Þjóðviljinn - 02.02.1986, Blaðsíða 6

Fjallið Þumall, upphaf kvikmyndafyrirtækis þeirra Karls og Sigurðar. Þeir gerðu
mynd um ferö Alpaklúbbsins á Þumalinn. „Þegar ég leit upp eftir hlíöinni viö
upphaf ferðar, lá við að ég frysi. Þegar ég var kominn af stað var eins og ég
hefði aldrei gert annað en að klífa fjöll," sagði Sigurður um þessa reynslu.
Karl fær sér eina rettu úti á sjó við Grænhöfðaeyjar.
Sjómaður á Grænhöfðaeyjum í 66 gráður norður, um borð í Feng.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. febrúar 1986
Frá Þumli til
Sigurður Grímsson og Karl Sigtryggsson taka heimildamyndirí
félagi og gera víðreist. Þeir kvikmynduðu menn ÍAIpaklúbbnum á
fjaiiinu Þumli í Skaftafellsörœfum og fóru til Grœnhöfðaeyja til
kvikmyndagerðar síðasta sumar
„Það hefur stundum verið sagt
um íbúa Grænhöfðaeyja (Cabo
Verde) að þeir séu snjöllustu
betlarar í heimi.“
Það er Sigurður Grímsson sem
hefur orðið. Hann fór ásamt fé-
laga sínum Karli Sigtryggssyni
þangað suður eftir til að gera
kvikmynd um íslendinga sem eru
að kenna íbúum nútíma veiðiað-
ferðir. Sigurður hefur orðið:
„Aðstæður á Grænhöfða-
eyjum eru frábrugðnar aðstæð-
um í öðrum vanþróuðum löndum
að því leyti að þarna eru svo til
engar auðlindir. Ein megin
ástæðan fyrir því að stórþjóðir
hafa sótt í að aðstoða þessa þjóð
er sú að landið er landfræðilega
hagstætt til að koma sér upp ein-
hverri aðstöðu af hernaðarlegum
toga. Þannig hafa Kínverjar
byggt þeim þinghús, Rússar út-
vegað þeim hafnir og Þjóðverjar
og Hollendingar hafa hjálpað
þeim með skóla og vegi.
Gefðu mér
ekki fisk
En viðhorfið hjá þeim lýsir sér
kannski í því sem einn viðmæl-
andi okkar hafði eftir Mao:
Gefðu mér ekki fisk í soðið,
kenndu mér hvernig á að veiða
hann.“
- En hvernig var aðdragand-
inn að ykkar ferðalagi?
„Við Karl Sigtryggsson fórum
af stað með þetta verkefni í vor,
ég hafði þá frétt af þessu fisk-
veiðiverkefni sem Þróunarsam-
vinnustofnun íslands er með í
gangi þarna suðurfrá. Ég hafði
samband við þá hjá Þróunarsam-
vinnustofnuninni og bar undir þá
þessa hugmynd um að gera kvik-
mynd um þetta verkefni og einnig
almennt um lífið á eyjunum og
tóku þeir vel í þessa hugmynd.
Ég hafði hitt þá íslendinga sem
eru þarna suður frá og svo var
það að ég fékk hringingu frá þess-
um mönnum þar sem þeir voru
um borð í Feng sem er skipið sem
þeir nota. Þeir voru þá úti á sjó
við Grænhöfðaeyjar. Þeir spurðu
mig að því hvort ég ætlaði ekki að
fara að koma mér þangað suður
eftir. Það má segja að þessi hring-
ing hafi verið upphafspunktur-
inn. Eftir hana fórum við að
undirbúa þetta af alvöru. Við fór-
um að athuga með fjármögnun
þessa verkefnis og lögðum meðal
annars inn umsókn hjá Kvik-
myndasjóði. Þar fengum við af-
svar. Þær viðtökur sem við feng-
um hjá Kvikmyndasjóðnum
drógu nú nokkuð úr okkur kjark-
inn. En við sóttum um aftur við
seinni úthlutun. í millitíðinni fór
ég um bæinn og ræddi við ýmsa
ráðamenn og bað um aðstoð til
að gera þetta verkefni mögulegt.
