Þjóðviljinn - 08.05.1986, Blaðsíða 6

Kristín Á. Ólafsdóttir,
varaformaöur Alþýðu-
bandalagsins og annar
maður á framboðslista
flokksins fyrir borgar-
stjórnarkosningarnar í maí-
lok, var nýkomin úr ferð um
Norðurlöndin er blaðamað-
ur Þjóðviljans bankaði upp
á hjá henni.
„Maður er ekki fyrr lentur á
íslandi en maður finnur stressið
skella aftur á sér.“
Kristín hafði ferðast um Dan-
mörk, Svíþjóð og Noreg og heim-
sótt sjö borgir og verið með fundi
á hverjum stað, þar sem náms-
menn fjölmenntu til að hlýða á
málstað Alþýðubandalagsins í
borgarstjórnarmálum.
„Þeir sem sóttu þessa fundi
voru fyrst og fremst Alþýðu-
bandalagsmenn, svo og aðrir
vinstri menn auk þess sem einn
og einn íhaldsmnaður villtist
þarna inn. Af fundi þessa fólks
kem ég heim með áskoranir um
að Alþýðubandalagið leggi sig
fram um að snúa verkalýðsbar-
áttunni í landinu af þeirri niður-
lægingarbraut sem hún hefur ver-
ið á. Hvergi var tekið undir þær
þjóðarsáttarhugmyndir sem svo
mjög hefur verið hampað hér
heima að undanförnu. Náms-
mönnum erlendis lýst þannig á
ástandið heima í kjara- og fél-
agsmálum, að því hrýs hugur við
þeirri tilhugsun um að þurfa að
flytja aftur heim til íslands.“
Pólitísk messa
í hvert mál
„Pólitíkin hefur alltaf verið
stór hluti af lífi mínu,“ segir
Kristín þegar hún er spurð hvað
hafi komið til að vísnasöngkonan
og leikkonan hafi ákveðið að fást
við stjórnmálin af alvöru.
.. með áskoranir um
að
Alþýðubandalagið
leggi sigfram um að
snúa
verkalýðsbaráttunni í
landinu afþeirri
niðurlægingarbraut
sem hún hefur
veriðá“
„Pabbi fylgdist alltaf vel me.ð
stjórnmálum og var virkur í Só-
síalistaflokknum og í sínu stétt-
arfélagi, sem varSveinafélag hús-
gagnasmiða. Það má því segja að
ég hafi orðið að sitja undir póli-
tískri messu við hverja einustu
máltíð í föðurhúsum. Þetta var á
viðreisnarárunum þegar eyru
mín opnuðust fyrir þessari pólit-
ísku umræðu. Á þeim árum með-
tók ég því stóran skammt af við-
brögðum við stjórnarfari pen-
ingaaflanna. Það má því segja að
andstaða við slíkt stjórnarfar hafi
síast inn frá blautu barnsbeini.
Pólitíkin tengist líka því að ég
fór að troða upp sem vísnasöngv-
ari 16-17 ára gömul. Þá var Víet-
namstríðið í hámarki og ég fékk
mikið dálæti á fólki einsog Bob
Dylan og Joan Baez, sem voru
rammpólitísk í sínum söngvum.
Þátttaka mín í leiklist er heldur
ekki laus við pólitík, því fyrsta
verkefnið sem ég tók þátt í er
skóla lauk, var að vinna að samn-
ingu og uppfærslu á Poppleiknum
Óla. í kringum þá vinnu var bull-
andi pólitísk umræða sem ein-
kenndist fyrst og fremst af and-
stöðu við allslags forræði, vald-
beitingu og mötun og ríkjandi
gildismat var sett undir mjög
gagnrýnið ljós.“
í vatnsveitunefnd
Eðlilegt framhald af þessu var
að gerast félagi í Alþýðubanda-
laginu að sögn Kristínar.í borg-
arstjórnarkosningunum 1970 er
hún í 24. sæti listans en flytur svo
norður á Akureyri 1974. í bæjar-
stjórnarkosningunum 1978
skipar hún þriðja sæti listans
nyrðra og lendir sem fyrsti vara-
maður flokksins.
