Þjóðviljinn - 31.05.1984, Page 6

6 SÍÐA'* -r- ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 31. maí 1984
Kolanámuverkfallið í Bretlandi:
Tekist er á um
20 þúsund störf
Kolanámuverkfallið í Bretlandi hefur reynst mikilvægur mæli-
kvarði á stöðu og möguleika verklýðshreyfingarinnar. Verst hefur
sundurþykkið leikið námumenn: Nú síðast hefur stjórn námamann-
afélagsins í Lancashire ákveðið að reka úr samtökunum 1500 fé-
lagsmenn hafa snúist gegn því að taka þátt í kolanámuverkfallinu,
sem nú hefur staðið í bráðum þrjá mánuði.
Og nú er spurt hvort eins muni
fara fyrir þeim um það bil 40 þús-
und námamönnum af þeim 183
þúsundum sem starfandi hafa verið
í Bretlandi, sem enn neita að verða
við kröfum sinna forystumanna um
að leggja niður vinnu.
3000 handtökur
Verkfallið hófst út af þeim á-
formum námasambandsins sem er í
ríkiseign að loka 20 námum sem
tap er á, en það hefði þýtt að um 20
þúsundir manna misstu vinnuna.
Þeir námamenn, sem hafa viljað
vinna áfram, hafa orðið fyrir
margskonar þrýstingi, ekki síst af
hálfu „fljúgandi verkfallsvarða"
námumannasambandsins, sem
hafa reynt að loka þeim 40 námum
af 175 sem enn eru reknar. Ver-
kfallsvörðum hefur ekki tekist að
stöðva reksturinn vegna þess að
Um tíma var svo komið aft flest hjól voru hætt að snúast í Kaupmannahöf n
Sérstæð vinnudeila í Kaupmannahöfn:
Strætisvagnarnir
ganga nú aftur,
en allra veðra von
Átta danskir strætisvagnabílstjórar viidu ekki lengur vera í verk-
lýðsfétagi sem styddi sósíaldemókrata með peningum. Sú þúfa velti
miklu hlassi. Strætisvagnabílstjórar fóru í verkfall. Verkfallsmenn
og þeir sem samúð höfðu með þeim lokuðu umferðaræðum til
Kaupmannahafnar. Sorphreinsunarmenn fóru í samúðarverkfall og
margt starfsfólk á sjúkrahúsum og svo hjá einstökum atvinnurek-
endum eins og t.d. Tuborg. Fjögur af dagblöðum höfuðborgarinnar
komu ekki út. Póstur var ekki borinn út. Þegar deilan var á suðu-
marki kom um hálf miljón Kaupmannahafnarbúa seint til vinnu eða
alls ekki.
Upphaf þessa máls var, að bfls-
tjóramir átta vom andvígir því að
hluti af félagsgjöldum þeirra
gengur til að styrkja Sósíaldemó-
krataflokkinn, en sá flokkur sem
og smærri flokkar lengra til vinstri
em mjög háðir fjárframlögum frá
verklýðsfélögum þar sem þeir eiga
ítök. Þeir sögðu sig úr sínu verk-
lýðsfélagi. Starfsbræður þeirra
kröfðust þess þá að þeir yrðu rekn-
ir, efndu síðan til verkfalls, sem
síðar breiddist út með því að aðrir
komu inn í dæmið.
Hægristjórn Pouls Schluters
vildi ekki blanda sér beint í máiið,
en forsætisráðherrann sjálfur hefur
gagnrýnt verkfallsmenn harðlega
og kallað þá „hryðjuverkamenn“
og öðmm slíkum nöfnum. Einn
borgaraflokkanna hefur bryddað
upp á því, að það ætti að banna
með lögum að verklýðsfélög
styddu stjórnmálaflokka.
Kratar í vanda
Sósíaldemókratar hafa verið
milli steins og sleggju í þessu máli.
