Þjóðviljinn - 06.04.1990, Blaðsíða 22

1 2 3 W~ S' 6» 9 7- V 8 <7 /0 II
12 n II N IS' 1 C? 12 w~ y 1 II T~ n~ 18
l9 20 ¥ il 21 W n 0 Xi 22 ll 0? 13
zz /5 II ? M 3 II 10 1/ 3 8 10
¥ // 2o Uf n 2S ¥ V 20 1*7 V 13 2(? n- 1 (p
zo 3 3 ii J~ 27 3 23 J3 (p II ¥
/S~ 13 k II 2 9 r 3 ¥ 20 10 3 n
9 ¥ 2£ V 8 23 t II ¥ ¥ 1/ T 3 2o /‘7
ix 7 3 10 11 9 ii lb II S? (p 5 23 9 V
& X }g ii 3 II V 13 1<7 IS U 23 23 8
V 1 23 IV 5 ? 20 n 22 9? V 1/ 9 II V 29
27~ II S2 nJ gL IV 13 23 9? II 20 18 ¥
IX 1/ V /0 (p (s 30 Cc. i/ V 13 31

AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRS T JÚVXYÝÞÆÖ
; ' Isiw -J
Krossgáta Nr. 90 Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá nafn á götu í Reykjavík. Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síðumúla 37, Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 90“. Skilafrestur er þrjár vikur. Verðlaunin verða send vinningshafa.
J3 2,0 ¥ 3/ U 2J 2/ 3 9 if '&k
IM umi
Lausna ausnur hvamm geymir NAál og rorð á k n, og u| sveg í k úrval Ijó mennin rossgátu nr. 8/ ip kom nafn R íópavogi. Hún ða Sigurðar A. g gaf bókina ú var Sir annveig fær sen Magnú. 1 1988. ídheims ar ísaks Ijóðasí ssonar f ir. Dreg >dóttur, afnið Hv rá árunt ð var úr Tungu vic arfbauga jm1952- éttum Fífu- r, sem 1982. Verðlaun fyrir krossgátu nr. 90 eru skáldsagan Óbærilegur létt- leiki tilverunnar eftir Milan Kund- era í þýðingu Friðriks Rafns- sonar. Mál og menning gaf út.
ELÍSABET BERTA
BJARNADÓTTIR
Gott umtal gulli betra
Kæru lesendur. Það er bæði spenn-
andi og erfitt að taka við þessum
þætti. Eg hef velt því mikið fyrir mér
eftir að ég var beðin um það, hvort
ekki væri búið að fjalla um öll hugsan-
ieg fyrirbæri tengd fjölskyldulífi bæði
í þessum dálki og öðrum fjölmiðlum
undanfarin ár. En allt líf þarfsíendur-
tekna áveitu. Þótt aðrir hafi ef til vill
gert þeim fyrirbærum betri og meiri
skil sem ég mun taka til umfjöllunar,
getur verið að einhverjir rekist hér á
vangaveltur sem þeir geta tengt eigin
lífi og viðfangsefnum. Þegar mann-
eskjan er komin áleiðis til skilnings á
sjálfri sér og samhengi sínu við um-
hverfið, telja margir að hún verði
fyrst fær um að setja sig í annarra
spor, geti skilið aðstæður þeirra og
hátterni, gleði, sorgir og hversdags-
leik, án mikilia fordóma. Þannigheld
ég að öll umfjöllun um fjölskyldumál
geti nýst fólki til aukins innsæis, t d.
varðandi það að fjölskyldan er ekkert
einhlítt fyrirbæri. Þótt við manneskj-
urnar höfum allar sömu grunnþarfir
og höfum flest möguleika á að ganga
gegnum sömu þroskaskeið frá vöggu
til grafar er breytileiki mannverunnar
óendanlegur. Það sama er að segja
um fjölskyldurnar. Ég mun nú stutt-
lega bera niður í þrem þemum sem
verða skoðuð nánar síðar.
Hvernig er
þín fjölskylda?
Líður þér vel í fjölskyldu þinni um
þessar mundir? Finnst þér að þú búir
með vinum, fólki sem þú kannt vel
við og getur treyst og að þeim finnist
það sama um þig? Er gaman og
spennandi að vera í þinni fjölskyldu?
Ef þú svarar þessum þrem spurning-
um játandi er ég viss um að þú býrð í
nærandi og þroskandi fjölskyldu,
segir Virginia Satir í einni bóka sinna,
„Fjölskyldulíf“. Hún var upphaflega
menntuð sem klínískur félagsráðgjafi
og varð smám saman heimsþekkt sem
fjölskylduþerapaut. Virginia kom
hingað til lands 1975 og hélt hér nám-
skeið. Hún lést á s.l. ári, en verkin
lifa, m.a. lætur hún eftir sig margar
bækur um fjölskyldumeðferð og tvær
ljóðabækur. Ég mun eflaust vitna oft-
ar í þessa nærandi konu hér í
pistlinum, ekki síst í tengslum við
þemað „innviðir fjölskyldunnar".
