenu.
Skyndilega birtist skriðdreki fyrir
enda götunnar og við hlið hans
gengu hermenn með hríðskota-
byssur í höndum. Hljóðið, sem ég
þekkti ekki, var fótatak þeirra.
Fólkið var hljótt áfram. Sumir
hurfu en aðrir stóðu og horfðu á
herliðið streyma í átt til miðborgar-
innar. Við fórum aftur inn á
veitingahúsið meðan herliðið fór
hjá. Af og til heyrðist í vélbyssu
sem var á opnum jeppa sem fylgdi
fast á eftir skriðdrekanum. Mér var
síðar sagt að skotið hafði verið
púðurskotum en það vissi enginn
þá ef það er þá satt.
Þegar herliðið var farið hjá flýtt-
um við okkur heim á farfugla-
heimilið en það var ekki mjög langt
frá. Er við komum þangað var okk-
ur sagt að lýst hefði verið yfir út-
göngubanni eftir kl. 4. Eftir þann
tíma var enginn á ferli á götunni
fyrir utan nema hermenn stöku
sinnum. Okkur var sagt að við gæt-
um búist við húsleit þá og þegar því
herinn væri að leita að stúdentum
úr Verkfræðiháskólanum í Aþenu
Ferðasaga
Sveinbjarnar
Jónssonar á
Súgandafirði
sem fyrir
rúmum 10
árum lenti í
miðri orra-
hríð upp-
reisnar gegn
herforingja-
stjórninni
í Grikklandi
sem þá var
Oft gerir maður sér ekki grein
fyrir mikilvægi atburða þegar
þeir gerast. Þetta á mjög vel við
um atburði sem ég varð vitni að
ásamtferðafélögum mínum,
Valdimar J. Halldórssyni og
Ólafi H. Matthíassyni, í Aþenu í
Grikklandi fyrir liðlega 10 árum
síðan. Nú í vetur héldu Grikkir
upp á 10 ára afmæli þessara
atburða og sýnir það glöggt
gildi þeirrafyrir þá. Hvaðsjálfan
mig varðar hlýt ég að vera ófær
um að meta endanleg áhrif
þeirra á mig, en ég get þó sagt
að í hvert sinn sem ég sé eða
heyri fréttirumofbeldi
stjórnvalda á þegnum sínum úti
í hinum stóra heimi og víðar,
koma mér í hug þessir dagar í
Aþenu fyrir rúmum 10 árum
síðan.
í rútunni frá Þessalóníku til
Aþenu var ungur maður sem
greinilega var mikið niðri fyrir.
Hann talaði mikið við fólkið og
samræðurnar urðu heitar og líf-
legar eins og oft vill verða á þessum
slóðum. Við skildum að vísu ekk-
ert af því sem sagt var en að lokum
kom hann þó til okkar og sagði á
ensku að hann væri að fara til
Aþenu til að taka þátt í að steypa
herforingjastjórninni. Við vorum
aðeins ungir ferðalangar í ævin-
týraleit og vorum ekkert inni í mál-
inu, en eitthvað mun þetta þó hafa
aukið á spennuna við komuna til
Aþenu þetta kvöld.
Þegar við komum á ákvörðunar-
staðinn ætluðum við að taka leigu-
bíl á farfuglaheimilið. Fyrir utan
„Umferðarmiðstöðina" voru
nokkrir leigubílar en ökumenn
þeirra neituðu allir að aka okkur til
þess staðar sem við ætluðum á svo
við urðum að labba af stað.
um komnir á heimilið á tilskildum
tíma og sváfum þar um nóttina.
Daginn eftir fórum við að skoða
borgina. í dagsbirtunni. virtist allt
miklu raunverulegra en þó mátti
finna spennuna sem ríkti. Eftir því
sem við nálguðumst miðborgina óx
mannfjöldinn. Þar blandaðist sam-
an alls kyns fólk eins og gengur í
miðborgum stórborga. Þó voru hér
og þar nokkurs konar útifundir
sem ungt fólk stóð fyrir. Ekki
höfðum við verið lengi í miðborg-
inni er við urðum varir við
breytingu á hegðun fólksins. Það
fór skyndilega að ryðjast um göt-
una eins og fé sem rekið er áfram í
fjárrekstri. Allt íeinu sáum við lög-
reglumennina og fórum sjálfir að
hlaupa.