„Það var mjög spennandi að
vera komin í þá aðstöðu að geta
haft bein áhrif á gang mála. í
bæjarmálaráði flokksins var
starfið mjög virkt og var þar fjall-
að um flest mál og veitti slíkt
mjög góða innsýn í stjórn bæjar-
mála. Þá starfaði ég í vatnsveitu-
nefnd og tók það mig töluverðan
tíma að fræðast um ýmis tækni-
mál, sem aldrei hafði hvarflað að
mér að ég þyrfti að vita neitt um.
Þá var ég líka varamaður í félags-
málaráði og sú reynsla sem ég bý
að frá Akureyrarárunum er mjög
mikilvæg þegar ég tekst á við
borgarmálefnin núna.“
1978 var Kristín kjörin formað-
ur Alþýðubandalgsfélagsins á
Akureyri og segist hún fyrst og
fremst hafa reynt að virkja al-
menna félaga meira en áður hafði
verið gert í starfi innan félagsins.
Kynjamál í
Kaupmannahöfn
f lok áttunda áratugarins flyst
Kristín til Kaupmannahafnar til
námsdvalar. Hún stundaði nám
sem gestastúdent við háskólann í
leikhúsfræðum og las einkum um
leikstjórn og leikræna tjáningu,
en hvorutveggja hafði hún fengist
við á Akureyri.
„Á þessum árum slitnaði ég
töluvert úr tengslum við pólitíska
umræðu á íslandi. Maður reyndi
jú að fylgjast með og las Þjóðvilj-
ann daglega. En pólitísk umræða
í Danmörku var töluvert frá-
brugðin því sem maður átti að
venjast á íslandi. Landinn var
með Félag sósíalista og var heil-
mikið starf meðal íslendinga á
þessum árum. M.a. fjölluðum við
mikið um jafnréttismál, kven-
frelsi og karlfrelsi ekki síður enda
var fólk af báðum kynjum í þeirri
umræðu. Við störfuðum í grunn-
hópum ekki ósvipuðum og
Rauðsokkuhreyfingin var með er
hún var og hét, nema þarna voru
bæði kynhlutverkin tekin í gegn.
Kraftur í kvennastarfið
Kristín flyst aftur upp til fs-
lands 1981 en hellir sér ekki á
fullu út í pólitíkina fyrr en rúmu
ári seinna. Fyrst eignaðist hún
dóttur og segist hafa ákveðið að
vera heima með hana fyrsta árið.
Þegar hún gaf sig í starfið innan
flokksins einbeitti hún sér fyrst
og fremst að kvennamálunum.
„Það er langt síðan að konur í
Spjallað við
Kristínu
Ólafsdóttur
varaformann
Alþýðubanda-
lagsins og annan
mann á G-
listanumí
Reykjavík:
Alþýðubandalaginu fóru að
reyna að ná saman og ýta á sín
mál. Sú þróun hefur verið í gangi
undanfarin 6-7 ár. Þegar ég gaf
mig út í pólitíkina eftir að heim
var komið setti ég helst krafta
mína í kvennamálin.
Með tilkomu kvennaframboð-
anna færist svo mun meira líf í
kvennapólitískt starf innan
stjórnmálaflokkanna og það á
ekki síst við um Alþýðubandalag-
ið. Ég er því þeirrar skoðunnar
að Kvennaframboðið og tilurð
þess hafi haft gagnleg áhrif ekki
síst í þá átt að
stjórnmálaflokkarnir gerðu sér
grein fyrir því að þeir höfðu ekki
staðið sig í þessum málum. Innan
þeirra vantaði áherslur á þau mál
sem brenna frekar á konum en
körlum. Sjálf hefði ég aldrei get-
að starfað í pólitískum samtökum
þar sem eingöngu eru konur
vegna þess að aðstæður kvenna
eru mismunandi ekki síður en að-
stæður karla og ég á fyrst og
fremst leið með sósíalistum. Ég
get ekki hætt að vera sósíalisti
einn veðurdag og orðið bara
kona.“
Lýðræðisumræðuna
vantaði
Það Alþýðubandalag sem
Kristín gerðist þátttakandi í er
heim var komið var að hennar
mati staðnað appírat um ýmis-
legt.