Seint mundu þeir vilja banna verk-
lýðsfélögum að styðja verklýðs-
fíokka - og þeir gætu svo sem svar-
að með því, hvort ekki ætti þá að
banna fyrirtækjum að styðja borg-
araflokka? Á hinn bóginn voru sós-
íaldemókratar hikandi við að taka
undir kröfuna um að bflstjórarnir
átta yrðu reknir eins og starfsbræð-
ur þeirra vildu og óttuðust að það
fordæmi mundi draga langan dilk á
eftir sér.
Að lokum fékkst svo lausn á
þessu máli um miðja síðustu viku.
Meirihluti sósíaldemókrata, SF-
manna og Vinstri sósíalista í
áætlana- og hagsýslunefnd borg-
arráðs Kaupmannahafnar sam-
þykkti þá að reka bflstjórana - og
komust þá samgöngur, sorph-
reinsun og fleira aftur í lag. Sumir
þeirra sem samþykktu brottrek-
sturinn efast um lögmæti þeirrar
ákvörðunar, en vísuðu til neyðar-
ástandsins sem leysa þurfti.
Fulltrúar borgaraflokkanna í
borgarráði Kaupmannahafnar eru
hinir æfustu yfir þessum málavöxt-
um og hafa kært ákvörðunina fyrir
Brittu Schall Holberg innanríkis-
ráðherra. En strætisvagnabfl-
stjórar hafa einnig lýst yfir því, að
þeir séu tilbúnir að fara aftur í slag
ef ákvörðun fyrrgreindrar nefndar
borgarinnar verður afturkölluð.
Sumir þeirra strætisvagnabflstjóra,
sem mest höfðu sig frammi í
deilunni, hafa verið fluttir til í
starfi, og hefur það þegar vakið
mikla gremju bflstjóranna.
- áb tók saman.
Lögreglumenn handtaka verkfallsvörð: Annað elns útboð ó lögreglu hefur
ekkl sést í verkfalll sfðan 1926....
stjórn Margaret Thatcher hefur
boðið út miklu lögregluliði eða um
8000 lögreglumönnum. Þeir eiga
að flæma verkfallsverðina burt í
nafni laga sem Margrét Thatcher
setti 1980 og banna að lokað sé að-
gangi að vinnustöðum þar sem
verkamenn lýsa sig vinnufúsa. í
þeirri deilu sem nú stendur hefur
lögreglan handtekið um 3000
manns, um 300 hafa særst í átökun-
um og einn kolanámumaður hefur
látið lífið í viðureign við lögreg-
luna.
Sundrung
Þeir sem ekki vilja sýna sam-
stöðu með verkfallinu vísa til þess
að stjóm námumannasambandsins
hefur ekki viljað halda almenna at-
kvæðagreiðslu meðal félagsmanna
um verkfallið. En til dæmis í Lanc-
ashire hafði við atkvæðagreiðslu á
staðnum komið fram, að ekki var
meirihluti fyrir því að fara í verk-
fall. Sama má segja um Notting-
hamshire, og í þessum tveim hér-
uðum hefur í verkfallinu verið
haldið uppi 20 - 25% af venjulegri
framleiðslu á kolum. Um leið hefur
innflutningur á kolum frá Póllandi
tvöfaldast og Kolaráðið segir, að
þær birgðir sem nú eru til nægi til
nokkurra mánaða reynslu enn.
Það er því margt sem leiðir til
þess að forysta koianámumanna á í
erfiðleikum. Ekki aðeins sú sundr-
ung í samtökunum, sem opinber er
orðin og tengist því m.a. að námu-
menn eru sumir hverjir í það ríkum
námum, að þeir óttast ekki upp-
sagnir. Námamönnum hefur held-
ur ekki tekist að fá önnur verklýðs-
félög til samúðaraðgerða sem um
munaði. Verkfall þeirra hefur ekki
orðið að því uppgjöri milli breskrar
verklýðshreyfingar og stjórnar
Margaret Thatcher sem margir
bjuggust við.
