Þjóðviljinn - 07.01.1984, Blaðsíða 9

Helgin 7.-8. janúar 1984þjqdvilJINN - SÍÐA 9
Langt er síðan önnur eins
bomba hefur komið frá Ox-
ford háskólabókaforlaginu
og úttekt sú sem hagfræði-
prófessorinn David Hendry
hefur gert á höfuðriti Milton
Friedmans um peninga-
magnskenninguna, segir
breska blaðið Guardian ný-
verið. í gagnrýni sinni hefur
Hendry sýnt fram á að
Friedman beitti vísvitandi
rangfærslum á mælan-
legum staðreyndum til
þess að fylla út í þá fræði-
legu kenningu sína að verð-
bólga orsakist af peninga-
magni í umferð.
Bók sú sem Hendry gagnrýnir '
er höfuðrit Friedmans og jafn-
framt árangurinn af ævilöngum
rannsóknum hans: „Monetary
Trends in the United States and
United Kingdom: their Relation
to Income, Prices and Intrest Rat-
es 1867-1975“. Rit þetta sem er
600 blaðsíður, skrifaði Friedman
í samvinnu við Önnu Schwartz.
Segir í greininni í The Guardian
að prófessor Hendry hafi með því
að styðjast við sömu aðferðir og
Kenningin um pen-
ingamagnið afhjúpuð
Real money stock and
Source: David Hendry and Neil Ericsson
Samband peningamagns og þjóðartekna. Heila línan sýnir peninga-
magn í umferð en brotna línan sýnir þjóðartekjur í Bretlandi.
forsendur og Friedman komist að
gjörólíkum niðurstöðum og sýnt
fram á að hann hafi rangfært
staðreyndir vísvitandi til þess að
fylla út í þær niðurstöður sem
hann hafði fyrirfram vænt sér að
fá út úr rannsóknunum.
Einföldun á flóknum
veruleika
Kenning peningamagnshyggj-
unnar eða mónetarismans gengur
út á það að verðbólga skapist af
því að of margir peningar séu í
umferð miðað við magn vöru og
þjónustu á markaðnum. Þetta er
einföld kenning sem boðar ein-
föld meðöl við flóknum sjúk-
dómi. Hún hefur því hlotið
nokkrar vinsældir meðal
stjórnmálamanna og hér á íslandi
hafa frjálshyggjumenn gert hana
að trúarsetningu sinni með
Hannes H. Gissurarson í broddi
fylkingar. Kenningin um pening-
amagnið byggir á annarri hag-
fræðiformúlu sem segir að pen-
ingamagnið (M) margfaldað með
hraða viðskiptanna (V) sé jafn-
gildi verðlagsins (P) margfaldaðs
með magni eða fjölda þeirra
vöru- og þjónustueininga sem eru
í umferð. Formúla þessi,
MV=PT, er kölluð Fisher-jafnan
og er ekki umdeild út frá hinum
gefnu forsendum. Hins vegar er
það hið beina orsakasamband á
milli M og P sem deilt er um.
Til þess að geta sýnt fram á að
aukning peningamagns (M) or-
saki hækkun verðlags (P), hefur
Friedman gefið sér að hlutfalls-
legur stöðugleiki ráði í hraða við-
skiptanna (V) og fjölda viðskipt-
atilfærslna (T), þar sem þessir
þættir stýrist af öðrum orsökum
en peningamagninu. Það eru ein-
mitt þessar fyrirframgefnu for-
sendur sem prófessor Hendry
hefur rifið niður með svo eftir-
minnilegum hætti að ekki stendur
steinn yfir steini, segir Guardian,
og til þess hefur hann einmitt not-
að sömu tölur og upplýsingar og
Friedman sjálfur hefur stuðst við.
Sýnir Hendry fram á að Fried-
man hafi rangfært þessar upplýs-
ingar með „ótrúlegum hætti“ sem
líkja mætti við „hókus-pókus-
vísindi".
Segir Hendry að Friedman hafi
dregið 20% af peningamagni í
umferð á árunum 1921-1955 til
þess að geta sýnt fram á það að
hraði viðskiptanna (V) væri
nokkurn veginn stöðugur. Þetta
tímabil spannar yfir nær þriðjung
Milton Friedman. Höfuðrit hans
um peningamagnið hefur verið
afhjúpað sem „hókus-pókus-vís-
indi“.
þess tímabils sem rannsóknin nær
yfir.
Þá gefur Friedman sér þá for-
sendu að verðlag hafi verið hærra
en opinberar skýrslur segja til um
á árunum upp úr síðari
heimsstyrjöldinni vegna þess að
framboð á peningum óx hraðar
en verðlag á þessum tíma. Síðan
notar hann þessar gefnu forsend-
ur til þess að sýna fram á með
„vísindalegum hætti“ að beint
orsakasamband sé á milli pen-
ingamagns og verðlags. Dæmið
gengur upp og hin umbeðna
niðurstaða er fundin!
