Þjóðviljinn - 16.12.1988, Page 26

1 2 3 6' (þ ?- 8 9 3— 22 J0 H- ry i
1/ <3 H- 22 IX 13 JH- 2? IS )(o 17 u- £ n- 18 I |
)T- y J9 20 IX Xl 3 (s> s~ 22 22 23 3
3 ZiT XU xz Zb y \X 2? T~ 22 28 ii XH 22
21 # 22 <7 26 7T~ y JT 3 24 JX 22 W IX 23 |
íí XI 3 X1/ 22 IX * 22 IX 17- T~ Y 22
T~ V ¥ XI )4 ll J 22 j ¥ JP T~ VT JT~ 2
y lo Zl iX w~ 22 21 zi j'í )2 22 T~ J3 T~ lY- ;
Jl 2? 22 Zl 9 a Xx- 2*/ 22 27 Y- R2 9 ZX !
X6! /7 2? 9 H- 22 s XI 3 ■3 22 JS ¥■ 3
31 V JT 3 XI 5 22 ix (* )3 "5 H~ R2
Y XI JZ s? Hr XI 12 22 ZL 2U 12 22
22 $ H- £T 2(* 22 3 xs Vf T 22 % 13 3 . 10
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRSTUÚVXYÝÞ/EÖ
Verðlaunakrossgáta nr. 22
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá nafn á íbúða-
hverfi í Reykjavík. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til
Þjóðviljans, Síðumúla 6, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 22“. Skila-
frestur er þrjár vikur. Verðlaunin verða afhent vinningshafa.
1 ÍVs 1 12 (9 13 )f Z8 Jí 3 2f

Lausnarorðið fyrir krossgátu nr. 19 var HÓLMGEIR. Dregið var úr
réttum lausnum og upp kom nafn Lilju Ingimarsdóttur, Skarðsbraut 19,
Akranesi. Hún fær senda bókina 68, hugarflug úr viðjum vanans.
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 22 er
spennusagan Hart á móti hörðu
eftir Robert Ludlum. Útgefandi er
Setberg
SIGURVIN
MATI
Hovfl um öxl
Jólahald
Þar sem ég var beðinn um að
segja frá jólahaldi fyrri tíma, vil
ég biðja ykkur um að hverfa með
mér aftur í tímann. Látum ártalið
liggja milli hluta, en segjum að
við heimsækjum íslenskan sveita-
bæ á fyrstu árum þessarar aldar.
Það var áður en gildi jólagjaf-
anna fór að felast í verðmæti
þeirra. Bærinn má svo vera úr
torfi ef þið viljið en við skulum
ganga innfyrir.
Það eru að koma jól og að sjálf-
sögðu er búið að þrífa bæinn hátt
og lágt. Trégólfin eru skjanna-
hvít, enda skrúbbuð uppúr sápu
og sandi og moldargólfið í búrinu
er vandlega sópað. Húsbóndinn
er búinn að smíða forláta jólatré,
mála það grænt og skreyta með
lyngi og 12 kertum, eins mörgum
og armarnir á trénu. Svo trónar
heimalöguð jólastjarna á toppn-
um. Einnig er búið að slátra
lambi svona til hátíðarbrigða en
þess ber að geta að slíkur matur
er ekki viðhafður um hver jól.
Engin jól eru án laufabrauðs á
þessu heimili og það er löngu
búið að baka fulla kistu af því.
Húsfreyjan er fús til að gefa okk-
ur uppskriftina en í brauðið fer:
Vz líter af mjólk, 2 teskeiðar af
lyftidufti og örlítið salt. Lyftidufti
og salti er jafnað saman við
hveitið og vökvað með snarp-
heitri mjólkinni. Þetta er svo
hnoðað þar til deigið er orðið
sprungulaust, þá er það breitt
þunnt út og skornar úr því kringl-
óttar kökur, mótaðar með diski.
Kökurnar eru svo látnar standa á
köldum stað, síðan skornar út á
hefðbundinn hátt og steiktar í
tólg. Oft var líka rúgmjöl haft í
laufabrauðið til helmings við
hveitið. Einnig er til nýbakað
flatbrauð, gert úr 1 kílói af
rúgmjöli og 5-6 desilítrum af
vatni. Þetta er hnoðað saman og
skipt í parta sem eru svo hnoðaðir
á milli handanna og breiddir
fremur þunnt út. Þetta er svo
geymt til næsta dags, þá eru lóf-
fyrri tíma
arnir makaðir í tólg sem síðan er
nuddað yfir kökurnar áður en
þær eru pikkaðar með gaffli og
bakaðar á glóðareldi.
Okkur er bóðið upp á brauð
ásamt rjúkandi kúmenkaffi. Sem
viðbit fáum við svo hangikjöt og
reyktan magál sem er svo feitur,
að hann bráðnar upp í manni.
Magállinn er líka tekinn af
feitustu sauðunum. Kviðurinn er
hringskorinn úr, saumað í sárið
og hleypt upp á honum. Nú er
hann saltaður undir og ofaná og
látinn kólna undir fargi. Síðan er
saumað utanum hann dula og
hann hengdur upp yfir hlóðun-
um, ásamt hangikjötinu.
Það þykir til hæfis að byrja ekki
að neyta þessa lostætis fyrr en á
jólunum, þegar þetta er búið að
hanga uppi í svona 3 mánuði, en
um hátíðarnar fylgir lika hverjum
skammti magálssneið, svona til
sælgætis.
