Þjóðviljinn - 18.12.1986, Síða 12

ATHYGLISVERÐ BÓK
UM DULRÆN MÁLEFNI
DRAUMAR
OG ÆÐRI
HANDLEIÐSLA
Ingvar Agnarsson skráir í þessa bók af hógvœrð
og vandvirkni frásagnir Aðalheiðar Tómasdóttur,
eiginkonu sinnar.
Helgi Vigfússon skrifar formála.
Aðalheiftur Tómasdótlir
Dyngja bókaútgáfa,
Borgartúni 23 105 Reykjavík,
S 91-36638, 91-28177 og 91-30913.
Fjodor Dostojevskí:
Fávitinn
Á hlákublautum nóvembermorgni kemur
Myshkin furstí til Pétursborgar, sérkenniJegur
■ungur maður sem er að koma frá Sviss þar sem
hann hefur verið lengi sér tíl lækninga. Strax í
lestinni kynnist hann mönnum sem eiga eftir að
koma mikið við sögu hans. Þegar til borgarinnar
kemur gefur hann sig fram við frændkonu sína,
konu Jepantsjíns hershöfðingja og hittir dætur
hennar þijár, rómaðar fyrir fegurð og hæfileika.
Þar er líka ungi maðurinn Ganja sem helst vildi
eiga yngstu dótturina en hefur ánetjast
peningamönnum sem vilja kaupa hann til að
kvænast samkvæmisdrottningunni dáðu,
Við bjóðum til
bókaveislu
um þessi jól
Nastösju Filippovnu. Nastasja reyndist verða í
miðju vefsins sem spunninn er í sögunni og áður
en varir er Myshkin fursti fastur í honum.
Fávitirm er að verðleikum ein frægasta skáldsaga
bókmenntasögunnar, spennandi eins og besti
reyfari, atburðarásin fléttuð úr ástríðum, ástum,
svikum og glæpum, persónur svipmiklar og
eftirminnilegar, frásögnin sterkur straumur sem
hrífur lesanda með sér. Bókin kemur nú í fyrsta
sinn út á íslensku í þýðingu Ingibjargar
Haraldsdóttur úr rússnesku, fyrri hlutinn núna,
seinni hlutinn næsta ár. Bókin er 342 bls.
Verð: 1590.-.
Mál og menning
Skúffu-
skáldið
Graham
Greene
Graham Greene:
Tíundi maðurinn.
Skáldsaga.
Árni Óskarsson þýddi.
AB 1986.
Rithöfundar eru furðulegt fólk
á veraldarvísu og skrifa af innri
þörf, meira að segja þegar þeir
halda að þeir séu að selja hæst-
bjóðanda hæfileika sína: setjið
skáld á auglýsingastofu - það
verður rekið eftir nokkra daga.
Allt þetta sýnir sagan af við-
skiptum Grahams Greenes við
kvikmyndahölda. Hann hélt sem
sé árið 1944 að hann væri hættur
að vera rithöfundur, hefði ekki
efni á þessu helvíti lengur, og
gerði samning við MGM um
kvikmyndahandrit. Útkoman,
Tíundi maðurinn, sýnir að mað-
urinn hefur gjörsamlega gleymt
sér, sagan er umfram allt bók-
menntaleg og snýst um innri
átök: hún er ekki yfirborðsleg at-
burðalýsing heldur sálfræðileg,
aðalparsóna er ekki karlmenni
heldur bleyða og aumingi sem
enginn tekur eftir lengur en í
fimm sekúndur í senn, ástir eru
öfugsnúnar, andrúmsloftið mett-
að hatri; Greene hefur kannski
haldið að hann væri að skrifa létt
og skemmtilegt kvikmyndahand-
rit, en alveg óvart hefur andrúms-
loft feigðar og eyðingar læðst inn
í söguna. Forráðamenn MGM
skelltu þessu vitaskuld ofan í
skúffu undireins og kom ekki til
hugar að filma þessi ósköp. En
sagan fannst fyrir einhverja til-
viljun árið 1983 og heimurinn
fékk enn einn traustan Greene-
reyfarann.
Fagurbókmenntir, reyfarar,
skáldskapur, afþreying - hvar
stendur Graham Greene? í
hvaða skúffu á hann heima?
Öllum finnst skemmtilegt að lesa
bækurnar hans, en samt er hann
Takið mark á
Herdís Egilsdóttir
Eyrun á veggjunum
Æskan 1986
Pessi barnabók er lögð í munn
fimm ára telpu, sem á yngri
bróður og eldri systur og mömmu
- pabbi er annarsstaðar eins og
gengur á okkar tíð. „í>að er allt í
lagi, því að það eru engin læti á
heimilinu út af því eins og sums
staðar".
Eitt stef verður rauður þráður í
bókinni: telpunni finnst óhæfa að
fullorðnir haga sér við krakka
eins og þau væru bjánar sem ekk-
ert skilja. Þessa fordóma vill hún
gjama hrekja - og gengur mis-
jafnlega. Stundum er hún feikna-
lega klók - eins og þegar hún
kemst að þeirri niðurstöðu að
besta aðferðin til að vemda litla
bróður fyrir hrekkjusvínum sé sú
að láta versta hrekkjusvínið
passa hann! En stundum snúast
klókindin gegn henni - eins og
þegar hún er að reikna það út,
hvemig það sé að eiga hálfsystur
- eða hálfa systur: skyldi slík
stelpa vera skorin sundur um
miðju eða eftir endilöngu?
Með þetta stef leikur Herdís
yfirleitt rösklega og skemmtilega
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN