Þjóðviljinn - 31.05.1984, Blaðsíða 5

Finuntudagur 31. maí 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
/ /
Avarp forseta Islands, Vigdísar Finnbogadóttur:
Verndum viðkvæmt land
Land þjóð og tunga, þrenmng sonn og ein,
þér var ég gefinn barn á móðurkné;
ég lék hjá þér við lœk og blóm og stein,
þú leiddir mig í orðs þíns háu
Svo segir skáldið okkar
góða.
Við íslendingar eigum
enga dýrmætari eign en
landið okkar, þjóðerni og
tungu. Um þá þrenningu
vé.
erum við reiðubúin að
standa vörð. Okkur ber því
að gefa henni gaum alla daga
og skila til vaxandi fjölda
landsins barna svo ósnortna
sem kostur er. Okkur ber
einnig skylda til að miðla
öllum nýjum þegnum af
reynslu okkar og þekkingu
um það hvernig best verður
staðið að varðveislu og upp-
byggingu.
A sumri komanda, þegar
minnst er 40 ára afmælis ís-
lenska lýðveldisins, er stefnt
að miklu átaki til landvernd-
ar. Hvar sem farið er skal
umgengni við landið mótuð
þeirri hlýju, virðingu og kær-
leika, sem við í hjörtum okk-
ar berum til þess. Um leið og
við gætum að gróðri höfum
við fullan hug á að bæta við
hann eftir bestu getu.
Gróður íslands er eins og
börn okkar. Hann kemst
ekki af nema hlúð sé að hon-
um í vexti og honum forðað
frá spillingu og slysum svo
hann megi koma framtíðinni
til góða, auka yndi manna og
hag. Fæstir veita athygli
þeirri smárýrnun sem á sér
stað frá ári til árs. En þegar
búseta í landinu er talin í
öldum kemur í ljós að við
höfum glatað allt að 40.000
km2 af gróðurlendi í landi
sem er aðeins 103.000 km2 að
stærð. Er þar af sjálfsögðu
mest við óblíða náttúru að
sakast.
Þrátt fyrir margvíslegar
hamfarir náttúruaflanna í
viðkvæmu landi okkar hafa
íslendingar aldrei gefist upp
við að reyna að gera það að
vini sínum. Nú er svo komið
hagsæld þjóðarinnar og
þekkingu um landið, að hug-
ur og hönd geta lagst á eitt til
úrbóta með sameiginlegu
átaki og jákvæðu hugarfari.
Pað gefur auga leið að því
betur sem lífvera er búin
undir æviskeið sitt því meiri
líkur eru á að hún komist af.
Jurtin við götu okkar er þar
engin undantekning.
Það átak sem nú skal gert í
gróðurvernd og gróður-
aukningu er ekki nema brot
af því sem við skuldum
landinu. Það er aðeins upp-
haf skrefs á langri leið að
setu marki: að gera ísland
eins gróðurríkt og það var er
menn völdu það af frjálsum
vilja sem ættjörð sína.
Vigdís Finnbogadóttir
Forseti íslands
Rómantískri tálmynd af
nunnustandinu mótmælt
Síðla síðastliðins vetrar kom til
landsins hópur 16 kvenna frá Pól-
landi, að sögn á aldrinum frá tví-
tugu til sextugs. Flestar voru kon-
umar þó taldar milli tvítugs og
þrítugs. í fylgd með þeim var einn
karlmaður, kaþólskurprestur, en
konurnar munu vera nunnur af
reglu Karmels.
Með ólíkindum
Fjölmiðlar gerðu landtöku
kvennanna allrækileg skil, og er
það ekki tiltökumál, þar sem slík-
ar heimsóknir teljast ekki til dag-
legra viðburða, og konurnar
hyggjast þess utan setjast að hér á
landi til að ástunda hina sérstæðu
lífshætti, sem tíðkast í reglu
þeirra. Hins vegar gegnir það
furðu hversu einhliða og gagn-
rýnislaus þessi fjölmiðlaumfjöll-
un var. Fram kom, að umræddar
konur og stúlkur hyggjast láta
fangelsa sig til æviloka í húsa-
kynnum reglunnar í Hafnarfirði
og því til undirstrikunar voru
birtar af þeim myndir standandi
bak við sterklegar járngrindur.
Það er einnig með ólíkindum
að engir úr hinum ötulaog fjöl-
menna hópi baráttufólks gegn
kvennakúgun hafa enn látið frá
sér heyra á opinberum vettvangi,
hvorki um þá fádæma yfirborðs-
legu og óábyrgu fréttamennsku,
sem ég tel að allir fjölmiðlar hafi
gert sig seka um, né um efnisat-
riði málsins, þ.e. hverju sæti þessi
fangelsun kvennanna.