Við fáum að heyra meira um
jólamatinn. Hér er höfð skata á
þorláksmessu. Á aðfangadag er
spaðsúpa úr nýja kjötinu, en sum
árin er líka rjúpa á boðstólum. Á
eftir lambinu er búðingur gerður
úr hrærðum bláberjum og rjóma.
Á jóladag er svo hangikjöt, en
þetta fáum við kannski að vita
nánar um síðar, því nú er kominn
tími til að þakka fyrir sig og
kveðja. Við spyrjum að lokum,
hvað sé nú vinsælast til jólagjafa á
þessari nýju öld. Jú, því er
auðsvarað. Fyrst er að nefna
mjúkar gjafir sem eiga ættir sínar
að rekja til „prjónstofu" hús-
freyju. Síðan koma einstaka
harðar, hannaðar í smíðahúsi
bónda. Þá eru eftir þessar að-
keyptu eins og kerti og spil. í þá
daga var nefnilega ekki búið að
finna upp plastiksamfélagið,
gjöfin gladdi jafnmikið hvort sem
hún var dýr eða ódýr, heima-
löguð eða aðkeypt. Gefi að svo
mætti vera enn í dag.
Með þökk fyrir samfylgdina.
Sigurvin Gunnarsson matreiðslumeistari er kennari við Matreiðslu-
skólann okkar. Sigurvin er einnig í Matráði, sem er samstarfsnefnd
fjölmargra aðila í þjóðfélaginu um varðveislu á íslenskum matarhefð-
um.
KRISTJÁN
FRÍMANN
Þeir dreymendur sem vilja fá drauma sína ráðna sendi
þá ásamt fullu nafni, heimilisfangi og dulnafni til
blaðsins merkt: Draumstafir, Nýtt helgarblað, Þjóð-
viljinn, Síðumúla 6, 108 Reykjavík.
Jóladraumur
Mig dreymir um hvít jól,
dreymir þig um hvít jól? Dreymir
okkur ekki flest um hvít, friðsæl
og göfug jól? Jól þar sem ham-
ingjan ræður ríkjum, jól þar sem
kærleikur fyllir loftið, jól þar
sem... En hvernig jól dreymir
okkur um? Þegar veturnæturnar
verða í kulda sínum ávalar, mjúk-
ar og seiðandi líkt og hvítt satín,
þegar norðurljósin fara með
bragarsöng um himnafestinguna
og þér birtist gullið klukknahaf
reykelsis og myrru, ertu við endi-
mörk draumsins og í faðmi jól-
anna.
Snjókoma
Tákn jóla í vöku eru mörg og
benda öll í eina átt, átt kær-
leikans. Tákn jóla í draumi eru
fleiri og benda úr mörgum áttum
á eitt hjarta, eitt akkeri og einn
kross. Fyrsta táknið er hvíti litur-
inn sem er víðfeðmt merki friðar.
Sem draumtákn er hvíti liturinn
gervingur góðra afla sem eru þér
nálæg, hann getur einnig verið
boðberi breytinga, breytinga sem
má ráða af styrk hvítunnar,
Þ[iðja lákn jóla
hversu miklar og átaksharðar þær
verða. Dulvitundin birtist stund-
um í hvítu formi og hafa sumir
„sjáendur" ruglast á henni og
svokölluðum draugum. Þegar
dulvitundin bregður sér í hvítuna
er hún að safna liði í áætlan þeirri
að gera „manninn" að manni.
Hvíti liturinn getur einnig verið
dreymandanum merki þess að
hann sé í vöku að reyna að gera
sig ósýnilegan, hann sé að flýja
aðsteðjandi vanda með því að lát-
ast ekki vera til. Þegar hvíti litur-
inn tekur á sig ákveðið form, fær-
ir hann sér nýja vídd í táknfræð-
ina, snjór er eitt formið og
draumurinn er, hvít jól. Nýfallin
glitrandi mjöll gefur til kynna ná-
lægð hreinnar sálar, nálægð
góðra tíma og giftu. Veðraður
snjór gæti þýdd að gerð í vöku
hafi verið ranglega unnin og bóta
þurfi við. Að horfa yfir lands-
svæði þakið snjó gæti bent til að
fullkomnunarþrá dreymandans
sé honum til trafala. Þegar snjór-
inn er sindrandi og í honum marr-
ar við hvert fótmál eru jólin hvít á
næsta leiti, slíkur draumur að
sumri til er jólatákn í þeim skiln-
ingi að gnægtahorn lífsins falli í
dreymandans skaut, sami
draumur í desember vitnar um
gæfuhatt.
Hljómur jólanna
Klukkur og klukknahljómur er
annað jólatákn og hjá mörgum
austrænum þjóðum er klukkna-
hljómur hamingjutákn, Japanir
svífa í sælu heyri þeir þrjá
klukknahljóma í röð því þeirra sé
þá himnaríki á jörð. Dreymi þig
t.d. að þú sért að hringja bjöllum
í ákafa er líklegt að þér verði falið
ábyrgðarmikið starf, líklega í
mannlegum samskiptum. Að
heyra klukknahljóm í fjarska
gæti verið boð um mikilvægt starf
í framtíð eða að boðað sé til
burtfarar. Að þykjast staddur í
kirkju og vera hringjari geturþýtt
stórar áætlanir dreymandans eða
stórar áætlanir draumvefsins
draumþega í hag. Kirkjuklukkur
eru líka merki um vænlegri fram-
tíð eða trúarlegan tilgang og
hljómur klukknanna getur tákn-
að komu grænna tíma, góðan
ráðahag, aflahrotu, ávöxt erfiðis,
pólitíska uppstokkun og jafnvel
gleðileg jól.
26 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 16. desember 1988