Þjóðviljinn - 13.10.1987, Blaðsíða 7

__________SKAK________
„Bam breytinganna“
veldur úifaþyt
100. skák Karpovs og Kasparovs var tefld á skákmótinu í Brussel á þessu ári. Henni lauk meö jafntefli eftir æsispennandi
viðureign. Kasparov hefur einum vinningi betur samanlagt.
Eins og skákáhugamenn
bjuggust við hafa síðustu dagar
fyrir einvígi Garrí Kasparovs hins
24 ára gamla heimsmeistara og
Anatoly Karpovs 36 ára fyrrum
heimsmeistara einkennst af
skæðu sálfræðistríði sem þó hef-
ur orðið heldur hatrammara en
við var búist. Borgin Sevilla á
Spáni er vettvangur fjórða einvíg-
is þeirra og á blaðamannafund-
um undanfarna daga og raunar
nokkru fyrr kastaði
heimsmeistarinn stríðshanskan-
um. Það er bókin „Barn breyting-
anna” (Child of Change), eins
konarævisaga Kasparovs með
athugasemdum hans um skákir
síðasta einvígis sem haldið var í
London og Leningrad í fyrra sem
valdið hefur miklum úlfaþyt. Hún
hefur sterka skírskotun til
glastnosts Gorbatsjof, enda
dregur Kasparov enga dul á að-
dáun sína á valdhafanum í
Kreml. Hann fer hörðum orðum
um Campomanes forseta Fl DE
og kemur það ekki á óvart. En
skákforystan sovéska með for-
setann Krogius í broddi fylkingar
færþaðlíkaóþvegið. Kasparov
líkir Krogiusi og félögum við norn-
irnar í Macbeth Shakespeares
sem brugguðu söguhetjunni
baneitraðan seyð. Samkvæmt
frásögn Kasparovs mun skákfor-
ystan hafa gert allt til að stöðva
framgöngu hans. Hann nefnir að
með herkjum hafi hann komist á
skákmótið í Bugonjo 1982. Árið
1983 hafi sovéska skáksam-
bandið stöðvað af einvígi sitt við
Kortsnoj og einvigið um
heimsmeistaratitilinn 1984/1985
hafir fyrir tilstilli sovéska skák-
sambandsins verið stöðvað þeg-
ar aðeins var tímaspursmál hve-
nær Kasparov bryti niður alla
mótstöðu eftirfimm mánaða
maraþonviðureign. Þáhafði
Kasparov náð að laga stöðuna úr
0:5 í 3:5.
Kasparov helgar einn kafla
„njósnaranum í herbúðum mfn-
um”, hinum illræmda aðstoðar-
manni Evgeni Vladimiropov sem
Kasparov rak með hvelli eftir að
hafa tapað þrem skákum í röð.
„Ég kom að honum þegar hann
var að skrifa upp mikilvægar
stöðurannsóknir,” sagði Kaspar-
ov eftir einvígið í Leningrad.
„Barn breytinganna”
Kasparov segir í þessari bók að
háttsettur fylgismaður Gorbat-
sjofs og sveitungi hans, Aliev,
hafi bjargað sér frá nornunum og
klíku Karpovs, sem eftir því sem
Kasparov segir, hafi komið sér
upp hirð sem hafi dýrkað hann
sem keisara. „Við þurfum ekki
annan heimsmeistara,” mun
Krogius hafa sagt og þau dýru orð
rifjar heimsmeistarinn upp.
Hvorki fyrr né síðar hefur so-
véskur þegn talað svo opinskátt
opinberlega, skrifar Der Spiegel
sem árið 1985 stóð fyrir einvígi
Kasparovs og Húbners og tók þar
við meistarann viðtal sem skýrði
ýmislegt það sem ekki kom fram
er Campomanos sleit einvígi
þeirra. Á þingi ungkommúnista í
vetur gagnrýndi Kasparov stjórn-
un og framkvæmd í íþróttalífi,
hvatti til atvinnumennsku í öllum
greinum og kvað Sovétmenn allt
of upptekna af eigin ágæti og
fornum sigrum. Hann bað menn
að láta niður falla öll drýgindalæti
og benti t.d. á að íslendingar ættu
sex stórmeistara og samkvæmt
höfðatölureglunni samsvaraði
það sexþúsund sovéskum stór-
meisturum, en þeir eru langt
innan við hundrað.
