Þjóðviljinn - 16.03.1986, Blaðsíða 2

Miku
skammtur
af vanafestu
Þaö er satt aö segja alveg meö ólíkindum
hvaö maöur getur verið hrikalega vanafastur.
„Þetta er bara ekki eölilegt," einsog amma
sagöi stundum, þegar eitthvaö gekk framaf
henni.
Maður býr ævilangt í sömu Kvosinni, í sama
hjónabandinu, á sömu vinina, þangað til þeir
deyja, eöa maöur deyr sjálfur. Hangiö er í sömu
vinnunni, á sama vertshúsinu, aðhafst það
sama dag eftir dag, farið á fætur og allt það,
fariö aö hátta og allt þaö. Alltaf þaö sama ár eftir
ár og áratug eftir áratug.
Ef eitthvaö ber svo útaf þessari venjulegu
rútínu fær maður sjokk og getur ekki sofiö fyrir
hjartslætti af ótta viö aö nú fari allt í skrall, tilver-
an af sporinu og allt fari helvíðetil.
Þegar ég var fjórtán ára vaknaði ég upp við
þann vonda draum aö ég haföi ekki reykt í fjór-
tán ár. Þá og á þeim aldri, hérna í Kvosinni,
þóttu þeir ekki menn meö mönnum sem ekki
reyktu aö minnsta kosti pakka á dag.
Svo vanafastur var ég áfturámóti, aö mér var
lífsins ómögulegt aö bregöa fjórtán ára vana
mínum og fara aö reykja. Viö þetta böl baröist
ég svo allt þar til ég var orðinn fimmtugur. Þá
fyrst fór ég - líklega í ölæöi - aö reykja og þótti
þaö raunar alveg afspyrnuvont.
Þaö er fyrst núna aö ég er farinn aö sætta mig
viö aö reykja, meira aö segja fariö að finnast
þaö gott. Tók sex ár.
Og þá loksins aö mér tókst að venja mig á aö
reykja, fara allir aö garfa í manni að hætta aö
reykja. En ég þekki sjálfan mig þaö vel aö ég
veit aö slíkt er borin von.
Annar er sá ávani sem mér er engin leið aö
tileinka mér, en þaö er aö nota bílbelti. Sagt er
aö erfitt sé aö kenna gömlum hundi aö sitja rétt
og þaö má vel vera, en aö kenna mér aö sitja í
bíl og meö bílbelti er óhugsandi.
Og nú gengur semsagt maður undir manns-
hönd aö reyna aö fá mig til að hætta aö reykja
og fara aö nota bílbelti.
Lengi vel var ég raunar fullur efasemda um
ágæti bílbelta og reyndi að skoöa [Detta þjóöþrif-
amál frá öllum hliðum. Ég hugsaði sem svo: Ef
ég ek nú framaf björgum og steyti á nokkrum
klettasyllum í hrapinu til sjávar, lendi svo á hvolfi
í logandi bílnum þegar hann aö endingu hafnar í
úfnum sjónum. Erekki hugsanlegt aövið slíkar
aöstæöur geti bílbelti orðið til nokkurra trafala,
ef ég þyrfti aö yfirgefa logandi bifreiðina á hafs-
botni og við hin verstu skilyrði?
í slíkum tilfellum þarf aö mörgu aö hyggja.
Konan mín, sem er ákafur talsmaöur bílbelta,
hefur svör viö öllum slíkum spurningum á
reiðum höndum, enda hefur hún aflað sér
menntunar í þessum fræöum af bókum, skýrsl-
um og könnunum frá mörgum löndum.
„Bílbelti eru stórhættuleg," hef ég stundum
sagt viö hana, „sérstaklega ef maöur ekur fram-
af klettum."
„Danir hafa sannaö þaö, aö undir engum
kringumstæöum getur veriö hættulegra að hafa
bílbelti en aö hafa þau ekki,“ svarar hún aö
bragöi.
„Hvurn andskotann heldur þú aö danir geti
sagt um þaö? Þaö eru engar mishæðir í Dan-
mörku hvaö þá björg.“
„Himmelbjerget er í Danmörku."
„Himmelbjerget er ekki fjall. Það er lægra en
Öskjuhlíðin, þó hitaveitutankarnir séu ekki
mældir meö.“
„Þaö eru fjöll í Sviss.“
„ Já enda eru svisslendingar búnir aö afnema
lögin sem skylduöu fólk til aö vera meö bílbelti
og áreiðanlega vegna (Dess hvaö hættulegt þaö
er að vera meö bílbelti í fjallalöndum.“
„Ég ansa þessu ekki,“ segir nú konan mín.
„Framvegis notar þú bílbelti eins og aðrar
skikkanlegar manneskjur."
„Hvernig á ég aö fara aö, ef mig langar til aö
fá mér vindil úr hanskahólfinu og sit fastur í
bílbeltinu?"
„í fyrsta lagi átt þú ekki aö vera aö vasast í
hanskahólfinu undir stýri og í ööru lagi átt þú að
hætta aö reykja.'1
Ég sé að ég kemst ekki upp meö moðreyk og
er þar aö auki orðinn allt of seinn í vinnuna.
„Ef maður væri bara ekki svona andskoti
lengi aö vefja sig í þennan andskota," tauta ég á
leiðinni út.
„Þaö tekur ekki nema tíu sekúndur aö setja
þaö á sig og fimm aö taka þaö af sér,“ svarar
hún aö bragði.
Þaö er ekki nema tveggja mínútna akstur
heimanað frá mér á vinnustað og enn vantar
klukkuna tíu mínútur, svo ég ákveð aö nota
bílbeltið í fyrsta sinn.
Viðureigninni viö bílbeltið ætla ég ekki að lýsa
hér, né heldur skömmunum á vinnustað fyrir aö
mæta sjö mínútum of seint. En eftir þessa fyrstu
reynslu mína af akstri ítvær mínútur meö bílbelti
og hugleiöingar um málið síöan, kemur þessi
húsgangur sannarlega uppí hugann:
Þegar ég vagni velti
víst skal ég hanga í stói
fastur í bílabelti
bundinn við ökutól.
Hæpinn heiður
Steingrímur Hermannsson
lýsti því yfir í viötali viö Mbl. að
hann hafi farið til Sviss að
horfa á handbolta til að heiðra
landsliðið með návist sinni.
Þá var þessi vísa ort á ritstjórn
Þjóðviljans:
Þótt’ann flæktist þarum
gleidur,
þykir fleirum eins og mér
tiltölulega hæpinn heiður
að hafa Denna nálægt sér. ■
Ekkert breytist
í Framsókn
Það er allt einsog fyrir 15
árum í Framsóknarflokknum,
sögðu menn úr stjórnum
Sambands ungra Fram-
sóknarmanna frá 1971 til
1973 sem hittust í samkvæmi
á dögunum. Margir úr þess-
um stjórnum heyrðu til svo-
kallaðri Möðruvallahreyfingu
og gengu síðar til liðs við Al-
þýðubandalagið. Þegar þeir
fóru yfir pólitíska sviðið í dag til
samanburðar komust þeir
hlæjandi að þeirri niðurstöðu
að ástandið frá því í byrjun átt-
unda áratugarins hefði verið
pantað uppá nýtt; Þráinn
Valdimarsson væri aftur orð-
inn framkvæmdastjóri flokks-
ins, Kristinn Finnbogason
orðinn allsráðandi á Timan-
um og Alfreð Þorsteinsson
kominn í framboð í Reykjavík.
Félagsheimili
í Snobb Hill
Það væsir ekki um toppana
hjá SÍS. Nú hefur Guðjón B.
