Þjóðviljinn - 28.04.1989, Síða 13

Hægriöfgaflokkur með sterka
stöðu í frönskum stjórnmálum.
Græðir á hnignun og sundrung
innan eldri flokka, óánægju út af
atvinnuleysi og innflytjendum og
ótta við glæpi og eiturlyf
Einn sá þáttur, sem hvað mest
áberandi hefur verið í stjórn-
máiaþróun Vestur-Evrópu síð-
ustu árin er framsókn annarsveg-
ar umhverfisverndarsinna, sem
oft eru kallaðir græningjar, og
hinsvegar harðlínuflokka hægra
megin. Þessir tveir aðilar eru
vissulega ólíkir um flest, en þeim
er sameiginlegt að þeir græða á
útbreiddum leiða á eldri og hefð-
bundnum flokkum. Að þessum
nýrri stjórnmálahreyfingum
dregst fólk, sem lítur svo á að
gömlu flokkarnir séu „allir sama
tóbakið“, vanræki aðkallandi og
viðkvæm vandamál og einbeiti
sér fyrst og fremst að því að kom-
ast á valdastóla og tolla á þeim.
lausn, sem svo mjög einkenni
þjóðfélög okkar tíma. í öðru lagi
sé hugmyndafræðilegur grund-
völlur floicksins einskonar félags-
darwinismi. í samræmi við það er
dýrkun á því sterka og fyrirlitning
á því sem minni máttar er.
Hér er ekki laust við að eitt
rekist á annars horn; annarsvegar
er áherslan á samstöðu og sam-
ræmi en hinsvegar á dýrkun á of-
ríki og ofbeldi, „rétti“ þess sterka
til að fótumtroða hinn veika. En
heimspekilegar bollaleggingar
eru líklega ekkert stóratriði hjá
meginþorra fylgismanna flokks-
ins, sem dregist hefur að honum
fremur af óánægju með eldri
flokka og samfélagsástandið eins

Le Pen - fékk 14 af hundraði atkvæði í síðustu forsetakosningum.
Þjóðfylking Le Pens
Eins og sakir standa bendir
flest til þess að báðir umræddir
aðilar, græningjar og hægriöfga-
menn, séu komnir til að vera í
vesturevrópskum stjórnmálum.
Af ástæðum, sem varla þarf að
taka fram hverjar eru, vekur
framsókn hægriöfgamanna öllu
meiri ugg en hinna. Af for-
sprökkum þessa nýja harðlínu-
hægris er áreiðanlega þekktastur
Frakkinn Jean-Marie Le Pen,
leiðtogi Þjóðfylkingar svokall-
aðrar, eða Front National, eins
og hún heitir á landsins tungu.
Þar ægði
ýmsu saman
Að stofnun flokks þessa 1972
stóðu hópar nokkrir á hægri kant-
inum. Þar ægði ýmsu saman: ný-
fasistum, fyrrverandi fylgis-
mönnum Poujades þess, er á
sjötta áratugnum náði um
skamma hríð miklu fylgi út á
gremju smákaupmanna út af
mikilli verðbólgu og mótmæli
gegn skattlagningu, fjand-
mönnum de Gaulle vegna
meintra svika hans í Alsírmálinu,
þjóðernissinnum ýmiskonar,
gyðingahöturum, konungssinn-
um og mannskap sem á sínum
tíma hafði stutt Vichystjórnina.
Frá því um miðjan yfirstand-
andi áratug var Front National
um skeið í hraðri framsókn, sem
náði hámarki í forsetakosningun-
um í apríl s.l. ár, er Le Pen, sem
þá bauð sig fram fyrir fiokkinn,
fékk yfir 14 af hundraði gildra at-
kvæða. í borgar- og bæjar-
stjórnakosningunum í mars s.l.
vegnaði flokknum ekki eins vel,
en stjórnmálafræðingar og skoð-
anakönnuðir telja að hann hafi
eigi að síður stuðning um 8-10 af
hundraði kjósenda.
Óánægja með
eldri flokka
Fræðimenn ýmiskonar, sem
leitast hafa við að skilgreina flokk
Le Pens (og þeir eru ófáir), hafa
m.a. haldið því fram að hjá hon-
um megi merkja tvær undiröldur
heimspekilegs eðlis, eins og það
er orðað. í fyrsta lagi sé gengið út
frá þjóðfélaginu sem lífrænni ein-
ingu, hverrar vellíðan sé tryggð
með valdapýramída, samstöðu
og samræmi. Menn eigi að
auðsýna fjölskyldu og föðurlandi
hollustu í orði og verki og tileinka
sér iðjusemi. Þetta muni best
duga gegn eirðarleysi og upp-
AÐ UTAN
Á þessum áróðursskiltum Front National er því haldið fram að líkur séu á því að Frakkland verði orðið
íslamskt lýðveldi eftir 20 ár. Óánægja og uggur út af miklum innflutningi fólks frá þriðja heiminum, einkum
Norður-Afríku, hefur orðið flokknum mikil lyftistöng.
og það er en beinlínis átrúnaði á
flokkinn sem slíkan. Le Pen sjálf-
ur á og áreiðanlega drjúgan þátt í
velgengni flokksins, þar eð hann
hefur reynst snjall áróðursmað-
ur. Eins og sjá má af ofanskráðu
er margt líkt með honum og
flokki hans og fasistaflokkum
fyrri tíma, en gagnstætt þeim
leggur Le Pen áherslu á hollustu
við lýðræði. í öðru lagi hefur
hann verið duglegur við að vekja
athygli fjölmiðla á sér og flokkn-
um og oft notað til þess ummæli,
er mönnum hafa blöskrað, en í
framhaldi af þeim hefur hann
verið furðu laginn við að snúa
umræðunni sér í vil.
