Þjóðviljinn - 31.03.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 31. mars — 1. apríl 1984
tUOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvœmdastjóri: Guðrun Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson'.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Auglýsingastjóri: Ólafur Þ. Jónsson.
Afgreíðslustjórí: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Stvrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, ólafur Gíslason, Oskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Haukur Már Haraldsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Atli Arason, Einar Karlsson.
Handrita* og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Sigríður Þorsteinsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir.
Símavarsla: Margrét Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtum.: Brynjólfur Vilhjálmsson
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
ritstjérnargrein
Hannes Kr. Davíðsson arkitekt:
Framsóknar-
forystan er í reynd
á móti bœndum
í Þjóðviljanum á fimmtudag var greint frá háðu-
legum orðum Inga Tryggvasonar formanns Stéttar-
sambands bænda á bændafundi í Þingeyjarsýslu um þá
einstaklinga sem reynt hafa að selja íslenskt lambakjöt
á erlendum mörkuðum.
Ingi Tryggvason talar máske fremur sem Fram-
leiðsluráðsmaður og þó umfram allt Framsóknarfor-
ystumaður þegar hann eys skömmum og svívirðingum
yfir neytendur og bændur sem bukka sig ekki fyrir
útskýringum landbúnaðarpáfanna úr Framsóknar-
flokknum.
Flestir neytendur eru á einu máli um að íslenska
lambakjötið sé afburða góð framleiðsla. Þeir sem dval-
ið hafa meðal erlendra þjóða vita, að ef útlendingar
komast á bragðið með íslenska lambakjötið, þá þykir
þeim flest annað kjöt tæpast annað en fúlmeti. Ástæð-
an er m.a. sú að kjötframleiðsla í iðnríkjunum er meira
og minna kemisk fjöldaframleiðsla þar sem náttúrlegt
bragð glatast.
Möguleikar íslensks lambakjöts á erlendum markaði
hafa því falist fyrst og fremst í því, að auglýsa vöruna
sem náttúrlega afurð - og er því skiljanlegt að menn
kalli hana „villibráð“ á markaði erlendis. Enda er það
ekki svo fjarri sanni þegar samanburðurinn við kem-
isku fjöldaframleiðsluna er hafður í huga.
Samband íslenskra samvinnufélaga eða öllu heldur
SÍS-forstjórarnir hafa hingað til fengið að ráða því
hvernig markaðsleit og öflun er háttað fyrir hina ís-
lensku framleiðslu. Árangurinn er slæmur eins og raun
ber vitni. Kjöt er flutt út á svo lágu verði að þarf að
greiða hundruð miljóna með kjötförmunum árlega.
Sláturhúsin sem flest eru í eigu SÍS sýna ótrúlega
háan sláturkostnað. í ljós hefur komið að stór hluti
verðsins er „geymslukostnaður“. Það þýðir að það
borgar sig fyrir eigendur sláturhúsanna, SIS, að hafa
kjötið sem lengst í geymslu. Meðal annars af þessum
ástæðum hefur SÍS sinnt markaðsöflun og sölu á ís-
lensku lambakjöti seint og illa. En málið verður enn
alvarlegra þegar Framleiðsluráðsframsóknarmennirnir
reyna að koma í veg fyrir að einstaklingar og einkafyrir-
tæki afli markaða og selji kjöt úr landinu. En einmitt
þetta hefur verið að gerast.
Á sama tíma og Framsóknarflokkurinn ætlar að
draga úr niðurgreiðslum á landbúnaðarvörum á innan-
landsmarkaði svo að varan seljist enn síður, þá er verið
að gera þeim sem vilja selja kjötið erlendis erfitt fyrir.
Af hverju er brugðið á það ráð að draga úr niður-
greiðslum á landbúnaðarvörum? í fyrsta lagi af því að
þær mælast ekki lengur í vísitölu á laun. Auðvitað
gleyma stjórnarherrarnir eða vilja ekki vita af því, að
íslensk landbúnaðarvara er hollustuvarningur sem
landsins börn þurfa á að halda. Minni sala á landbúnað-
arvörum þýðir einnig minni hollustu og hættu á því að
láglaunafólk neiti sér um nauðsynlega fæðu.
