Þjóðviljinn - 25.08.1989, Blaðsíða 19

Leikritið Sjúk í ást (Fool for
love) eftir Sam Shepard verð-
ur frumsýnt í Skeifunni 3 c
annað kvöld. Að sýningunni
stendur leikhópurinn Annað
svið, sem var stofnaður í þeim
tilgangi að koma leikritinu á
íslenskt leiksvið. - Ég féll fyrir
þessu leikriti fyrirtveimur
árum, segir María Ellingsen,
sem er upphafsmanneskja
Annars sviðs, - og ákvað að
reyna að koma því á íslenskt
leiksvið.
Sjúk í ást fjallar um endurfundi
elskendanna May og Eddies.
Hún hefur stokkið burt og sest að
á móteli, hann kemur til að ná í
hana og á milli þeirra upphefst
tvísýnn haltu mér - slepptu mér -
leikur, sem verður enn flóknari
þegar þriðji maður, Martin, bæt-
ist í hópinn og vill fara með May í
bíó. Yfir öllu vakir svo andi
Gamla mannsins, föðurins, sem
ekki er til staðar, - nema hann sé
sá eini sem er „raunverulegur" á
leiksviðinu, þau hin séu bara hug-
arórar hans.
Leikstjóri er Kevin Kuhlke og
þýðandi Gísli Ragnarsson. Ró-
bert Arnfinnsson leikur föðu-
rinn, María Ellingsen og Valdim-
ar Örn Flygenring þau May og
Eddie, og Eggert Þorleifsson
Martin. - Ég kem þarna líka í
heimsókn, segir hann. - Ég ætla
að bjóða henni í bíó og mér finnst
þetta leikrit fjaila um það hvort
við komumst í bíó eða ekki.
- Eddie er svona sundur-
laminn kúreki, segir Valdimar.
- Hann kemur þama að
heimsækja konuna sem hann hef-
ur ekki séð soldið lengi.
- Ég fór að segja Valda frá
þessu leikriti þegar við unnum
saman í Foxtrot, segir María,
- og saman stofnuðum við þetta
félag. Kevin kom inn í myndina
sem leikstjóri og síðan bættust
Eggert og Róbert við, við fórum
að afla okkur styrkja og fá leikrit-
ið þýtt. Okkar stærsti styrkta-
raðili er Menningarstofnun
Bandaríkjanna, sem gerði okkur
kleift að fá Kevin hingað.
Menntamálaráðuneytið styrkti
þýðinguna, við fengum styrk frá
Reykjavíkurborg, en að öðru
leyti styrkja okkur fyrirtæki og
einstakiingar, því lítil leikhús
eiga ekki í mörg hús að venda
hvað opinbera styrki varðar.
- Það er eitthvað hrátt og óhe-
flað við þetta leikrit, sem hrífur
mig og það hefur verið mjög
spennandi að fást við þessa per-
sónu. May er hrein og bein, hún
hefur lifað frekar erfiðu lífi og er
ekkert að skafa utan af hlutun-
um, þarf það ekki lengur.
Kevin Kuhlke:
Stærra en
raunveruleikinn
- Það virtist mjög rétt að setja
þetta leikrit á svið hér á landi,
segir Kevin Kuhlke. - Það gerist í
útjaðri Mojavi eyðimerkurinnar í
Suður Kaliforníu, sem er, eða
var, mjög eyðilegt landsvæði.
Einangrunin þar minnir mig á
ýmsa staði sem ég hef komið á
hér á landi og fengið á tilfinning-
una að ég væri kominn á hjara
veraldar. Samanborið við þessa
stórbrotnu náttúru verða
mannleg vandamál lítil, þó fyrir
manneskjuna geti þau virst stór
og mikilvæg.
- Ég er sjálfur frá miðvestur-
ríkjum Bandaríkjanna svo það
höfðaði til mín að vinna með
þetta efni, mér finnst þetta gott
leikrit og gott efni og þar að auki
langaði mig til að vinna með þess-
sjötta áratugarins; leikhús snerist
ekki lengur um að vera einhver
„May og Eddie nota Martin til að klekkja hvort á öðru“ (María Ellingsen, Valdimar öm Flygenring og Eggert Þorleifsson).
Myndir - Kristinn.
nema sjá þau, þau eru gerð til að
vera sýnd en ekki lesin.
- Eddie og May eru eins konar
par, þau eiga fimmtán ára sam-
band að baki, og leikritið gerist á
einni kvöldstund á móteli í út-
jaðri þessarar eyðimerkur. Eddie
vill fá hana aftur til sín, hún á von
á manni sem ætlar út með henni
og þegar hann birtist og truflar
leikinn á milli þeirra nota þau
hann til að klekkja hvort á öðru.
Mikilvæg persóna í leiknum er
svo faðirinn, sem ekki er á staðn-
um en er þó á leiksviðinu allan
tímánn.