Næsta hálftíma eða svo vorum
við stöðugt á hlaupum. Lögreglan
var í hópum, u.þ.b. 100 í hverjum,
og þegar fólkið hljóp úr einni götu í
aðra mætti það stöðugt nýjum hópi
lögreglumanna sem hlupu fram
með reiddar kylfur svo fólkið varð
að leita út í hliðargötu og mætti þar
öðrum hóp og var þannig hrakið
stefnulaust um miðborgina. Fljót-
lega vorum við farnir að hlaupa um
götur þaktar alls konar
innkaupavarningi, plastpokum,
skóm og jafnvel rifnum fatnaði.
Eitt atvik situr grópað í minn-
ingu minni. Miðaldra kona hélt á
stórri innkaupatösku og leiddi
gamla konu með staf. Gamla kon-
an datt og þær drógust aftur úr og
hin átti í erfiðleikum með að hjálpa
henni á fætur. Þegar lögreglan
nálgaðist sá ég að sú yngri steytti
„ Yankee go home“
Þegar við komum í götu, ekki
langt frá, skildum við hvers vegna
bílstjórarnir vildu ekki flytja okk-
ur. Þar lokuðu nokkrir rafknúnir
strætisvagnar götunni. Þeim hafði
verið kippt úr sambandi, ef svo má
að orði komast, loftinu hafði verið
hleypt úr dekkjunum og rúður
voru brotnar. Staðsetning þeirra
sýndi að þeim var ætlað að torvelda
ferðir annarra farartækja um göt-
una. Litlu ofar í götunni loguðu
bálkestir og þar var fólk tugþús-
undum saman og heyra mátti söng
og fagnaðarlæti.
Við hljótum að hafa verið með
nokkuð amerísku yfirbragði því_____ ___________________________________________
þegar við nálguðumst fólkið fóru Okkur var meinað að fara upp á Akrópólis þar sem vel sést yfir borgina.
Uppreisn
í Aþenu
einhverjir að hrópa: „Yankee go
home!“ og tók það okkur dálitla
stund að leiðrétta þennan leiða
misskilning. Á meðan á þessu stóð,
komu tveir ungir menn á vélhjóli
að mannþrönginni þar sem við vor-
um og ók annar en hinn hélt á körfu
en í henni voru vínflöskur. Var
þeim fagnað ákaflega er þeir deildu
flöskunum meðal fólksins.
Á neðanjarðar-
samkomu
Eftir að hafa flækst um í fólks-
mergðinni nokkurn tíma og spurst
til vegar komumst við til farfugla-
heimilisins nr. 1. Við komum far-
angri okkar fyrir og dvöldum ekki
lengi á heimiíinu því forvitnin rak
okkur út á götuna aftur. Við ráfuð-
um um í fólksfjöldanum dálitla
stund og fengum okkur „súflaki“
og gosdrykk á götuhorni. Síðar
hittum við mann sem bauð okkur á
einhverja neðanjarðarsamkomu.
Hann fylgdi okkur á stað þar sem
mér skildist að fólki væri boðið upp
á bannaða alþýðutónlist. Ég man
að þar kom fram grannur maður
sem flutti ljóð eftir sjálfan sig. Ég
skildi ekkert en skynjaði þó spenn-
una sem fylgdi lestri hans. Fylgdar-
maður okkar sagði að ef lögreglan
kæmi mundu allir verða teknir
höndum, bæði sá sem las og við
hinir sem hlýddum á. Fleiri atriði
fóru þarna fram en það eina sem ég
kannaðist við var flutningur nokk-
urra laga eftir Þeódórakis sem ég
hafði heyrt oft í útvarpi heima á
Islandi og engum orðið meint af að
hlusta á þar.
Við þvældumst eitthvað meira
um borgina þetta kvöld innan um
fagnandi fólkið en ég held að við
höfum ekki verið í neinni aðstöðu
til að skilja þá tilfinningu sem við
fundum streyma frá fólki sem var
að hundsa drottnara sína. Við vor-