Kjör barna
Þetta þema er ótæmandi. Ástkær
forseti okkar, frú Vigdís Finnboga-
dóttir kom inn á aðbúnað íslenskra
barna í nýjársávarpi sínu. Segja má
að hún hafi sett okkur fyrir eins og
góðum kennara sæmir. Góður kenn-
ari er nemendum sínum uppbyggileg
fyrirmynd. Á sama hátt eru foreldrar
áhrifamesta fyrirmynd barna sinna.
Til að eignast heilsteyptan persónu-
leika þarf sérhvert barn, heilbrigt for-
eldri (eða foreldrastaðgengil) sem
hefur möguleika á að sinna þörfum
þess til líkama og sálar. Samfélagið
sem næringarrammi utan um börnin
og foreldrana, þarf að huga að gildis-
mati sínu um forgang verkefna, ef
börnin eiga að sitja í fyrirrúmi. Stund-
um þegar ég er að velta því fyrir mér,
hvernig það megi vera að ekki skuli
vera reiknað með að sinna fyrstu
frumþörf barna um að taka til sín
fæðu og vætu á sjálfum vinnustað
þeirra skólanum, þá fer ég að afsaka
okkur fullorðna fólkið með því, hve
stutt er síðan við komum úr moldar-
kofanum. Og rök í þessum dúr er
vissulega að finna í fjölskyldufræðun-
um. Talið er að það reynist foreldrum
oft mjög erfitt að gefa bömunum sín-
um meira en þeir hafi sjálfir fengið í
sinni bernsku. Það skal tekið fram að
hér er ekki átt við dót. Eins og dæmin
sanna virðast foreldrar eiga mjög
auðvelt með það. Hér er átt við náið
tilfinningasamband með öryggi og
skýrum boðum sem hægt er að reiða
sig á og staðfasta sinningu annarra
frumþarfa eins og að fá að matast.
Svo virðist sem hér hafi orðið viss
öfugþróun hvað sinningu barna varð-
ar. Sú kynslóð sem nú er miðaldra og
ólst upp við mæðurnar mestmegnis
heima, hefur enn ekki leyst það verk-
efni að búa börnunum viðunandi til-
boð meðan foreldrarnir eru úti að
vinna. Sé litið á heildarþróun samfé-
lagsins, eru möguleikarnir til
fullnægjandi tilboða eflaust meiri en
þá.
Um
örvæntinguna
Þeir sem naumt hafa handa á milli
verða oft reiðir og sárir vegna
MATUR
Guðrún
Gísladóttir
Jarðarber og
hræringur
Á dögunum var ég að rifja upp
fyrstu vikurnar eftir að ég fór að
búa. Ég var að velta því fyrir mér
hvað hafi eiginlega verið á mat-
seðlinum. Ég verð nefnilega að
viðurkenna að ég kunni minna en
ekkert til verka í eldhúsinu, nema
hvað ég var liðtæk í uppvask og
svo kunni ég að baka pönnu-
kökur. Ég get líka nefnt eggja-
matreiðslu ýmis konar, svo sem
að sjóða þau, steikja, búa til
franskar brauðsneiðar og eggja-
hræru. Ég kom mér fljótlega upp
bók sem ég skrifaði uppskriftir í.
Þessa bók hef ég notað mikið í
gegnum árin og margt bæst við,
og varð hún kræsileg með árun-
um, og sérstaklega þegar ég var
flutt til útlanda og kynntist fólki
frá öllum heimshlutum sem bauð
upp á spennandi mat.
Én aftur til þessara fyrstu sam-
býlisvikna. Á blaðsíðu eitt í bók-
inni er uppskrift að Kókóstertu
sem ég bakaði lon og don og bauð
öllum uppá sem komu í seiling-
arfjarlægð frá dyrabjöllunni.
Ekki veit ég hvaðan ég fékk upp-
skriftina en hún er svohljóðandi:
Botn: Þeytið vel saman 4 eggja-
hvítur og 300 gr af sykri og bætið
síðan við 200 gr af kókósmjöli.
Þetta er sett í vel smurt lausbotn-
aform og bakað við 150°C í 45
mfn.
Krem: Þeytið 4 eggjarauður og
60 gr af flórsykri vel saman,
bræðið 50 gr af smjöri og 100 gr af
suðusúkkulaði og bætið við.
Kremið er látið volgt ofan á botn-
inn í forminu.
Skreyting: Þeytið pela af rjóma
og frystið í samskonar formi og
kakan var bökuð í. Rjóminn er
settur á áður en kakan er borin
fram.
Þegar ég hafði bakað þessa
köku nokkrum sinnum fór ég að
bæta ýmsu góðgæti út í þeytta
rjómann áður en ég frysti hann,
eins og til dæmis jarðarberjum
eða bláberjum sem var alls ekki
vont. Mér dettur í hug, nú þegar
snjórinn lýsir upp daginn fyrir
okkur og í öðrum löndum situr
fólk í 20 stiga hita úti í garði og fær
sér kaffisopa, að það voru dýr-
legar .stundir að geta sent börnin
út í garð eftir myndarlegum jarð-
arberjum, svona í kringum
Jónsmessuna og hafa þau með
rjómanum. En þá tímdi ég ekki
að frysta rjómann og fersk jarð-
arberin. Þó svo að við sitjum
sjaldan í görðum okkar án þess
að kvefast þá hefur landið okkar
upp á margt annað að bjóða. Það
er ýmislegt matarkyns sem mað-
ur reyndi með misjöfnum árangri
að gera hinum megin við pollinn.
