Þjóðviljinn - 23.06.1989, Qupperneq 14

Unglingar með geislabyssur
Arnór
Sigurjónsson:
Engin slökun í
norðri. Hafþór
Jónsson:
Almannavarnir
ekki hluti
æfingarinnar, en
æfaásamatíma.
John Green,
foringi í
varaliðinu: Við
erum vel tækjum
búnir
íslenskum fjölmiölum var
boðið á Keflavíkurflugvöll í
gær til að fylgjast með og fá
upplýsingar um æfingu
bandaríkjahers hér á landi.
Guðni Bragason sagði utan-
ríkisráðuneytið hafa ákveðið
að veita allar upplýsingar um
æfinguna og væri það í fyrsta
skipti sem slíkt væri gert, í
sambandi við æfingar hersins
á Miðnesheiði. Skipulags-
legar ástæður réðu því hins
vegar að ekki væri hægt að
leyfa fjölmiðlum að fylgjast
með öllum æfingunum. Hvað
varðaði auglýsingu um ferða-
bann væri það að segja, að
lögreglustjórinn á Keflavíkur-
flugvelli hefði ekki látið birta
hana öðru vísi en hann héldi
að lögin væru í fullu gildi.
Arnór Sigurjónsson, varnar-
málaráðunautur, flutti af alúð öll
helstu gömlu hernaðarrökin fyrir
því hvað ísland væri afskaplega
mikilvægt, hernaðarlega séð. Þó
Sovétmenn hefðu tilkynnt um
einhliða fækkun hermanna í Evr-
ópu, drægi sú fækkun engan veg-
inn úr getu þeirra til stórfelldrar
árásar á vestur Evrópu. Fækkun-
in minnkaði aðeins leiftursókn-
argetu þeirra. Bakgrunnur æfing-
arinnar lægi í þessu og einnig og
ekki hvað síst í því, að hernaðar-
leg geta Sovétríkjanna í norður-
höfum hefði ekkert minnkað.
Kalda stríðið hefur því aðeins
látið undan volgum vindum mið-
Evrópu, en er enn jafn kalt sem
fyrr nálægt Norðurheimskautinu.
Almannavarnir ríkisins,
Suðumesja og Keflavíkurflug-
vallar voru með stórslysaæfingu í
gær. Sextíu manns höfðu „slas-
ast“. Hafþór Jónsson frá Al-
vera dauður. En tæknin sá við
því. Nú eru dátarnir með leiser-
geislabyssur sem hleypa af stað
væli í plasttöppum á búningi
þeirra, þegar geislinn hittir í
mark. Enginn kemst því undan
„dauðanum" í „leiknum“.
En að sögn sama liðsforingja
vom hermennimir fljótir að finna
ráð við þessu. Þeir einfaldlega
fjarlægðu rafhlöðu úr tæki á
hjálmum sínum, þannig að þeir
vældu ekki þegar geislinn náði
þeim. Tæknimenn hersins láta
hins vegar ekki að sér hæða. Sér-
stakur skynjari var fundinn upp
sem foringi „leiksins“ getur not-
að til að þefa „liðhlaupa“ uppi.
Og þefskynjarinn gerir meira en
þetta. Með einu handtaki er hægt
að fá allt liðið til að væla og slá
þannig botninn í leikinn þegar
hann er orðinn Ieiðinlegur.
Frekjur allra Tarsanleikja og
kúrekaleikja í heiminum hljóta
að glotta illyrmislega af ánægju
við þessa frétt.
Þá var öllu fjölmiðlagenginu
smalað upp í þyrlu, nema undir-
rituðum sem er meinilla við þyrl-
ur og þorði ekki með, og flogið til
Stafness. Þar vom fyrir í haglega
gerðum sandpokavirkjum hinir
vinalegustu hermenn, vopnaðir
geislabyssunum góðu. Mikill
minnihluti þessara hermanna var
mjög „traustvekjandi", þ.e.
völlurinn er ekki krökkur af
Rambóum. Meirihlutinn eru 18-
20 ára unglingar og þeirri hugsun
skaut upp hjá mér, að skátabún-
ingurinn færi þessum mönnum
betur en skræpóttur búningur.
mannavörnum gaf til kynna að
stórslysaæfingin væri í engum
tengslum við „Norður Víkings"
heræfinguna. En ef frá eru taldar
hláturrokur hermannanna sem
léku „hina særðu“, verður að
segjast eins og er, að þeir léku
hlutverk sín óaðfinnanlega.
Landhelgisgæslan mun láta eitt
af skipum sínum lóna fyrir utan
Garðsskaga einhvern næstu
daga. .Efður verður flutningur á
slösuðum manni frá varðskipinu
með einni að þyrlum hersins.
Helgi Hallvarðsson skipherra
sagði að þetta hefði verið gert
nokkrum sinnum áður, en
tilgangurinn með þessu væri að
æfa samvinnu stjómstöðvar
Landhelgisgæslunnar og hersins.
Frétta og blaðamönnum voru
sýnd þau vopn sem hermenn var-
aliðsins nota við æfingarnar.