Hart gegn
hörðu
Alþýðusambandið breska,
TUC, hefur til dæmis ekki tekið
undir áskorun um eins dags samúð-
arverkfall, og formaður TUC, Len
Murrey, hefur ekki dregið dul á, að
hann telur hina hörðu stefnu nám-
umannasambandsins stefna í sjálfs-
morð. Murrey hefur ásamt hinum
nýja formanni Verkamannaflokks-
ins, Neil Kinnock, reynt að draga
aðila til samningaborðs í anda
„hinnar nýju raunsæisstefnu“. Það
tókst í sl. viku, er fundur þeirra
Arthurs Scargills, formanns námu-
manna, og Ians MacGregors frá
Kolaráðinu var haldinn. Sá fundur
stóð í klukkutíma og eftir hann
höfðu viðmælendur fátt gott hvorir
af öðrum að segja: Hvorir sökuðu
hina um óbilgirni og skort á má-
lefnalegri afstöðu.
Arthur Scargill vill að öll áform
um að loka fleiri námum verði
tekin af borðinu, en það mega
kolaforstjórar ekki heyra nefnt...
Lengi barist enn
En báðir aðilar búast við því ac^
deilan dragist á langinn. MacGreg-
or telur að verkfallið hafi kostað
kolabúskapinn um níu miljarði
króna til þessa og árstapið gæti orð-
ið sem svarar 40 miljörðum króna
og væri það næstum því tvisvar
sinnum meira tap en í fyrra. Gera
má ráð fyrir því, að hver verka-
maður sem hefur tekið þátt í ver-
kfallinu hafi orðið af ca. 50 þúsund
krónum í tekjum. Fjölskyldur
verkamanna fá að meðaltali aðeins
um 1000 krónur á viku í félagslega
aðstoð og þess eru mörg dæmi að
yfirvöldin reyni að koma höggi á
verkfallsmenn fjárhagslegu.
„Stjórnin reynir að svelta kola-
námumenn aftur til vinnu", segir
Verkamannaflokkurinn, sem hef-
ur hvatt til samstöðu með verkfalls-
mönnum, hvað sem líður ág-
reiningi við hina herskáu forystu
þeirra.
Og íhaldsstjórnin hefur að sínu
leyti hvergi sparað fjáraustur í um-
fangsmiklar aðgerðir lögreglu gegn
verkfallsvörðum, en Margaret
Thatcher hefur efnt til meira út-
boðs á lögreglu í vinnudeilu en sést
hefur síðan í allsherjarverkfallinu
1926.
ÁB tók saman.
Sérkenni verk-
lýðsbaráttunnar
á krepputímum
• Kolanámumenn í Bretlandi eru í verkfaili og berjast gegn lokun
kolanáma sem mundi þýða að um 20 þúsundir misstu vinnuna og
baettust í stóran hóp atvinnuleysingja.
• í Vestur-Þýskalandi eru um 200 þúsundir verkamanna í verkfalli og
verkbanni: Þar er borin fram krafa um 35 stunda vinnuviku, ekki síst til
þess að fjölga atvinnutækifærum í iðnaði.
• í Kaupmannahöfn voru strætisvagnabílstjórar og margir borgar-
starfsmenn Kaupmannahafnar aðrir í verkfalli: Deilan stóð um stöðu
verkalýðsfélaga og möguleika þeirra á því að styðja verklýðsflokka.
• Frá tveim þessara mála er sagt á síðunni í dag, en frá vestur-þýska
verkfallinu í sl. viku.
• öll þessi mál minna á það, að nú er víða tekist hart á um sjálfa stöðu
og rétt verklýðshreyfingarinnar í Evrópu. í engu þessara dæma er
beinlínis um kauphækkunarkröfur að ræða (þótt 35 stunda vinnuvika
þýði aukinn launakostnað reyndar). Og það sem endanlega býr á bak
við átökin í öllum dæmum er ótti við að samstaða rofni í verklýðshreyf-
ingunni á krepputímum, vilji til að gera verklýðsfélög að sem sterkustu
vopni í baráttunni gegn atvinnuleysi.
- ÁB