Viðbrögð Karpovs
Á blaðamannafundi sem Karp-
ov hélt á laugardaginn nokkru
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
áður en dregið var um liti bar
Karpov hinar digru yfirlýsingar
heimsmeistarans til baka og kvað
augljóst að það eina sem vekti
fyrir Kasparov væri sálfræðistríð.
Hann sagði að Kasparov hefði
rekið Vladimorov, dyggan og
trúan aðstoðarmann, þegar kvíð-
aþolið brast eftir þrjá sigra sína í
röð í síðasta einvígi (17., 18. og
19. skák. þá breyttist staðan úr
9V2:6'/2, Kasparov í vil í 9V2:9lÆ).
Hann kvað Kasparov hafa fengið
alla mögulega aðstoð, fjárhags-
stuðning, tvo þjálfara og móðir
hans hafi verið sett á laun sem
þjálfari. „Þegar einvígi Kaspar-
ovs og Kortsnojs var að sigla í
strand árið 1983 sendi ég FIDE
skeyti þar sem ég hvatti til þess að
lausn fengist á deilumálum svo
einvígi þeirra færi fram,” sagði
Karpov. Spurður um hvort hann
sjálfur væri barn breytinga, svar-
aði hann því til að hann væri 36
ára gamall og því ekkert barn
lengur.
„Hræddurumað
Kasparov tapi”
Kasparov sagði við blaðamenn
að hann væri svo sem ekkert viss
um að vinna fyrstu skákina en í
huga sér væri ekki hinn minnsti
vafi á því hver stæði uppi sem
sigurvegari í lok einvígisins.
Karpov kvaðst afar bjartsýnn.
Menn eru yfirleitt á því að
möguleikar Karpovs séu betri
núna en fyrir einvígið í fyrra, og á
það hefur verið bent að Karpov
hefur ekki tapað einni einustu
skák á Spáni á ferli sínum, teflt
80, unnið 40 og gert 40 jafntefli.
„Ég er hræddur um að Kaspar-
ov tapi þessu einvígi,” sagði Boris
Spasskí við blaðamenn. „Það er
mikils um vert að sólunda ekki
orku sinni og mér sýnist Kaspar-
ov hafa gert þau mistök fyrir ein-
vígið.”
Karpov og Kasparov hafa teflt
hundrað skákir, Kasparov hefur
unnið 13, Karpov 12, 75 skákum
hefur lokið með jafntefli.
Jafnteflin í fyrsta einvígi vega þar
þungt. Mikhael Botvinnik
fyrrum heimsmeistari gaf Kasp-
arov það ráð að reyna að gera
sem flest jafntefli til að þreyta
Karpov þegar aðstaða áskorand-
ans var afar slæm, 0:4. Þeir gerðu
þá 17 jafntefli í röð sem er vita-
skuld met í heimsmeistara-
einvígi, síðan vann Karpov og
komst í 5:0. Kasparov náði að
minnka muninn niður í 1:5 og þá
fylgdu 14 jafntefli uns Kasparov
vann tvær skákir í röð og einvíg-
inu var slitið. í viðtölum eftir ein-
vígið fór Karpov hörðum orðum
um Botvinnik, talaði um hann
sem öfundsjúkan gamlan karl.
Fyrri einvígum þeirra verða gerð
skil hér í blaðinu á næstunni.
Sevilla
Verðlaunafé sem mótshaldar-
arnir í Sevilla láta af hendi rakna
nemur tæpum 2 milljónum
bandaríkjadala. Um 80 milljón-
um íslenskra króna. Það er metfé
í skáksögunni ef undan er skilin
verðalaunaupphæðin sem Fil-
ippseyingar buðu fyrir einvígi
Éishers og Karpovs 1975.