Ólafsson sem búið er að
velja sem arftaka Erlendar
Einarssonar orðið sér úti um
lóð í Snobb Hill, nánar tiitekið
aö Laugarásvegi 20. Þar ætl-
ar hann að byggja sér einbýl-
ishús, sem er þess konar að
það væri auðvelt að nota sem
félagsheimili í meðalstórri
sveit. Húsið, sem hann
hyggst byggja þar, er 650
fermetrar og 1700 rúmmetrar,
en venjuleg einbýlishús eiu
ekki nema um 800 rúmmetr-
ar. í húsinu eru 3 til 4 baðher-
bergi og þar eiga að vera 4
bílastæði á lóð. Þess má geta
að fyrir er á lóðinni annað
eldra hús, en félagi Guðjón er
þegar búinn að sækja um leyfi
til að rífa það. Þeir borga góð
laun hjá SÍS ...■
Hinn framsýni
Hamsun
Það hefur löngum viljað
brenna við að bókmennta-
fræðingar sem og aðrir beri
það upp á skáld og rithöfunda
að þeir séu undir áhrifum frá
þessu og hinu stórskáldinu,
og skáldbræður eru ekki
skáldbræðrum sínum bestir
hvað þetta áhrærir. í Hel-
garpóstinum núna í vikunni
stígur einn íslenskur skáld-
mæringur fram á sjónarsvið-
ið, Ásgeir nokkur Hvíta-
skáld, þekktur fyrir frækilega
baráttu sína gegn þröngsýn-
um bjórhöturum, og viðrar
skoðanir sínar á lífinu og til-
verunni viö blaðamanninn
Jóninu Leósdóttur. Ásgeir
segist ekki vera mikill lestrar-
hestur, en á hann sér þó einn
uppáhaldsrithöfund, sem er
hinn amríski Saiinger, sem
skrifaði Catcher in the Rye,
sem Flosi Ólafsson þýddi og
kallaði Bjargvætturinn í
grasinu. Ásgeir segist ekki
vera eina skáldið sem hafi
orðið fyrir áhrifum af áðurn-
efndum Salinger, því ekki
minna skáld en Knut Hams-
un, sem reyndar var á tíræð-
isaldri er Salinger sló í gegn
með bók sinni, er að sögn
Hvítaskáldsins, undir miklum
áhrifum frá Salinger. Það
verður ekki á Hamsun logið,
að framsýnn maður mun
hann hafa verið.B
Eins og blaðalesendur muna
stóð til að Samvinnuhreyfing-
in gæfi út sögu sína fyrir
nokkru en hún strandaði á því
að sagnfræðingurinn sem
ráðinn hafði verið til verksins,
Helgi Skúli Kjartansson, vildi
segja frá hlutum sem SÍS-
forystan vildi láta liggja í þagn-
argildi. Nú höfum við hlerað
aö um það leytí sem SÍS átti
aldarafmæli fyrir 4 árum hafi
Eysteini Sigurðssyni verið fal-
ið að þýða bækling um fram-
tíðarsýn samvinnumanna.
Bæklingurinn var gerður að
tilhlutan Alþjóða samvinnus-
ambandsins og í honum voru
rissaðar útlínur af þeim heimi
sem samvinnumenn vildu
stefna að um næstu aldamót.
Andrés Kristjánsson var beð-
inn um að lesa yfir þýðinguna
með tilliti til málfars og gerði
hann það. Síöan hefur ekki til
bæklings þessa spurst. Þegar
Andrés fór að lengja eftir út-
komunni reyndi hann að fá
handritið með það í huga að fá
að bæklingnum annan útgef-
anda, t.d. KRON. Sú leit
endaði á Kjartani P. Kjart-
anssyni blaðafulltrúa SÍS sem
kvaðst ekki mundu afhenda
handritið. Þar við situr. En á
næstunni verða haldnir aðal-
fundir kaupfélaganna og svo
vill til að á þeim, sem og aðal-
fundi SÍS í sumar, verður yfir-
skriftin nokkurn veginn sú
sama og á bæklingnum, þ.e.
framtíðarsýn samvinnu-
manna. Við höfum heyrt að
Andrés hafi í hyggju að rifja
upp efni bæklingsins á þess-
um fundum og kannski kemur
þá í Ijós hvað það var sem
SlS-forystan vildi ekki leyfa
okkur að lesa.B
Framtíðin
ritskoðuð
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. mars 1986