Þjóðviljinn - 02.02.1986, Blaðsíða 20

AFMÆU

Fyrstu brjóstabúrin líktust tveimur tesíum meö slaufum.
hafa einhvern stuðning fyrir
brjóstin. „Brjóstin eruekki vöðv-
ar og verða ekki stinnari við að
dingla laus,“ sögðu læknar og
brjóstahaldarinn var tekinn fram
að nýju. Og brjóstahaldarafram-
leiðendur fögnuðu.
í dag eru framleiddar þúsundir
gerða af brjóstahöldurum, þunn-
ir og þykkir, svartir og rauðir, úr
næloni, silki, bómull eða blúndu
og í öllum stærðum. Og brjósta-
haldarinn heldur upp á aldaraf-
mælið með reisn og viðurkenn-
ingu.
(byggt að nokkru á Ny Tid - ÞS)
Aldarafmœll
brjóstahaldarans
Árið 1886 telst fæðingarár lítils
fataplaggs, sem er í senn yfir-
lætislaust og dularfullt. Þetta um-
fangslitla fataplagg hefur lifað
margt á langri ævi, verið elskað
og hatað, brennt eöa því fleygt,
en ætíö hefur það komið aftur
fram í dagsljósið. Það hefuroröið
tilefni langraog heitra umræðna
um stöðu konunnar, kúgun henn-
ar og áþján, karlmenn hafa bölv-
að því, slitið og rifið í hita leiksins
en konur jafnan hirt það upp af
gólfinu þegardagar.
Fataplaggið nefnist brjóstahald-
ari.
Brjóstabúr
Það var á tímum Viktoríu
drottningar að strangtrúaðir karl-
fuglar fundu upp á því að troða
höfuðprýði konunnar í búr. Tvær
körfur, fléttaðar úr hrosshári,
harðar og stífar, voru kræktar
saman utan um brjóstin og bund-
nar saman og skreyttar með
bleikri slaufu. I þessari ruddalegu
innréttingu voru stálþræðir til að
halda verkinu á sínum stað og
neðanvið tók lífstykkið við, til að
halda kvenfuglinum og því sem
honum tilheyrir í skefjum.
Skömmu síðar fengu tveir
þýskir herramenn sér ríflegt
bankalán til að reyna að hefja
framleiðslu á endurbættri útgáfu
af brjóstabúrunum, sem líka voru
kölluð tesíur með slaufu, eða
bara brjóstakörfur. Þeirstofnuðu
fyrir tækið Triumph.
Þeir reyndust hafa heppnina
með sér, hugmyndin var gull-
tryggð og fyrirtækið blómstrar
enn þann dag í dag. Ennþá var þó
langt í að brjóstahaldarinn gæti
talist til þæginda fyrir konur, því
sumaar útgáfurnar frá því um
aldamótin voru hannaðar utan
um hörð fiskibein og vógu allt að
hálft kíló.
Hnýttir
vasaklútar
I hinni ungu Ameríku var
mikið að gerast uppúr alda-
mótunum og margt af hugmynd-
aríku fólki sem vildi verða ríkt.
Það var bandarísk kona, sem átti
hugmyndina að endurbættum og
þægilegum brjóstahaldara. Hún
hér Mary Jacobs og seldi hún
uppfinningu sína lífstykkjafyrir-
tækinu Warner. Hennar brjósta-
haldari var einfaldlega tveir silki-
vasaklútar, hnýttir utanum
brjóstin, skreyttir og bundnir
með mjóum böndum. Það tók
nokkurn tíma fyrir Bandaríkja-
menn að sætta sig við þessa nýju
útgáfu af brjóstabúrunum, -
löngu síðar varð þessi útgáfa þó
fyrírmyndin að því sem koma
skyldi.
„Barist
á spjótsoddum"
Stoppaðir, hringskornir,
svampfylltir og hálfskornir hétu
brjóstahaldar seinnistríðsáranna.
Þeir sem muna þessa tíma muna
eftir hringskornu spjótunum,
sem konur í Reykjavík klæddust
á böllunum. „Barist á spjótsodd-
um“ kölluðu ungu herramennirn-
ir í Reykjavík rælana sem dans-
aðir voru í Gúttó, því það var
þrautin þyngri að dansa við svo
„harðbrjósta“ dömur.
En með tímanum fækkaði
harðbrjósta dömum og í staðinn
komu ungar og frískar rauðsokk-
ur, sem brenndu brjóstahaldar-
ana og töldu það undirstöðu
jafnréttis að ganga brjóstahald-
aralaus. Karlmenn gripu andann
á lofti og tímar frjálslyndis gengu
í garð. Síðar sögðu endur-
skoðunarsinnar að það hefði
sannarlega verið merki þess
hversu kúgaðar konur í raun og
veru hefðu verið, að brjóstahald-
araleysið skyldi verða tákn um
frelsi, því fyrir langflestar konur
væri bæði þægilegra og hollara að

NOfAVU HOFUVIÐ!
HVAÐ ER BETRA EN KÓKÓMJÓLK
í NESTI HANDA KRÖKKUNUM?
Hún er ekki bara góð á bragðið, hún inniheldur einnig ríkulegan skammt
af nauðsynlegum næringarefnum. Úr kókómjólkinni fá krakkarnír
m.a. A- og B—vítamín, prótein, kalk og járn. Ekki veitír af
til styrktar vexti og vilja og viðhalds fullu fjörí.
NOTAÐU HÖFUÐIÐ
OG KAUFTU HOLLA
KÓKÓMJÓLK í KASSAVÍS
ÁLÆQRA VERÐI
■