Sevilla er ekki óþekkt í skák-
sögunni. Húbner og Petrosjan
tefldu þar einvígi í áskorenda-
keppninni 1971 við afleitar að-
stæður. Þegar staðan var 4:3,
Petrosjan í vil, hætti Húbner
keppni. Hann kvartaði undan há-
vaða frá járnbrautarstöð sem var
í námunda við mótsstaðinn.
Petrosjan kippti sér lítið upp við
hávaðann. Hann var heyrnar-
daufur og varð að notast við
heyrnartæki sem hann tók úr
sambandi við taflið. Sevilla
klingir í eyrum skákunnenda þeg-
ar minnst er á eina frægustu
viðureign Paul Murphys, banda-
ríska snillingsins sem á 19. öld
lagði skákheiminn að fótum sér
með eftirminnilegum hætti. Skák
þessa tefldi hann við hertogann
Karl von Brunsweig og ísouard
greifa í hléi á óperuverkinu
Rakarinn í Sevilla. Skák þessi
varði aðeins 17 leiki og hefur rat-
að inn í flestar kennslubækur.
Umsjón: Helgi Ólafsson
Garrí Kasparof
Heimsmeistarinn Garrí Kasp-
arov telst tvímælalaust í hópi
flmm mestu skákmeistara allra
tíma. Stigatala hans 2740 Elo-stig
er ein sú hæsta sem nokkur skák-
meistari hefur náð, aðeins Fisc-
her sem komst í 2785 er hærri en
samanburður er erfiður og Fisc-
her tefldi ekki eina einustu skák
eftir að hann varð heimsmeistari.
Skákferill Kasparovs síðustu
fimm árin hefur verið ein óslitin
sigurganga en fyrst vakti hann at-
hygli skákheimsins er hann
tryggði sér rétt til að tefla í úrslit-
um sovéska meistaramótsins að-
eins 15 ára gamall. Hann hafnaði
í miðjum hópi keppenda og vann
marga glæsilega sigra. Á skák-
mótinu í Banja Luka olli hann
gífurlegu uppnámi. Þar fagnaði
hann 16 ára afmæli sínu með því
að sigra með IIV2 v. af 15 mögu-
legum, 2 vinningum fyrir ofan
Andersson og Smejkal sem hlutu
91/2 vinning en í 4. sæti varð Tig-
ran Petrosjan fyrrum
heimsmeistari með 9 vinninga.
Eftir þetta afrek var farið að líta á
Kasparov sem verðandi heims-
meistara. Hann varð í 3.-4. sæti á
Sovétmeistaramótinu 1979 ásamt
Balashov með 10 vinninga af 17
mögulegum. Gellersigraði, hlaut
IIV2 vinning en Artur Jusupov
varð í 2. sæti með 10*/2 vinning. Á
Evrópumeistaramótinu í Skara í
Svíþjóð tefldi Kasparov sem
varamaður í sovésku sveitinni og
náði bestum árangri allra með-
lima hennar^SVi vinning úr 6
skákum. Gæði skákanna þóttu
með eindæmum af 16 ára pilti.
Hann sigraði svo á alþjóðlegu
móti í Baku með ll!/2 vinning úr
15 skákum. Alexander Beljavski
varð í 2. sæti með 11 vinninga.
Með þessum árangri tryggði
Kasparov sér stórmeistaratitil, sá
næstyngsti í skáksögunni. Hann
var nýorðinn 17 ára. Met Fischers
stendur enn og er ekki líklegt að
falla. Hann var 15 ára gamall þeg-
ar hann var sæmdur stórmeistar-
atign á millisvæðamótinu í Port-
oroz 1958.
í sveitakeppni í Sovétríkjunum
1981 skaut Kasparov Karpov aft-
ur fyrir sig. Þar tefldu Á og B-
landslið Sovétmanna, öldun^alið
og unglingalandslið sem Kaspar-
ov leiddi. Kasparov og Karpov
tefldu þarna í fyrsta skipti inn-
byrðis og lauk báðum skákunum
með jafntefli eftir mikla baráttu.