Skyr var eitt af því sem maður
saknaði oft og það var ofurlítill
plástur á sárin þegar Grikki
nokkur kenndi mér að nota
hreina jógúrt. Með því að setja
1-2 lítra af hreinni jógúrt í stórt
sigti, klætt að innan með diska-
þurrku, og láta renna af í 1-2
tíma, eða yfir nótt, þá var þetta
orðið glettilega líkt skyrinu okkar
þótt annar gerill sé í jógúrt.
Seinna keypti ég myntudropa í
apótekinu og að viðbættu kakó-
dufti urðu dæturnar heldur en
ekki lukkulegar og töluðu um
morgnana hjá afa þegar hann
læddi að þeim súkkulaðiskyri.
Að vísu bjó hann til þann besta
hræring sem sögur fara af, og
stelpurnar vildu meira að segja
frekar hræru en súkkulaðiskyr.
Einn af göldrum hans við hrær-
ingsgerðina var að vanda mjög til
hafragrautarins, og bestur varð
hann ef hafragrjónin lágu í bleyti
yfir nótt áður en grauturinn var
gerður úr þeim. Svo eiga grjónin
alls ekki að malla eftirlitslaust í
pottinum á meðan fjölskyldan
hefur til skólatöskur, stresskoff-
ort, leitar að hús- og bfllyklum,
og hvað það nú er sem fólk gerir
nývaknað, heldur á að hræra í
grautnum þangað til hann er til-
búinn. Ef ske kynni að einhver
sem les þetta er nýbyrjaður að
búa og er ekki með hræringinn á
hreinu, þá upplýsist hér með að
hann verður til með því að hræra
saman skyri og köldum eða volg-
um hafragraut. Og hafragrautur-
inn er gerður úr 8 dl af vatni, 4 dl
af hafragrjónum og 1 tsk salti.
Soðið í 5-10 mínútur.
innlifunarleysis þeirra sem meira
mega sín. Þá þarf hver að snúa sinni
vörn í sókn og reyna að brotna ekki
niður undan sársauka sínum og bág-
indum. Heldur að virkja allan þann
kraft sem býr í reiðiflaumnum til að
takast á við erfiðar aðstæður á nýjan
máta. Þegar reiðin hefur verið virkj-
uð eins og hver önnur vatnsmikil og
straumhörð á, má ef til vill takast á
við miskunnarleysi stéttskipts þjóðfé-
lags, kanna hvaða lítil skref maður er
fær um að stíga sér og sínum til fram-
dráttar. Síðan má hlú að fjölskyld-
unni með þátttöku í stærri félags-
heildum, allt frá saumaklúbb til
sveitastjórna. Þessi hugvekja kann að
láta ankannalega í eyrum t.d. þeirra
fjölskyldna út um byggðir landsins
sem sitja atvinnulausir í verðlitlum hí-
býlum en uppgjöf er engin lausn við
örvæntingu.
Bregðast má við örvæntingu með
því að skoða hana eins og tening og
velta upp ýmsusm hliðum, leyfa
henni að búa hjá sér stundum tíma-
bundið þegar ekki verður hjá því
komist, en ekki bjóða hana velkomna
til að vera.
Örvæntingin hefur alltaf í sér falin
efnivið andstæðunnar. Þetta er óskin
um mannsæmandi heilbrigt líf með
öllum sínum litbrigðum. Óskin um
eitthvað betra. Stundum getur ör-
væntingin leitt til tímabundins þrots,
þegar engar nýjar leiðir eru í sjón-
máli. Á svona tímamótum þurfa
manneskjurnar hver á annarri að
halda, því betur sjá augu en auga.
Sérfræðingar í mannlegum sam-
skiptum geta líka verið nauðsynlegir
við úrvinnslu svona hugarástands,
með sínum faglegu vinnubrögðum og
þekkingu.
Finna má margar hliöstæður
í aðferðafræði mannræktar og
trjáræktar.
Breytt umsjón
Elísabet Berta Bjarnadóttir félags-
ráðgjafi mun nú taka við umsjón pist-
ilsins um fjölskylduna hér í blaðinu.
Elísabet lærði félagsráðgjöf í Noregi
og hefur starfað við félagsráðgjöf í 7
ár hér í Reykjavík. Fyrst við Heilsu-
verndarstöð Reykjavíkur við fræðslu
einstaklinga, hjóna og hópmeðferð
með aðstandendur áfengissjúkra, síð-
an 5 ár við Geðdeild Landspítalans
við ýmis meðferðarstörf, svo sem
með hjón og fjölskyldur. S.l. tvö ár
hefur Elísabet unnið að svipuðum
málum við Æfingadeild Kennarahá-
skólans. Á starfsferlinum hefur hún
bætt við sig menntun á sviði fjölskyld-
umeðferðar og handleiðslu.
22 SfÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 6. apríl 1990