Um leið eru þessar ráðstafanir aðför að sauðfjár-
bændum í landinu. Vilja stjórnarherrarnir að stór land-
svæði leggist í auðn? En auðvitað þýðir minni sala á
landbúnaðarvörum hérlendis að bændum verður gert
enn erfiðara fyrir. Þegar við það bætist að reynt er að
kyrkja í fæðingu tilraunir til að selja kjötið á erlendum
'mörkuðum, þá er sýnt að hverju stefnir.
Á labbitúr
með Guðjóni
Ég þakka þér fyrir ýmsa
bæjarrölts-þætti þína, sem ég hef
oft lesið mér til skemmtunar.
Ekki grunaði mig þá, að ég ætti
eftir að verða tilefni rölts.
Almennt mundi maður nú ætla
að hreyfing væri til góðs, þó
miklu máli skipti að sjálfsögðu að
maður sé á réttu róli.
Ósköp gleður það mig, að
greinarkorn mitt í Morgunblað-
inu 29. febrúar s.l., skuli hafa
valdið þér nokkrum heilabrot-
um, hitt hryggir mig ef þau hafa
ekki náð lengra en til þess vanda-
máls, hvort ég væri „kotungur"
eða kannski hallarherra, sem
bara hefði láðst að skipta um nafn
á aðsetri sínu.
Svo þú tefjist ekki of lengi við
þetta vandamál, þá vil ég upplýsa
þig um aðhvorugter.JörðinÞóru-
kot er lögbýli í Bessastaða-
hreppi og ber nafn konu, Þóru
Jónsdóttur, sem þar bjó ekkja
langa tíð á 18. öld og myndi í dag
falla undir skilgreininguna ein-
stæð móðir þar sem hún bjó með
syni sínum Þorsteini. Eigi að
síður hélt hún vinnumenn og
gerði út og mun hafa búnast vel.
Hún skildi alténd eftir sig nýtt
skip: sex róið auk gamals þegar
hún lést. Já það er margt mann-
lífið. Þóra missti í einu lagi föður,
mann og bróður í sjóinn. Hún var
samíðarmanneskja Björns
Gunnlaugssonar í Sviðholti.
Kotið ber sem sagt nafn
óbreyttrar alþýðukonu, sem mér
er aðeins kunn af lestri skjala í
Þjóðskjalasafni, þar sem lesa má
sögu þúsunda alþýðumanna og
kvenna, sem aldrei hafa komist í
frægar bækur, en voru þó orsök
þess, að við höfum haldið lífi í
þessu landi.
Ef við styttum nú stans okkar
hjá Þóru heitinni'og höldum á
rölt, þá vil ég benda þér á, að það
sem hefur hjálpað fólki í fram-
vindunni er dómgreindin, þessi
stór-góði eiginleiki, að geta lagt
frá sér hluti, sem þjónuðu ekki
lengur og gert sér betri hlut sam-
kvæmt fenginni reynslu. Þessi
eiginleiki hefur þróast með kyn-
slóðunum í baráttunni fyrir líf-
inu, baráttunni við óblíð náttúru-
öfl. Það var skilningur á og til-
finning fyrir þessum viðfangsefn-
um sem varð kveikja ljóðs eins og
„Nú er hann enn á norðan, næðir
kuldaél yfir móa og mel myrkt
sem hel.“
Húsakostur okkar er líka
ávöxtur þessarar baráttu. Þegar
frumþörfunum um skjól var
fullnægt þá fóru menn að líta til
annarra þarfa svo sem útlits og
hlutfalla í rými og fagurfræði-
legra eiginda efna og menn fóru
að tala um byggingarlist. Þetta er
nú bara svona til að benda þér
fram á veginn. En mikla málsút-
listun gæti ég haft um bygging-
arnar við þig ef við færum á langa
göngu, en þetta átti nú bara að
vera smárölt. Og þó, það var
þetta „eitthvað" við stigann, sem
þú birtir myndina af. Kannski er
það slitið á þrepunum, það segir
okkur mjög greinilega, að þarna
hefur oft verið stigið niður fæti og
við drögumst oft að troðnum
slóðum. Kannski hefur þú líka
„Kannski hefur þú líka skynjaö erfiðleika gömlu stirðu kvennanna, sem
stauluöust þarna upp og niður og hrösuðu og duttu ef til vill vegna þess
að þær höfðu ekki gott handrið til að styðja sig við“.