Karpov hlaut 4 vinninga af 6 en
Karpov 3V2 vinning. Á geysist-
erku móti í Moskvu sama ár sig-
raði Karpov hins vegar, hlaut 9
vinninga úr 13 skákum en Kasp-
arov varð í 2.-3. sæti með 71/2
vinning.
Á stórmótinu í Tilburg haustið
’81 vann hann um miðjan hóp og
klúðraði vinningsstöðum vegn
Spasskí, Petrosjan, Larsen og
Portisch. Hann hlaut 50% vinn-
ingshlutfall. Eftir þetta hefur
Kasparov orðið efstur á hverju
einasta móti sem hann hefur tek-
ið þátt í og aðeins tvívegis deilt
því með öðrum:
Afrekaskráin lítur þannig út:
198111982: Sovétmeistaramótið í
Frunze: 1.-2. sætið ásamt Psakhis
121/2 v. úr 17 skákum.
Bugonjo 1982:1. sæti 91/2 v. úr 13
skákum. 2.-3. sæti Ljubojevic og
Polugajevskí 8 v.
Millisvœðamótið í Moskvu 1982:
1. sæti 10 v. úr 13 skákum. Belj-
avskí varð í 2. sæti með 8I/2V.
Olympíumótið í Luzern 1982:
Tefldi á 2. borði, 8V2 v. úr 11
skákum. Skák hans við Kortsnoj
verður lengi í minnum höfð.
1983. Moskva: Sigrar Beljavsklí í
einvígi 6:3.
Stórmeistaramótið í Niksic 1983:
1. sæti 11 v. af 14 mögulegum.
Larsen í 2. sæti með 9 vinninga.
1983: London: Sigrar Kortsnoj í
einvígi 7:4.
1984: Vilnus: Sigrar Smyslov í
einvígi 8V2AV2.
1984: London: Teflir á 2. borði
við Timman í keppninni Sovét-
ríkin - Heimurinn. Sovétmenn
vinna 21:19 og Kasparov sigrar
Timman IVz'.lVz.
1984185: Moskva: Einvígið um
heimsmeistaratitilinn við Karp-
ov. Þegar staðan er 5:3 Karpov í
vil með 40 jafnteflum, slítur
Campomanes einvíginu og
ákveðið er að heyja nýja keppni.
1985: Hamborg: Sigrar Húbner
4V4:1 Vi í æfingaeinvígi sem tíma-
ritið Spiegel stendur fyrir.
1985: Belgrad: Sigrar Ulf And-
ersson 4:2 í æfingaeinvígi í Bel-
grad.
1985: Moskva: Sigrar Karpov
13:11 í einvíginu um líeimsmeist-
aratitilinn og er þar með yngsti
heimsmeistari skáksögunnar 22
ára gamall. Einvígið var æsisp-
ennandi og úrslitin réðust ekki
fyrr en í síðustu skákinni.
1985: Hilversum: Sigrar Timman
4:2 í einvígi.
1986: Biel: Sigrar Miles í einvígi
5Vz'3/2. Hann er ófreskja með 100
augu og þau sjá öll, sagði Miles
eftir einvígið.
1986: LondonlLeningrad: Sam-
kvæmt reglum á Karpov rétt á
öðru einvígi. Kasparov vinnur
YlVr.llVi eftir harða keppni.
1986: Olympíuskákmótið í Du-
bai: Kasparov teflir á 1. borði og
nær þar bestum árangri allra
keppenda 8V2 vinning úr 11
skákum. Sovétmenn vinna
nauman sigur. Óeining í liðinu.
1986: Brussel: Sigrar á 6-manna
móti með IVz v. úr 10 skákum.
Kortsnoj verður í 2. sæti með 5Vi
vinning.
1987: Brussel: 1.-2. sæti í Brússel
ásamt Ljubojevic en þeir hljóta
8I/2 vinning úr 11 skákum. Karp-
ov í 3. sæti með 7 vinninga. Þetta
er í fyrsta skipti síðan um ára-
mótin ’82 að Kasparov er ekki
einn efstur á móti.