Þjóðviljinn - 04.08.1985, Blaðsíða 16

LEIÐARAOPNA
S kattsvi k
eða löglegar leiðir?
Lesendur Þjóðviljans hafa undanfarna
daga fengið að líta nokkur sýnishorn úr
nýframlögðum álagningarskrám. Þar hef-
ur ýmislegt fróðlegt komið í Ijós eins og
jafnan þegar blaðað er í þeim merku
skrám.
Sjálfsagt kemur orðið „skattsvik" upp í
huga einhvers þegar hann lítur ýmsar
„skrýtnar" álagningartölur. Það virðast
samt vera viðbrögð flestra jafnt almenn-
ings sem stjórnvalda að yppa aðeins öxl-
um eða í mesta lagi að reiðast augnablik.
Síðan er málið gleymt og menn bíða eftir
næstu álagningarskrá og sagan endur-
tekur sig.
Sannleikurinn er sá að það sem í
augum almenns launamanns heitir skatt-
svik, þegar einstaklingar sem standa í
einkarekstri fá sín árlegu vinnukonuút-
svör, heitir á máli skattayfirvalda lögleg
millifærsla útgjaldaliða eða eitthvað í þeim
dúr. Á leiðaraopnu í dag er haldið áfram að
ræða skattamálin og birt smásýnishorn af
þeim upplýsingum sem kynntar hafa verið,
lesendum undanfarna daga. Jafnframt erl
rætt við skattrannsóknarstjóra um starfs-
svið og verkefni embættisins og sagt frá
nefnd sem hefur það verkefni m.a. að
finna út umfang skattsvika hérlendis.
Snúið og erfitt viðfangs
Sérstakur starfshópur er aðkanna umfang skattsvika hérlendis.
Von á niðurstöðu íhaust. Ólafur Davíðsson-. Erum að reyna að
náigast svarið.
í haust verða væntanlega
kynntar niðurstöður starfs-
hóps sem um þessar mundir
vinnur að því að kanna um-
fang skattsvika hérlendis.
Starfshópurinn sem fjármála-
ráðherra skipaði sl. haust á
einnig að athuga hvort rekja
megi skattsvik til einhverra
ákveðinna starfsstétta öðrum
fremur og að koma með til-
lögurtil úrbóta varðandi
skattsvik.
í starfshópnum eiga sæti þeir
Eyjólfur Sverrisson löggiltur
endurskoðandi, Ólafur Davíðs-
son framkvæmdastj. Félags iðn-
rekenda, Þröstur Ölafsson
framkvstj. Dagsbrúnar, Jónatan
Pórmundsson prófessor og Þór-
ólfur Matthíasson hagfræðingur.
„Spurningin er ekki hvort
skattsvik séu hér fyrir hendi,
heldur hve umfang þeirra er
mikið. Það er Ijóst að nákvæmar
mælingar á umfangi skattsvika
eru ekki til, eðlis málsins vegna.
Þetta er erfitt og mikið álitamál
og við höfum verið að reyna að
nálgast svarið eftir ýmsum
leiðum," segir Ólafur Davíðsson
aðspurður um vinnu starfshóps-
ins.
Hann segir allar tölur sem
nefndar hafa verið um umfang
skattsvika, allt uppí 10% af þjóð-
artekjum á hverju ári, vera alger-
lega útí loftið. „Það er ekkert á
bak við þessar tölur nema hrein
ágiskun og við höfum ekki ennþá
myndað okkur neina skoðun á
því hvort yfirhöfuð er nokkur leið
að nefna slíka tölu. Þessi mál eru
hins vegar mikið í almennri um-
ræðu meðal landsmanna og því er
mjög æskilegt ef unnt væri að
komast að einhverri líklegri
niðurstöðu um hve þetta er mikið
því það myndi skýra alla umræðu
um þessi mál.“
En eru það ekki skattalögin
sjálf sem eru aðalmeinsemdin,
þau bjóði meira og minna uppá
ójöfnuð við skattaálagningu?
„Það er sjálfsagt í mörgum til-
fellum þannig að menn komast
létt frá skattinum eftir löglegum
leiðum en við höfum ekki rætt
sérstaklega um skattalögin. Hitt
er víst að eftir því sem alls kyns
undanþágum fjölgar í skatta-
lögum þeim mun erfiðara verður
að hafa eftirlit með skattinum.
Mikið af frádráttarliðum eru til-
komnir til að gera kerfið réttlát-
ara svo þarna stangast dálítið á,
því réttlátt skattakerfi hlýtur
alltaf að vera dálítið flókið og
býður um leið uppá misnotkun í
einhverjum mæli.
Ég þori ekki að segja neitt um
það á þessari stundu hvort við
séum vongóðir um að vinnan skili
árangri en auðvitað erum við að
Ólafur Davíðsson: Nákvæmar mæl-
ingar á umfangiskattsvika eru ekki til.
þessu í þeirri trú að eitthvað komi
út úr því en þetta er vægast sagt
mjög snúið og erfitt viðfangs."
-•g-
iEIÐARI
Miljörðum stolið órlega
Skattsvik eru stunduö í stórum mæli hér-
lendis. Sumir vilja jafnvel halda því fram aö
skattsvik séu svo umfangsmikil aö þau nemi
allt að 10% þjóöartekna. Þó ekki sé um að
ræða nema 2-3% þjóöartekna sem svikin eru
undan skatti, þá skiptir sú fjárhæð miljörðum
króna. Hérer því ekki um neinarsmáfjárhæöir
aö ræöa.
Það þarf hvorki að lesa mikið né lengi í
skattskránni til aö finna skattsvindlarana. Þeir
blasa við á hverrri síðu með vinnukonuútsvar-
ið sitt. Fastir liðir eins og venjulega. Innan um
eru stórlaxarnir sem gert er að greiða hundruð
þúsunda í skatt en þegar betur er að gáð eru
þetta áætlanir sem verða kærðar sama daginn
og skattskránum er lokað fyrir almenningi.
Það er eftir öðru í þessu dæmalausa þjóðfé-
lagi, að skattskrár þykja svo viðkvæmar
bækur, líkt og gömlu handritin, að þær eru
almenningi einungis til sýnis í nokkra daga ár
hvert. Skýring skattyfirvaldaersú að svo mikið
sé um kærur og breytingar á álögðum gjöld-
um, að ekkert sé að marka þessa skrá. Hin
endanlega skattskrá liggur ekki fyrir fyrr en
eftir tæpt ár og meira að segja útgáfa þeirrar
skrár var bönnuð um nokkurt árabil því svo-
kölluð tölvunefnd komst að þeirri niðurstöðu
að hér væri um svo persónuiegar upplýsingar
að ræða að þær kæmu almenningi ekki við.
Einmitt þetta viðhorf er dæmigert fyrir hug
ráðamanna til skattsvika. Þetta er svo við-
kvæmt mál að það hvorki borgar sig né tekur
því að ræða það.
Nefnd sem fjármálaráðherra skipaði fyrir ári
til að kanna umfang skattsvika hérlendis er að
mörgu leyti dæmigerð fyrir viðbrögð kerfisins
við háværri umræðu um skattsvik. í stað þess
að reyna að leita að einhverjum endanlegum
sannleik um stórar tölur sem aldrei verður
fundinn, væri nær að snúa sér að beinum
aðgerðum og taka til endurskoðunar þau
ákvæði skattalaga sem hreinlega heimila
mönnum að stela undan skatti. Tvískinnungur
fjármálaráðherra hefur einmitt falist í því að
bæta og auka við slík ákvæði á sama tíma og
hann kvartar sáran undan því hve miklu sé
stolið undan skatti.
Það sem er þó einna alvarlegast er sú af-
staða sem virðist ríkja með allt of stórum hluta
þjóðarinnar og er runnin undan rifjum þeirra
peingamanna sem hafa verið iðnastir við að
koma fé sínu undan skatti. Þessi fjármagnsöfl
kynda undir almenna óánægju með skatt-
heimtu. Hún sé af hinu illa. Hver og einn eigi að
sjá um sig og þess vegna sé ekki nema sjálf-
sagður hlutur að reyna að koma sem mestu
undan skatti. Þessum mönnum finnst ekkert
óeðlilegt þó heimilisrekstur fjölskyldunnar sé
' færður á reikning einkafyrirtækisins. Þessir
menn berast mikinn á og skammast sín ekki
fyrir vinnukonuútsvörin.
Almenningur þarf að skera upp herör gegn
þessum hugsunarhætti og krefjast harðara
aðgerða gegn þessum „nýríku Nonnum".
Skattbyrgði hins almenna launamanns er nóg
fyrir, þó hann þurfi ekki jafnframt að borga
útsvarið og tekjuskattinn fyrir nágrannann
sem roðnar ekki einu sinni af blygðun.
Skattsvik jafnvel þó þau líti löglega út á
pappírnum eiga ekki að vera feimnismál sem
kerfið reynir að fela í lokuðum bókum. Á slíku
misferli ber að taka föstum tökum eins og
hverjum öðrum lögbrotum.
-ig-
16 SIÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 4. ágúst 1985