Þjóðviljinn - 07.07.1989, Blaðsíða 22

7— Z~ 3 tr Z, 7— 7 T~~ — )D V tí u (o
ii> 5' T )$ w~ )0 )tí- /s <'o H> )tí fy b
V )l W~ w 5? w~ 2o 'V" y )3 V w~ P
e 3 S 70 V * 1+ 4s w 5? )+ 3 22 ;2
W w~ F~ )!o )? 25" zv )S ¥ JS )0 52 tí ¥
b (o 2? IS- )* yi /ó' ls 52 J~
7- z V S \Z )D iT V w~ 28 s 92 >3
)P )tí ii> ib )? 4 s w~ U> (o le
3 0 2S ir ¥ 2.0 )£ 3 10 ¥ 8 )# z~ 52
W S )sr <?> 3 éT' Z ¥ 8 v~ Tl
r~~ )0 8 W~ r 52 w~ X 28 )? (?
X tsr 23 vr ¥ )V )3 s 52 // ¥ W~
S w 3/ )V * 28 'V V )0- )D 2 2S ztí
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRSTUÚVXYÝÞÆÖ
Verðlaunakrossgóta
Nr. 51
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá kvenmanns-
nafn. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans,
Síðumúla 6, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 51 “. Skilafrestur er þrjár
vikur. Verðlaunin verða send til vinningshafa.
21 5 3 23 1 3o )S S

JohnTánner
HÉILSUVERND
HÉIMIIANNA
OKIN l
UM I
BAKVERKI ;
tíngnft leiðsögn um forv<i!mir f
og meðterð 1
Lausnarorðið fyrir verðlaunakrossgátu nr. 48 var STÓRHÖFÐI. Dreg- Verðlaun fyrir krossgátu nr. 51 er
ið var úr réttum lausnum og upp kom nafn Herborgar Gestsdóttur, Bókin um bakverki, Hagnýt leið-
Framnesvegi 40, Reykjavík. Hún fær senda bókina Brecht, kvæði og sögn um forvarnir og meðferð
söngvar 1917-56. eftir JohnTanner. Iðunn gefur út.
GUÐNÝ
HELGADÓTTIR
Mér datt
í hug
Fyrir nokkrum árum var ég á
3ja vikna leikferð með grasætu.
Það verður að segjast eins og er
að það var ekki mikið úrval af
grænmeti í kaupfélögunum. Svo
okkar eldamennska byggðist
mikið á kartöflum, lauk, því
grænmeti sem fékkst í kaupfé-
laginu og/eða því „grænmeti“
sem við fundum utandyra. En við
þróuðum rétt sem er nokk-
urnveginn á þessa leið:
Kartöflur soðnar og kramdar
heitar annaðhvort í hrærivél eða
með handafli. Þá léttsteiktum við
á pönnu slatta af lauk og það
grænmeti sem til var, s.s. gulræt-
ur, rófur, hvítkál, blómkál, sell-
erí, púrrulauk, sveppi o.s.frv.
Þegar þetta var mátulega steikt
settum við það saman við kartöfl-
urnar, söltuðum, pipruðum og
krydduðum eftir smekk, - við
notuðum t.d. blóðberg eða thym-
ian (stundum settum við karrý og
notuðum það þá eingöngu). Sam-
an við þetta settum við svo niður-
soðna tómata með safanum og
sýrðan rjóma. Þegar við vorum
orðin ánægð með bragðið settum
við allt í ofnskúffu, stráðum osti
yfir og bökuðum í ofni þar til ost-
urinn var bráðinn.
Með þessu borðuðum við
brauð og oftast salat úr hundasúr-
um og arfa (eða njólablöðum).
Nú er rabarbaratími og þá man
ég eftir frönsku eplakökunni sem
ég breytti í rabarbaraeplaköku.
Þessi kaka er sérlega fersk sem
eftirréttur og einnig með kaffi.
Þú sýður saman epli og rabar-
bara með sykri; sykurmagnið fer
eftir þínum smekk.
Svo hrærir þú saman:
100 gr smjör
100 gr sykur
2 eggjarauður
1 tsk lyftiduft
bætir í það söxuðum möndlum ■
eða hnetum og stífþeyttum eggja-
hvítum. Þú setur eplin/rabarbar-
ann í eldfast mót, hellir hrærunni
yfir og bakar í ofni þar til þetta
verður fallega gullinbrúnt.
Kakan borðast svo með þeytt-
um rjóma.