„Sú þróun og umræða, sem átt
hafði sér stað meðal sósíalista í
Evrópu hafði að takmörkuðu
leyti borist hingað norður. Þetta
á einkum við lýðræðisumræðuna
og annað sem kom út úr 68-
uppreisninni. Hér hafði þetta
ekki skotið rótum. Í Alþýðu-
bandalagið vantaði fyrst og
fremst pólitíska nýsköpun og
einnig einkenndist flokkurinn af
því að tiltölulega fáir mótuðu
stefnuna.
í Danmörku varð maður mikið
var við að hverslags samtök,
hverfasamtök jafnréttissamtök
og náttúrverndarsamtök, höfðu
mikið að segja. Það heyrðist í
fólkinu og var tekið tillit til
skoðana þess. Hér heima tíðkast
ekki þetta grasrótarlýðræði.“
Einræði Davíðs
Fullkomin andstæða við þetta
grasrótarlýðræði er það einræði
sem tíðkast í borg Davíðs.
„Það blasir stórt verkefni við
öllum þeim sem telja lýðræðið
einhvers virði, að frelsa Reykja-
vík undan því einræði, sem hefur
ríkt undanfarið kjörtímabil. Á
síðasta kjörtímabili hefur flokks-
ræði íhaldsins verið að þróast yfir
Kristín Ólafsdóttir: Umhverfi sem fólki er búið þarf að miða fyrst og fremst við þarfir þess, -
í einræði Davíðs. Hann tekur
ekki einusinni tillit til skoðana
eigin flokksmanna einsog mörg
dæmi eru til um hvað þá að hann
hlusti á almenning.
Sem dæmi getum við nefnt að
krakkar á grunnskólastigi héldu
sinn eigin borgarstjórnarfund
fyrr í vetur og lögðu þar fram
mörg gagnmerk mál sem þau
höfðu unnið mjög vel að. í kjöl-
far þess fundar flutti Alþýðu-
bandalagið tillögu um að eitthvað
af tillögum unglinganna yrðu
framkvæmdar en þeirri tillögu
var vísað frá, það er að segja
svæfð í nefnd. Nú hafa þessir
bráðefnilegu krakkar hinsvegar
ákveðið að reyna að fylgja eftir
fundinum frá því í vetur og fá
jafnaldra sína til liðs við sig.“
Hverfaskipta borginni
Kristín tínir til ýmis önnur
dæmi um einræðisleg vinnubrögð
Davíðs einsog t.d. hvernig staðið
var að sölu Skíðaskálans í Hvera-
dölum, þar sem hann gekk þvert
á óskir íþróttahreyfingarinnar í
borginni.
„Fulltrúalýðræðið hefur sína
annmarka og þessvegna er
nauðsynlegt að fólkið hafi sem
mest að segja um sín eigin mál.
Við viljum því leggja áherslu á að
samtök á borð við foreldrafélög
og hverfasamtök hafi raunveru-
leg áhrif á stjórn borgarinnar.
Upplýsingar þurfa að berast út úr
borgarhverfinu meir en nú er og
embættismenn eiga að sitja fyrir
svörum reglulega. Alþýðubanda-
lagið er með tillögu um að skipta
borginni upp í hverfi og að þau
kjósi sér sínar hverfastjórnir.
Fulltrúar hverfastjórnanna hafi
svo seturétt í borgarráði þegar
rætt er um mál viðkomandi borg-
6 SÍÐA - REYKJAVÍKURBLAÐ