- Auk þess að vera þekktur
kvikmyndaleikari er Shepard
leikskáld, sem hefur haft mikil
áhrif á leikritun í Bandaríkjunum
í dag. Hann hefur skrifað um
fjörutíu leikrit, byrjaði árið 1964
og tók þá þátt í þeirri byltingu
sem varð í bandarísku leikhúsi á
7. áratugnum. Þá voru menn að
snúa baki við raunsæisstefnu
„Hann situr í hýði sínu og hugsar til fortíðar“. Róbert Arnfinnsson: Gamli maðurinn.
„Hrátt og óheflaö“
Annað svið frumsýnir Sjúk í ást eftir Sam Shepard
um leikurum. Þó leikritið gerist í
Bandaríkjunum er það engan
veginn staðbundið; ást er ekki af-
leiðing menningar ákveðins lands
heldur er hún eitthvað sem gerist
hvar sem er svo efni leiksins getur
höfðað til allra.
- Sjúk í ást fjallar um ástina og
þau átök sem geta orðið innan
ástarsambands, stöðug áhrif for-
tíðar á nútíð og áhrif föðurins á
börn sín þó hann sé ekki til stað-
ar. Þarna koma samtímis fyrir
tvær tegundir raunveruleika en
það er ekkert draumkennt við
leikinn, þetta eru mjög holdlegar
persónur.
lýsing á raunveruleika heldur var
þróunin „non realismi“ - það sem
gerðist á sviðinu varð stærra en
raunveruleikinn en ekki eftir-
mynd hans. Sem einn af frum-
kvöðlum þessarar stefnu hefur
Shepard haft mjög mikil áhrif á
ung leikskáld í Bandaríkjunum í
dag
- Á áttunda áratugnum beindi
hann athyglinni að fjölskyldunni
og þá sérstaklega að áhrifum
föðurins. Sjúk í ást er skrifað
1983 og er eitt af fáum sem fjallar
um samband karls og konu, flest
önnur leikrit hans snúast um karl-
menn og lýsa þeirra sjónarhorni á
lífinu. Grunnur leikrita Shepards
er í raunveruleikanum, en hann
leyfir sínum persónum að vera
stærri en lífið sjálft. Það er ekki
hægt að fá mynd af leikritum hans
Róbert Arnfinnsson:
Allt hugsanir
kallsins
- Ég lít svo á að þessi Gamli
maður, eins og hann heitir í
leikritinu, sé einhvers staðar úti í
buskanum að hugsa, segir Róbert
Arnfinnsson. - Einhvers staðar
hefur hann sest að eftir að hann
hljópst frá konum og börnum, í
það minnsta hafa ekki borist af
honum neinar andlátsfregnir.
Hann gæti til dæmis setið á ein-
hverju ódýru móteli í miðríkjun-
um, sjálfsagt einmana og vinafár,
hann hefur hvergi fest rætur og
nú er svo komið að hann getur
ekki lengur verið á neinu flandri.
Hann situr þarna í hýði sínu, eða
greni, og hugsar til fortíðar, og
samskipti May og Eddies eru
hugsanir sem holdgerast. Ég held .
að höfundur sé að sýna okkur
hvað kallinn er að hugsa. Það má
sjálfsagt túlka þetta út frá öðrum
sjónarhornum, en þetta er það
sem mér sem túlkanda þess
gamla finnst hljóta að vera.
- Auk barnanna kemur þarna
þriðji aðili til sögunnar og ég er
þeirrar skoðunar að hann sé líka
eins konar hugsun. En hvort það
er eins vel mótuð hugsun og
börnin eru er ég ekki viss um því
hann spyr hvaða náungi þetta sé.
Ég tel Martin vera fulltrúa sið-
ferðiskenndar kallsins, eins kon-
ar samvisku. Því þegar hann
kemst í klandur. með sínar hugs-
anir, þegar þær ganga ekki upp,
tekst honum að losa sig við börn-
in en samviskan stendur eftir. Og
hann er auðvitað ósköp feginn að
hafa losað sig við þessar erfiðu
hugsanir, sem er ósköp mann-
legt.
- Það sem gerist í leiknum er
eiginlega svona viss kapítuli í lffi
manns sem situr einn með
þönkum sínum. Ég fæ ekki séð að
það feli í sér neinn sérstakan boð-
skap, þetta er ákveðin hugvekja
sem ætti að geta vakið menn til
umhugsunar um lík efni, og þar
með tel ég þetta gott leikrit.
Aðrir aðstandendur Annars
sviðs eru Ted Reshnikoff aðstoð-
arleikstjóri, Snorri Freyr Hilm-
arsson, sem gerir leikmynd,
Freyja Gylfadóttir sem sér um
búninga, Joseph Areddy ljósa-
hönnuður, SesseljaTraustadóttir
sýningarstjóri og Kristín Atla-
dóttir framkvæmdastjóri. LG
Föstudagur 25. ágúst 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SlÐA 19