Ég verð, alltaf meira og meira
fyrir léttan mat og kann æ betur
að meta kartöflur. Hér kemur
einn laufléttur réttur sem inni-
heldur aðeins 400 kalóríur:
Kúmenkartöflur með radísum
1 búnt radísur, sneiddar
100 gr kotasæla (eða j afnvel skyr)
4 tsk sýrður rjómi/sítrónusafi
salt - pipar
graslaukur
öllu blandað saman
2 meðalstórar soðnar kartöflur
hitaðar í smjöri á pönnu, salti og
kúmeni stráð yfir, látið hitna vel í
gegn.
Með þessu er gott að borða
blaðsalat, tómat og gúrku í
olíusósu. Þessi uppskrift er að-
eins fyrir einn.
Rómarkeisari á nýjan stall
Markús Árelíus hefur setið klofvega í söðli í 1800 ár, týndist á
miðöldum, fannst 1538, en hefur verið í hreinsun frá 1981
Markús ÁreKus Antónfnus, keisari Rómar og heimspekingur.
„Maðurinn á að vera upprétt-
ur, ekki réttur upp,“ stendur
skrifað í ,JÞankabrotum“ Mark-,
úsar Árelíusar, heimspekings og
Rómarkeisara frá 161-180 eftir
Kristsburð. Hin fræga höggmynd
af honum klofvega í söðli verður
brátt sett upp á ný á Kapítóishæð-
inni í Róm en ekki á sinn gamla
stöpui heldur nýjan og innan-
dyra. Þetta er gert til þess að
verja Markús fyrir útblásturs-
óþverra rómverska bifreiða.
Markús Árelíus á hestbaki er
1800 ára gömul höggmynd sem
týndist og fannst aftur árið 1538.
Það var sjálfur Mikelangelo sem
dustaði af henni rykið og valdi
henni stall á Kapítólshæð. Þar sat
hann beinn í baki tæp 450 ár eða
allar götur fram til ársins 1981 að;
hann var orðinn svo grómtekinn
af umferðarskít að menning-
arfrömuðir sáu að við svo búið
mátti ekki standa, tóku styttuna
ofan og settu hana í hreinsun.
Þau þrif hafa tekið átta ár.
Markús Árelíus er íslending-
um að góðu kunnur úr dæmisögu
Sigurðar Nordals, Ferðinni sem
aldrei var farin, úr fyrirlestrunum
Líf og dauði. Þar er hann látinn
sýna mikla visku við frelsun ungs
fyrirmanns úr viðjum bflífis og
iðjuleysis. Hann felur honum að
búa sig undir langa ferð og verk-
efni sem skipti sköpum fyrir heill
ríkisins að sé leyst af hendi með
sómasamlegum hætti. Ungi mað-
urinn kúvendir lífi sínu og gerist
mikill fyrirmyndarþegn, reglu-
samur, vöðvastæltur og spakur
að viti. En keisarinn sendir hann
aldrei í ferðina. Þannig vildi Sig-
urður að menn lifðu lífinu, einsog
dauðinn væri spennandi verkefni
sem menn yrðu að búa sig undir
að takast á við.
Markús Árelíus Antónínus var
í heiminn borinn árið 121 í Róm-
arborg. Hann var kjörsonur Ant-
ónínusar Píusar keisara, hófst
sjálfur til keisaratignar fertugur
að aldri og ríkti í 19 ár. Þótt
Markús Árelíus væri að upplagi
maður friðsamur fór drjúgur
hluti valdaskeiðs hans í stríðs-
brölt í afkimum og útjöðrum
heimsveldisins. Og ekki nóg með
það. Skömmu eftir að hann reið
inní Róm að afloknu sigursælu
stríði á hendur Parþíumönnum
kom upp drepsótt í borginni,
hefndargjöf parþískra þræla.
Hún fór á skömmum tíma sem
eldur í sinu um heimsveldið og
lagði tugþúsundir Rómverja að
velli.
Kostnaðurínn við styrjaldimar
var þungur baggi á þegnum
Markúsar Árelíusar og þar kom
að fé skorti. Þurfti þá keisarinn
sjálfur að sæta þeirri niðurlæg-
ingu að selja prívateigur sínar
hæstbjóðanda á Rómartorgi.
Þótt Markús Árelíus væri
gagnmenntaður fagurkeri og
heimspekingur var umburðar-
lyndi hans takmörkunum háð
einsog kemur fram í því að hann
fyrirleit kristna menn og lét of-
sækja þá með skipulögðum hætti.
Markús Árelíus er síðastur í
röð „góðu keisaranna fimm“ sem
ríktu um tveggja alda skeið. Arf-
taki hans og sonur var Kommó-
dus nokkur, hið mesta varmenni,
fantur og grimmdarseggur. Þótti
með ólíkindum hve faðirinn var
blindur á þetta bam sitt. Ríktu
þeir í sameiningu frá 177-180,
Kommódus síðan frá 180-192.
ks
22 ShDA - NÝTT HELGARBLAÐ i Föstudagur 7. júlí 1989