Stórt skref í
afturhaldsátt
Mér er mætavel ljóst að þægi-
legt gæti verið að leiða þennan
atburð algerlega hjá sér, gieyma
þessum ungu konum í Hafnar-
firði og leyfa þeim að eldast þar
og deyja í friði. Sjálfar virðast
þær ekki óska annars og munu
rétta þann vilja sinn. Margir eru
ugglaust og þeirrar skoðunar, að
íslenskir forystumenn í
við rómarkirkju. Ég er þó þeirrar
skoðunar að efling klausturlífis á
íslandi og sérstaklega endureisn
þess í því harðneskjulega formi,
sem hér um ræðir, sé svo stórt
skref í afturhaldsátt, að ekki megi
láta sitja við þá andvaralausu og
endasleppu umræðu, sem hún
hlaut í íslenskum fjölmiðlum.
Ekki kemur heldur til greina
að mínu áliti að leiða frekari um-
ræðu um endurreisn
karlmelreglunnar á fslandi hjá
sér á þeim forsendum, að hér ríki
trúfrelsi og athafnafrelsi. Þótt
ekki hafi verið aflað upplýsinga
um ástæður þeirra einstaklinga,
sem hér um ræðir, hlýtur það að
vera deginum ljósara að margar
kvennanna, jafnvel flestar
þeirra, hafa gengið til liðs við
regluna á mjög ungum aldri, þeg-
ar persónuleiki og skapgerð voru
enn í mótun, og verið frá þeirri
stundu beittar sterkri einhliða
innrætingu, öðru nafni heila-
þvotti. í kjölfarslíkrarmeðferðar
er svo látið heita að þær velji sér
lífsafneitunarhlutskipti sitt af fús-
um og frjálsum vilja. Þegar svo er
komið fyrir þessum tilteknu ein-
staklingum geta utanaðkomandi
aðilar litlu breytt, en ég tel það
ámælisvert af fjölmiðlum að taka
þessum sorglega atburði eins og
eitthvað jákvætt hafi átt sér stað.
Fangelsun kvenna
Ein ástæða hinna andvaralausu
viðbragða fjölmiðla liggur í því
að kaþólska kirkjan hefur staðið
fyrir klaustrahaldi um langan
aldur, munklífi hefur tíðkast frá
fyrstu öldum kristni og nunnu-
stand kom til nokkru síðar. Einn-
ig voru klaustrin griðastaður
menningar og mennta í Evrópu á
Þorbjörn
Broddason
skrifar
miðöldum þegar fornum arfi var
ógnað af róstum og þjóðfélags-
legum sviptingum. Ekkert slíkt
getur þó í augum nútímamanna
réttlætt þá meðferð á konum á 9.
áratug 20. aldar, sem fjölmiðlar
létu íslensku þjóðina verða vitni
að um stund í mars sl. Miklu
fremur mætti hún verða til upp-
rifjunar á því að umrædd kirkja á
sér einnig langa hefð kvenfyrir-
litningar, allt frá dögum Páls
postula og dæmi um hlutdeild
hennar í kvennakúgun eru vita-
skuld legíó. Nægir þar að nefna
galdraofsóknir 17. aldar og fjand-
skap við fjölskylduáætlanir á 20.
öld. Fangelsun kvenna, sú sem
hér um ræðir, er af sama toga.
Varðar við lög?
Nú er það komið fram, sem
flestir gátu raunar sagt fyrir, að
konurnar í Hafnarfirði eru að
mestu gleymdar. Fréttamenn og
þjóðin fengu heilmikið kikk út úr
pví að virða konuvesalingana
fyrir sér og þess var vandlega gætt
að ekkert skyggði á hina róman-
ísku tálmynd af nunnustandinu:
Konurnar eyða deginum í hlátur
og söng mííli þess sem þær sitja á
hljóðskrafi við almættið.
Ég tel mér skylt að mótmæla
kæruleysislegum fréttaflutningi
af þessu máli og hvet jafnframt
þá, sem láta sig jafnréttis- og
mannúðarmál einhverju varða,
til að nota þetta tækifæri til að
koma á framfæri upplýsingum
um hinar fjölbreyttu myndir
kvennakúgunar í ljósi þessa
óvenjulega dæmis.
Loks vil ég spyrja Alþingis-
menn hvort þeim þyki ekki tíma-
bært að setja lög, sem stemma
mundu stigu við þessu athæfi.
Eftir á að hyggja: Getur það ver-
ið að svona starfsemi varði ekki
við lög hér á landi?
hafa uppi áform um hækkun múr- mannúðar- og jafnréttismálum
anna í kringum hin nýju hafi ýmis nærtækari verkefni að
heimkynni sín, svo sem til að á- kljást við en að leggja til atlögu
„Fjgttamenn og þjóðinfengu heilmikið
kikk út úrþvíað virða konuvesalingana
fyrir sér og þess var vandlega gœtt að
ekkert skyggði á rómantíska tálmynd af
nunnustandinu“.
„Konurnar eyða deginum í hlátur og söng milli þes sem þær sitja á
hljóðskrafi við almættið“ - Þorbjörn Broddason mótmælir þessari
fjölmiðlamynd af „fangelsun kvenna“ í klaustrum. Myndin er tekin af
blaðamönnum Þjóðv. í hópi Karmelsystra.