Hríðskotabyssur og rifflar, sem
draga frá 500 metrum í 1.100
metra. Liðsforingi upplýsti, að
fyrr á árum hefði það verið til
vandræða að hermennimir rifust
endalaust um það hver hefði
„drepið“ hvern fyrst, enginn vildi
14 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 23. júnl 1989
John Rasmuson er einn af for-
ingjum varaliðsins. Hann er
danskur í aðra ættina og hinn við-
kunnalegasti í viðkynningu. Ég
spurði hann hvers vegna menn
færu í herinn, en sjálfur hefur
hann verið í hernum í 20 ár. Hann
sagðist hafa farið í herinn vegna
þeirra tækifæra sem herinn gefur
til menntunar, því menntun sé
ekki gefin í Bandaríkjunum.
Rasmuson taldi þetta algengustu
ástæðuna. Margir fæm einnig
vegna þess að þeir teldu sig
skulda föðurlandinu þjónustu og
nokkrir færu vegna þess að þeim
þætti það spennandi.
Ef móðir mín hefði beðið eftir
mér með mjólkurglas og vínar-
brauð að lokinni þessari heim-
sókn á Keflavíkurflugvöll, hefði
allt verið fullkomið; ég hefði
sofnað að kvöldi hamingjusamur
kúreki, og þó. -hmp
Myndir: Jim Smart
Föstudagur 23. júní 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 15
Heimavarnarliðið
Æfingin
vel
heppnuð
Soffía Sigurðardóttir:
Sýnt var fram á að
lögreglan telur sig ekki í
rétti á varnarsvæðunum,
nema innan girðingar
Soffía Sigurðardóttir, félagi
í heimavarnarliðinu og SHA
telur að ferð heimavarnarliðs-
ins um varnarsvæðin og að
Rockville hafi verið vel heppn-
aðar og sýnt fram á að lög-
reglan telji sér ekki fært að
amast við ferðum almennings
um auglýst „bannsvæði", þ.e.
á meðan þau svæði eru utan
girðingar.
En var það upphaflega ætlunin
að fara inn fyrir girðinguna við
Rockville?
„Nei, það var ekki upphaflega
áætlunin. Aftur á móti litum við
þannig á að hvað gert yrði færi
eftir því hvað við værum með
margt fólk þarna, en um 75
manns voru mættir. Við sáum að
það var engin hætta á að hlutirnir
færu úr böndum þó einhverjir
færu þarna inn fyrir. Ef allir
hefðu farið hefði lögreglan senni-
lega ekki ráðið við ástandið og þá
hefði sennilega komið til kasta
hermanna, en við vildum ekki
taka neina slíka áhættu. Það þótti
rétt að láta reyna á viðbrögðin við
því að fara þarna inn, enda fór
það allt fram með friði og spekt
þó lögreglan hefði tekið harka-
lega á Bimu Þórðardóttur,“ sagði
Soffía Sigurðardóttir, félagi í
heimavarnarliðinu í samtali við
Nýja Helgarblaðið í gær.
Sagði Soffía að varla hefði ver-
ið hægt að tala um girðingu í
kringum Rockville, víða hefði
hún verið léleg og legið niðri á
köflum, verið „hálfgert ræksni.“
Soffía sagði að heimavarnarliðið
hefði getað ferðast óáreitt um
„varnarsvæðið“ þó lögreglubíll
hefði fylgt þeim eftir, allt þar til
kom að hliðinu við Rockville.
Áður hefðu herstöðvarandstæð-
ingar lýst því yfir við lögreglu að
þeir væm á svokölluðu bann-
svæði, án þess þó að það kallaði á
nein viðbrögð lögreglu. Þar hefði
lögreglubfl verið lagt með blikk-
andi ljósum þvert á veginn. Lög-
reglan hefði stöðvað bfla heima-
vamarliðsins og haldið því fram
að vegurinn sem ekið væri á væri
einkavegur í eigu „vamarliðs-
ins.“ Lögreglan hefði hins vegar
tekið fram að það væri ekkert
sem bannaði þeim að ganga eftir
veginum. „Þetta sýnir að lögregl-
an telur sig í rétti innan girðingar,
en ekki utan hennar. Hins vegar
gerðist annað atvik eftir að að-
gerðum var lokið, en þá lögðum
við bfl við Ósabotna, en utan
varnarsvæðisins. Þá komu þar
fjórir . víkingasveitarmenn sem
vildu meina að við væmm þar í
óleyfi þar sem við væmm á „vam-
arsvæði." Það tók þá nokkum
tíma að skilja kort sem við vomm
með, en með því gátum við
sannfært þá um að við væmm á
frjálsri jörð og hurfu þeir brott
við svo búið,“ sagði Soffía.
í gær fór heimavarnarliðið í
nokkra könnunarleiðangra um
vamarsvæðin en næsta aðgerð er
fyrirhuguð á laugardag. Soffía
sagðist þá búast við meiri fjölda í
aðgerðunum. „Við sjáum það að
fólki hitnar í hamsi þegar í harð-
bakkann slær, bæði okkar fólki,
lögreglu og væntanlega her-
mönnunum líka. Því höfum við
sett okkur ákveðin mörk um það
sem á að gera og verðum með
okkar fólk til að fylgja því ákveð-
ið eftir,“ sagði Soffía Sigurðar-
dóttir. phh