Þjóðviljinn - 07.01.1984, Blaðsíða 19

Helgin 7.-8. janúar 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19
er jafnvel lægra en gerist hjá þeim þjóðum,
sem búa við sömu velmegun og við, þá
hlýtur eitthvað að hafa farið úrskeiðis hjá
okkur.
Ég held að hluti af skýringunni á þessu
ástandi hér liggi í því, að öllu hefur verið
sleppt lausu. Fólk hefur mátt vinna hér
ómælda yfirvinnu og annað þess háttar. Svo
kemur bónusvitleysan inní. Ég fylgist kann-
ski ekki mikið með nú orðið, en mér finnast
launa- og kjaramál í hinu megnasta ólagi.
Bónusfyrirkomulagið er skýrt dæmi um
það. Bónusinn heldur niðri öllu kaupi og ég
skil ekkert í því fólki, sem endilega vill
koma bónus á alls staðar."
„Lausnin:
að breyta þjóðskipu!aginu“
„Ég tel málin nú óleysanleg í gegnum
kjarasamninga eða verkföll. Fólk er svo
bundið á skuldaklafann, að það getur sig
engan veginn hreyft, og enginn óskar eftir
því ástandi, sem ríkt hefur hér árum saman,
og þar á ég við óðaverðbólguna og skipu-
lagsleysið á öllum sviðum.
Verkalýðshreyfingin þarf að setjast niður
og finna sér annan baráttufarveg. Hún
ræður ekki við málin í gegnum Alþingi eða í
gegnum samninga - ekki eins og þeir hafa
gengið fyrir sig undanfarið.
Ég hef svo sem enga patentlausn á þess-
um málum. Ef ég hefði hana væri ég auðvit-
að heimsfræg! En mín vissa er sú, að þess-
um málum verði ekki breytt nema með því
að gjörbreyta þjóðskipulaginu. En það má
kannski ekki segja það í Þjóðviljanum?“
Nú tindra augun í Margréti af stríðni.
„Ungu mennirnir
fá ekki góðan arf“
„Það er ekki góður arfur sem við skiljum
eftir handa þessum ungu mönnum, sem nú
eru að taka við. Pólitík okkar var röng - á
öllum sviðunt.
Ég segi bara eins og Steini gamli Péturs-
son sagði eitt sinn: „Ef fólk vill ekki berjast
sjálft, á ekki að berjast fyrir það.“ Það var
farið alltof mikið inná það að leysa málin á
Alþingi, en þess ekki gætt að rækta félögin.
Ég vil nefna sem dæmi lögin um jöfn laun
verkakvenna og verkakarla, sem sett voru
1961“. Laun verkakvenna og kvenna í
verslunar- og skrifstofustörfum áttu að
hækka árlega í 7 ár þar til þau væru orðin
jöfn launum karla í sömu eða sambæri-
legum störfum. „Þetta frumvarp var lagt
fram í góðri trú og allt gott um þann hug að
segja, sem að baki bjó. En þegar maður fór
að tala um að fara í kjarabaráttu, sögðu
forstjórarnir strax, að það myndi lítið þýða
því þá fengjum við bara minna í kjarabætur
um áramótin. Konurnar litu líka á þetta
sem allsherjarlausn á vandanum. En ég er
ekki viss um að þetta hafi verið rétt, og hef
raunar aldrei verið það. Láglaunahópur
kvenna varð einmitt til á þessum tíma og
hann hefur verið til síðan."
- Hvað áttu við með því?
„Ég vil svara þessari spurningu með ann-
arri. Hvers vegna stóð verkalýðshreyfingin
ekki fyrir því að hækka láglaunakarlana,
sem konurnar voru miðaðar við? Þetta er
grundvallarspurningin, og svari nú hver
fyrir sig.“
Karlaleysið hefur aldrei
háð okkur í Sókn
Þing Alþýðusambands íslands voru um tíma haldin í K.R.-húsinu við Kaplaskjólsveg þar sem þessi mynd var tekin.
Ég spurði Margréti hvað henni fyndist
um kjarabaráttu kvenna nú, þegar stofnuð
hafa verið samtök kvenna á vinnumarkaðn-
um og þverpólitískri samstöðu hefur verið
náð um að finna lausn vandans.
„Ég hef aldrei í mínu lífi fundið fyrir því
að karlmenn træðu á mér vegna þess að ég
væri kona. Hins vegar hafa þeir oft troðið á
mér vegna minna pólitísku skoðana.
En konur eru innilokaðri en karlar og öll
samstaða hlýtur að hjálpa þeim við að kom-
ast inn í þetta samfélag. En ég held líka, að
á endanum verði kynin að vinna saman í
baráttunni.“
- Finnst þér það hafa háð ykkur í Sókn
að vera karlalausar?
„Nei, það háði okkur síður en svo að hafa
enga karla innanborðs. Ég hafði aldrei
karla með mér í samningagerð nema undir
það síðasta og þá einungis til að reikna.
Konur gætu hins vegar verið miklu harðari
og duglegri við kjarasamninga en þær hafa
oft á tíðum verið. í þessum málum dugar
harkan ein. Og svo eru þessir kjarasamn-
ingar orðnir svoddan frumskógur - þetta
hefur verið gert að svo mikilli flækju, að
það skilur þetta ekkert venjulegt fólk
lengur. Þeir eru t.d. teljandi á fingrum ann-
arrar handar sem skilja þessa bónussamn-
inga. Þetta er auðvitað ekki til fyrirmyndar.
Nei, það þarf gjörbreytingu á öllum svið-
um. En eins og ég sagði, þá hef ég aldrei
haft patentlausnina, því miður.“
ast