En Hendry gengur enn lengra í
gagnrýni sinni, því hann segir að
þrátt fyrir það að gengið sé út frá
rangfærslum Friedmans sem
gefnum, þá hafi honum ekki tek-
ist að finna neitt samband á milli
peningamagns og hækkandi
kaupgjalds og verðlags. Niður-
staða hans sé sú að ef eitthvert
samband sé að finna, þá sé það
óvirk svörun peningamagnsins
við öðrum þáttum hagkerfisins.
Hendry bendir á að frá 1870-
1900 hafi peningamagn í umferð
stöðugt aukist en verðlag haldist
stöðugt allt þar til 1919 þegar
verðbólga jókst. Síðan jókst pen-
ingamagn í lok 3. og byrjun 4.
áratugarins en verðlag lækkaði.
Þá varð hröð auking peninga-
magns á 6. áratugnum á meðan
verðlag hækkaði lítillega.
The Guardian birtir síðan ann-
að línurit Hendrys, sem blaðið
segir að sýni betur en nokkuð
annað staðleysi peningamagns-
kenningarinnar, þar sem sýnt er
sambandið á milli peningamagns
og þjóðartekna. Samkvæmt
kenningu Friedmans á peninga-
magn sem er umfram það sem
þarf til þess að fjármagna raun-
verulegan vöxt þjóðarteknanna
að koma fram í verðhækkunum.
Þess vegna ætti peningamagnið
ávallt að fylgja þjóðartekjunum
nokkurn veginn þegar tekið hef-
ur verið tillit til verðbólgunnar.
Línuritið sem hér er birt sýnir
einmitt að þetta gerðist framtil
1920. Þá verður skyndileg
breyting, fyrst upp á við, en síðan
niður á við á 6. og 7. áratugnum.
Ekkert sýnir gjaldþrot peninga-
hyggjunnar jafn augljóslega,
segir The Guardian. Línuritið
gefur góða hugmynd um hversu
óáreiðanlegt, óstöðugt og ófyrir-
sjáanlegt samband er á milli þess-
ara stærða sem peningamagns-
hyggjan segir að eigi að fylgjast
að.
Vísindalegar kröfur
Niðurstaða prófessor Hendrys
er sú að ekki sé hægt að sjá fyrir
um það hver áhrif aukning pen-
ingamagns muni hafa á ákveðn-
um tíma við ákveðnar aðstæður
og að áhrif hennar geti eins vel
komið fram í öfugu hlutfalli á
milli verðlags (P) og fjölda við-
skiptatilfærslna (T). Hendry
segir jafnframt að útilokað sé
fyrir nokkur stjórnvöld að setja
sér fyrirfram áícveðin takmörk á
peningamagni í umferð, þar sem
enginn geti sagt fyrir um hversu
mikið fjármagn hagkerfið muni
skapa. Þá bendir Hendry einnig á
að hækkun vaxta hafi orsakað að
dregið hafi úr hraða viðskipta (V)
í hagkerfinu, en það stangast á
við þá grundvallarreglu Fried-
mans að peningamagnið sé frum-
orsökin og að hraðinn sé tiltölu-
lega stöðug stærð í Fisher-
jöfnunni.
Prófessor Hendry bendir á að
þótt ekki sé „raunvísindalegur
fótur fyrir fullyrðingum Fried-
mans“, þá þurfi það ekki endi-
lega að þýða að þær séu rangar.
Hins vegar sé ekki hægt að taka
fullyringar frjálshyggjumanna
um peningamagnið jafn granda-
laust og kenningar veðurfræð-
inga eða stjörnufræðinga á með-
an ekki hafi verið settar fram
sannanir er standist þá mælitækni
á efnahagslegar stærðir, sem hag-
fræðin hafi upp á að bjóða.
ólg. endursagði
bridge_________
Reykj avíkur-
mótið hafið
Reykjavíkurmótið
í sveitakeppni
Reykjavíkurmótið í sveita-
keppni 1984 hófst í Domus sl.
fimmtudag. Veðurguðir settu strik
í reikning þar eins og annars staðar
í vikunni. Til leiks mættu 17 sveitir
og spila allir v/alla 16 spila leiki.
Urslit í 1. og 2. umferð urðu þessi:
1. umferð: sveit Stefáns Pálssonar sat
yfir (12 stig)
Gestur Jónsson -
Viktor Björnsson: 19-1
Runólfur Pálsson -
Ágúst Helgason: 19-1
Þórarinn Sigþórsson -
Jón Hjaltason: 17-3
Sigmundur Stefánsson -
Gísli Steingrímsson: 14-6
Guðbrandur Sigurbergsson -
Bernharður Guðmundsson: 13-7
Heimir Tryggvason -
Ólafur Lárusson: 13-7
Úrval -
Þorfinnur Karlsson: 12-8
Samvinnuferðir/Landsýn -
Þórður Sigfússon: 11-9
2. umferð: sveit Agústs sat yfir (12 stig)
Úrval -
Heimir Tryggvason: 20-3
Samvinnuferðir -
Runólfur Pálsson: 20-1
Guðbrandur Sigurb. -
Sigmundur Stefánss.: 20-1
Gestur Jónsson -
Gísli Steingrímsson: 18-2
Þorfinnur Karlsson -
Stefán Pálsson: 16-4
Jón Hjaltason -
Bernharður Guðm.: 15-5
Viktor Björnsson -
Þórður Sigfússon: 15-5
Ólafur Lárusson -
Þórarinn Sigþórsson: 13-7
Og eftir 2 umferðir eru þessar
sveitir efstar:
Gestur Jónsson 37 stig
Guðbrandur Sigurbergsson 33 stig
Úrval 32 stig
Samvinnuferðir/Landsýn 31 stig
Að öðru leyti vísast til úrslita
einstakra leikja.