Á endanum fengum við styrk frá
Þróunarsamvinnustofnun ís-
lands, tveimur ráðuneytum og
Rauða krossi íslands. Þessir
styrkir gerðu okkur kleift að fá
upp í útlagðan kostnað af ferð-
inni þarna suður eftir.
Fiskveiði-
verkefnið
Nú, hugmyndin var að fara til
Grænhöfðaeyja og skoða hvað
íslendingarnir væru að gera
þarna, þetta fiskveiðiverkefni
sem Þróunarsamvinnustofnun fs-
lands stendur fyrir. Á hinn bóg-
inn var hugmyndin sú að safna
myndefni sem mundi duga okkur
til að gera einhvers konar þjóð-
lífsmynd um eyjarnar. Þá auðvit-
að eins og við upplifðum þær.
Við gáfum okkur tvo mánuði í
Grænhöfðaeyjar, þannig að það
koma nokkrir angar af þessu
verkefni, við tökum það í nokkr-
um skrefum. Og við sjáum
reyndar ekki fyrir endann á þessu
enn. Því meira sem við skoðum
það efni sem við komum með frá
Grænhöfðaeyjum því fleiri
möguleika sjáum við á því að búa
til heilstæðar myndir.
B.S.R.B.-
verkfallið
Svo má ekki gleyma því efni
sem við Karl söfnuðum um verk-
fall B.S.R.B. hér um árið, það
var óhemjumikið efni og það ætl-
um við að fara í næst. Við byrjum
ekki á neinu nýju fyrr en því verð-
ur lokið. Sú mynd verður að
koma fyrir almennings sjónir sem
allra fyrst. Og við vonumst til
þess að fá stuðning til þess. Því
hvernig sem á það er litið er þetta
mjög merkiieg heimild. Við
fylgdumst mjög náið með þessu
verkfalli frá upphafi til enda,
eyddum í það einum sjö klst. á
filmu. Og ég veit ekki til þess að
verkfall eða vinnudeilur hafi ver-
ið kvikmyndaðar á svipaðan hátt
og við gerðum. Mér skilst að stór
hluti þess sem filmað var í verk-
falli Dagsbrúnar 1955, hafi glat-
ast og slíkt má ekki henda það
efni sem við Karl höfum nú undir
höndum.“
Sigurði er tíðrætt um heimilda-
myndina og þann sess sem hún
hefur í sögu okkar á þessari öld.
„Ef við tökum sem dæmi menn
eins og Ósvald Knudsen, Loft
Guðmundsson, Óskar Gíslason.
Þeirra framlag í kvikmyndagerð
er ómetanlegur fjársjóður í sögu
fslands. Nú eru myndir þeirra
taldar stórmerkar heimildir.
Hlutur Kvik-
myndasjóðs
En því miður er ekki litið á
heimildamyndir nútímans sömu
augum. Ef ég man rétt voru að-
eins 6% af því fé sem Kvik-
myndasjóður hafði til úthlutunar
síðast sem fóru til heimilda-
myndagerðar á síðasta ári. Þetta
segir kannski alla söguna um á-
standið eins og það er í dag.
Stjórn Kvikmyndasjóðs segir
sem svo að heimildamyndir sem
styrktar hafa verið, skili sér seint
og illa en ég er sannfærður um að
þær heimildamyndir sem gerðar
hafa verið hér á landi hafa eigi
skilað síðri árangri en þær leiknu.
Það er lagt mikið fjármagn í
leiknar myndír og flestar af þeim
hafa farið fallít en ég kannast
ekki við að þær heimildamyndir
sem hafa verið gerðar, hafi ekki
náð að borga þennan útlagða
kostnað.
Ég held líka að það sé alrangt
að ekki sé markaður fyrir heim-
ildamyndir erlendis. Við ís-
lendingar erum alveg eins vel í
stakk búnir til að gera heimilda-
myndir eins og aðrar þjóðir. Það
vantar ekki markaðinn í íslenska
sjónvarpinu. Það kemur hver