Hannes Kr. Davíðsson.
skynjað erfiðleika gömlu stirðu
kvennanna, sem stauluðust
þarna upp og niður og hrösuðu og
duttu ef til vill, vegna þess að þær
höfðu ekki gott handrið til að
styðja sig við. Sem betur fer tóku
yfirvöldin fram fyrir hendur
þeirra manna, sem bjuggu fólki
slíka stiga og settu reglugerðir,
sem ættu að hafa tryggt, að í
virðulegu húsi þínu í Þingholtun-
um sé betur búinn stigi. Þannig
verða byltur forfeðranna til að
vernda þig og þína.
Ég vona að þú vingist við þá
stiga með góðum handriðum,
sem þú átt eftir að ganga og hugs-
ir með hlýhug til þeirra mörgu,
sem ekki nutu handriða á sinni tíð
og kunnir að meta umhyggju
þeirra og kröfur um handrið.
Skoðaðu svo byggingarnar á leið
þinni í þessu ljósi að breyttu
breytanda.
Eg verð nú að fara að yfirgefa
þig í þetta sinn, en bið þig að
fylgjast svolítið með ýmsu sam-
ferðafólki þínu hvernig það
bregst við húsum, einkum þó
kannski kvenfólkinu á blaðinu
þínu. Það er þetta mikla dálæti á
gömlum húsum, sem virðist ekki
eiga sér aðra viðmiðun en aldur-
inn og bárujárnið. Æ, það er eins
og öll okkar menningarverðmæti
séu úr bárujárni.
Ef þú lest sögu ýmissa forystu-
manna verkalýðsbaráttunnar, þá
sérð þú að þessir menn voru að
berjast fyrir bættum lífsaðstæð-
um og það var draumur margs
alþýðumanns að komast í rýmri
og betri húsakynni. Nú er það
hins vegar orðið nokkurt ein-
kenni á vinstri vitsmunaverum að
horfa með hrifningu til fyrri húsa-
kynna. Getur hugsast Guðjón,
að það sé vegna þess að þeir sömu
rísi ekki undir því að leysa vanda-
mál framvindunnar, en finnist þó
að þeir verði að hafa hugsjón? Ég
veit, að það er ósköp notalegt
þegar við erum úti í hreggi lífsins
að halla okkur að fagurri ímynd-
un okkar um fortíðina. En verð-
um við ekki að halda áfram göng-
unni miklu? Ég held það hafi ver-
ið Sigfús Daðason, sem orðaði
það svo, „Mannshöfuð er nokk-
uð þungt, en samt skulum við
standa uppréttir".
Nú verð ég að óska þér góðrar
ferðar áfram, en lestu á leiðinni
„Stefánsstikka" Þórbergs Þórð-
arsonar, ég geri ósk hans til Stef-
áns frá Hvítadal að minni til þín.
„Hann sem stýrir heimsins
trompi, hefji þinn rass af eldhús-
strompi". Þegar þú kemur úr
ferðinni býst ég við að þú verðir
farinn að skilja ummæli mín um
skipulagstillöguna í Grjótaþorpi,
sem bannaði okkur að hugsa og
skipa til betri vegar á þróunar-
brautinni.
Kveðja.
Hannes Kr. Davíðsson.