Vegnaframkominna tillagna sl.
fimmtudag var ákveðið að fresta
3. og 4. umferð til nk. miðviku-
dags, en þær áttu að spilast í dag.
(beina sjónvarpssendingin).
Spilað verður í Domus nk. mið-
vikudag og eigast þá við m.a. sveit-
ir Urvals-Þórarins, Gestur-
Guðbrandur og Jón Hj.-Gestur.
Keppnisstjóri er Agnar Jörgen-
sen (að venju).
Reykjanesmótið
í tvímenning
Reykjanesmótið í tvímenning
1984, verður haldið í Safnaðar-
heimilinu í Innri-Njarðvík, dagana
21.-22. janúar nk., og hefst kl.
13.30 báða dagana. Keppt er um
farandbikar sem Samkaup gefa.
Vegna tölvugjafar o.þ.h., þarf
að tilkynna þátttöku með minnst
viku fyrirvara, þannig að dæmið
gangi upp. Tilkynningar þurfa að
berast til Gísla 92-3345, Einars
52941 eða Þóris 45003.
Félagsmenn á svæðinu eru hvatt-
ir til að vera með.
Stórmótið
Nú má telja að öruggt að frægasti
bridgespilari heims, Giorgio Bella-
donna sækji okkur heim á næsta
stórmót. Með honum kemur Fra-
nco örugglega og standa vonir til að
Garozzo komi einnig. Ef sá síð-
asttaldi kemst ekki, mun Lauria
koma í hans stað.
Eins og sjá má, eru þetta engir
smákallar sem koma í ár. Til
jafnvægis við þá, mun Alan Sontag
(nv. heimsmeistari) koma með
sveit frá USA. Með honum kemur
alla vega Billy Eisenberg (annar
stórmeistari) og par, sem ekki erl
vitað um (beðið hefur verið um i
Hamman og Wolff nv.l
heimsmeistara).
Óhætt er að fullyrða að þettaí
stórmót verður það glæsilegasta
sem haldið hefur verið hér á landi
og þó víðar væri leitað, ef svo fer
sem horfir. Nánar síðar.
Frá Bridgedeild
Skagfirðinga
Þriðjudaginn 3. janúar mættui
sextán pör til leiks og spiluðu tví-
menning í einum riðli.
Hæstu skor hlutu þessi pör:
1. Guðni Kolbeinsson
- Magnús Torfason 272
2. Óli Andrcason
- Sigrún Pétursd. 238
3. Lilja Jónsd.
- Stefán Gunnarsson 233
4. Bergur Isleifsson
- Guðjón Sigurðsson 231
5. Björn Ilcrmannsson
- Lárus Hermannsson 226
Næstu tvo þriðjudaga verður
spilaður tvímenningur en síðan
hefst aðal sveitakeppni deildarinn-!
ar 24. jan. 1984.
Frá bridgefélagi
Hafnarfjarðar
Jólamót félagsins var haldið meðj
pompi og prakt fimmtudaginn 29.
desember. Spilaður var Mitchell
tvímenningur með þátttöku 28
para og var ákveðið að allur að-
gangseyrir skyldi fara í verðlaun til
spilaranna. Veitt voru verðlaun
fyrir tvö efstu sætin í hvorurn riðli.
Efstu skor hlutu eftirfarandi:
N-S
1. Erla Sigurjónsd.
- Dröfn Guðmundsd. 357
2. Gissur Ingólfssun
- Helgi Ingvarsson 351
3. Gylfi Baldursson
- Sigurður B. Þorsteinsson 347
í
A-V
1. Friðþjófur Einarsson
- Halldór Einarsson 393
2. Björn Halldórsson
- Hrólfur Hjaltason _ 340
3. Björn lngvarsson
- Ólafur Torfason 338
tvímenningi, en síðan kemur að
venju Barometerinn Spilað er í
íþróttahúsinu við Strandgötu, ogi
hefst spilamennska kl. 19.30.
Meistarastigaskráin
Unnið er að því þessa daganna
að fullvinna meistarastigaskrá
Bridgesambands íslands, fyrir árið
1984. Þeir sem enn hafa ekki gert
skil á stigum til Bridgesambands-
ins, eru beðnir um að koma þeim-
inn hið allra fyrsta. Hægt er að
hringja í Jón Baldursson hjá B.A.,
í síma: 18350.
Áætlað er að gefa skrána út í
2000 eintökum, þannig að félags-
menn innan B.I. öðlist eintak.