Jafnrétti kynjanna vísar Front
National á bug. Flokkurinn boð-
ar að konan skuli vera karlmann-
inum undirgefin og að meginhlut-
verk hennar eigi að vera að fæða
börn til að tryggja framtíð þjóð-
arinnar. Til að bera af sér ákærur
um kynþáttahyggju hliðrar flokk-
urinn sér yfirleitt (þó ekki alltaf)
hjá því að gera beinlínis lítið úr
öðrum kynþáttum, en leggur á
hinn bóginn áherslu á að í Frakk-
landi eigi Frakkar að ganga fyrir
öðrum og kemst í framhaldi af því
að þeirri niðurstöðu að útlend-
ingar, sem samkvæmt skilningi
flokksins eru ólíklegir til að að-
lagast innfæddum, eigi að fara úr
landi.
f stefnuskrá flokksins ber mest
á andúð á sósíalisma, varðstöðu
um eignarréttinn og einskonar al-
þýðukapítalisma, sem virðist eiga
að grundvallast á eignarhlutdeild
almennings í fyrirtækjum. Þá er
lögð áhersla á stranglega fram-
fylgd „laga og reglu“ hinum al-
menna borgara til varnar gegn
glæpum og afbrotum, þjóðernis-
hyggju og meira af „milliliða-
lausu lýðræði“, sem á að byggjast
á þjóðaratkvæðagreiðslum um
ýmis mál. Ljóst er að áróðurs-
hæfileikar Le Pens, óánægja út af
atvinnuleysi og andúð á innflytj-
endum, einkum þeim er upp-
runnir eru í þriðja heiminum, og
ótti við glæpi og eiturlyf eru atriði
sem flokkurinn hefur gert sér mat
úr, en þar að auki hefur sundrung
innan hægri flokkanna og komm-
únistaflokksins undanfarið og
undanhald þeirra í viðureigninni
við sósíalistaflokkinn orðið þeim
til álitshnekkis, er orðið hefur
vatn á myllu Front National.
Taka mest af
eldri hægrif lokk-
um
Meirihluta fylgis síns hefur
DAGUR
ÞORLEIFSSON
flokkurinn tekið frá hinum hægri-
flokkunum, en lítið hefur verið
um að kjósendur hafi farið beint
frá kommúnistum yfir til Le
Pens. Hinsvegar hefur hann und-
anfarin ár náð til sín mörgum
ungum verkamönnum, atvinnu-
leysingjum og fleirum, sem af
ýmsum ástæðum eru óánægðir
með ástandið og kommúnistar
hefðu átt að geta náð til sín, ef
Front National hefði ekki verið
til staðar.
Niðurstöður skoðanakannana
benda ekki til þess að kjósendur
Front National séu upp til hópa
mjög meðvitaðir hægriöfga-
menn. Almenn óánægja þeirra
með ástandið eins og það er virð-
ist vera helsta sameiningaraflið.
Þetta er fólk, sem lítur svo á að
gömlu flokkarnir séu „allir eins,“
allir hafi þeir sýnt og sannað að
þeir séu spilltir og ófærir um að
leysa aðkallandi vandamál. Kjós-
endum Front National finnst
mörgum að þjóðfélagið hafi
brugðist þeim, útilokað þá frá
möguleikum til betra lífs.
Tvær hefðir
Ofan á þetta þykjast margir
kaþólskir og íhaldssamir Frakkar
sjá að siðirnir séu orðnir allmjög
spilltir með vaxandi veraldar-
hyggju og frjálshyggju af ýmsu
tagi. Því hefur verið haldið fram,
að allt fram á þessa öld hafi
franska þjóðin skipst í lífsvið-
horfum í tvær meginfylkingar
eftir afstöðunni til byltingarinnar
frægu þarlendis, sem hófst fyrir
200 árum. í annarri fylkingunni
voru frjálslyndir, vinstrisinnar,
veraldarhyggjumenn, sem höfðu
byltinguna og arfleifð hennar í
hávegum. Hinsvegar var trúað
kaþólskt fólk og íhaldssamt, er
leit til byltingarinnar með ands-
tyggð og hélt þeim mun meira
upp á forna frægð föðurlandsins
allt ofan frá Karlamagnúsi. Af
þeim anda var de Gaulle. Margt
af þessu fólki telur að líkindum
að hefðbundnu hægriflokkarnir
hafi brugðist í varðstöðu sinni um
þennan arf, og það gæti hafa leitt
til þess að sumt af því hafi farið að
líta Front National hýru auga.
Eins og nærri má geta, líst
hefðbundnu hægriflokkunum,
gaulleistum og Franska lýðræðis-
bandalaginu, ekki á blikuna, en
hingað til hefur þeim ekki tekist
vel tii við að hemja Le Pen.
Stundum hafa þeir unnið með
honum og þá tapað miðjukjós-
endum til sósíalista, en þegar þeir
hafa hafnað samvinnu við hann
hefur það í staðinn leitt til þess að
þeir hafa misst til hans hægrikjós-
endur.
Zenith
12xPreflex
35 mm, kr.
5.900,-
Linsur!
margar gerðir.
Föstudagur 28. apríl 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SIÐA 13