Þjóðviljinn - 06.04.1990, Blaðsíða 26

Ásmundarsalur v/ Freyjugötu, Ger-
hard Zeller, olíumálverk og vatnslita-
myndir.Til8.4.
Bókasafn Kópavogs, sýning á mál-
verkum KimsTawatchai Wiriyolan,
mán-fö 10-21, lau 11 -14 til páska,
aðg. ókeypis.
FÍM-salurinn, Örn Ingi, máluð mynd-
verk. Til 17.4.14-18 daglega.
Gallerí Borg, Austurstræti 3 og Síðu-
múla 32, grafík, vatnslita-, pastel- og
olíumyndir, kermaikverk og módel-
skartgripir, opið lau 10-14.
Galleri elnn einn, Skólavörðustíg
4a, Kristbergur Ó. Pétursson, mál-
verk og teikningar. Til 8.4.14-18 dag-
lega.
Gallerí Graf, Logafold 28, verk Ástu
Guðrúnar Eyvindardóttur. Lau 14-18
e/ eftir samkomulagi.
Gerðuberg, Örn Þorsteinsson og
Thor Vilhjálmsson, Spor í spori. Til
31.5.
Hafnarborg, Hf, opið 14-19 alla daga
nema þri: Úr safni Hafnarborgar. Til
16.4. Tónleikar su sjá Tónlistin.
Hótel Lind, veitingasalur, Anna
Gunnlaugsdóttir, málverk. Til 27.5.
Kjarvalsstaðir, 11-18 daglega, vest-
ursalur, verk Guðmundu Andrésdótt-
ur, yfirlitssýn. 1958-88. Til 15.4.
Austursalur, Jón Axel og Sóley
Eiríksdóttir, olíuverk og skúlptúr. Til
16.4.
List um landlð: Sigurjón Jóhanns-
son, Síldarævintýrið, bæjarstjórnar-
salnum á Siglufirði til 8.4. Hringur Jó-
hannesson, málverk, húsi Verka-
lýðsfélags Borgarness, Borgarnesi.
Til 8.4.
Llstasafn íslands, salir 1 -5 Uppþot
og árekstrar, norræn list 1960-1972,
farandsýning á vegum Norrænu list-
amiðst.Til8.4.12-18alladaga nema
mán. kaffistofa opin á sama tíma, að-
gangurókeypis.
Listasafn Einars Jónssonar opið
helgar 13.30-16, höggmyndagarður-
innalladaga11-17.
Hvað á að gera um helgina?
Bubbi Morthens
tónlistarmaður
- Helgin hjá mér fer aðallega í lyftingar og spilamennsku. Morg-
undagurinn byrjar á lyftingum og eftir það fer ég með Akraborginni
uppá Skaga þar sem ég muna spila. Sunnudagurinn verður mjög
svipaður nema að því leyti að þá mun ég spila í Borgarnesi, sagði
Bubbi Morthens tónlistarmaður.
Listasafn Sigurjóns, járnmyndir
Sigurjóns og gjafir sem safninu hafa
borist undanfarin ár. Lau og su 14-17,
þri 20-22.
Menningarstofnun Bandarikj-
anna, Darcy Gerbarg sýnir tölvulist.
Oþn lau kl.14-18. Tíl 20.4 8-18 virka
daga, 14-18helgar.
Norræna húsið, kjallari, Ragnheiður
Jónsdóttirsýnirteikningar. Opn lau
7.4. kl. 15. Til 29.4.14-19 daglega. I
anddyri: Sýning um ævi og störf
þýska vísindamannsins Alfred Weg-
ener, opin dagl. til 3.5. Sjá fyrirlestra í
Hittogþetta.
Nýhöfn, Hafnarstræti 18, Magnús
Kjartansson, málverk. Til 18.4.10-18
virka daga, 14-18 helgar.
Safn Ásgríms Jónssonar, Berg-
staðastræti 74, eldgosa- og flótta-
myndir Ásgríms. Til 17.6. þri, fi, lau og
su 13:30-16.
Sjóminjasafn íslands, Vesturgötu 8
Hf. Opið helgar 14-18, e/ eftir
samkomulagi.
Skurðlistarskóli Hannesar Flosa-
sonar, sýning á tréskurðaverkum
nemenda hans lau 7.4.14-18.
SPRON, Álfabakka 14, Gunnsteinn
Gíslason, múrristur. Til 27.4.9:15-16
mán-fö.
Stöðlakot, Svava Þórhallsdóttir,
Aldarminning, handmálað postulín
1930-79. Opn.lau 7.4. Til 22.4.14-18
alladaga.
Þjóðminjasafnið, opið þri, fi, lau og
su 11-16.
TÓNLISTIN
Hafnarborg, Hafnarfirði, sunnu-
dagstónleikar8.4. kl. 20:30: Signý
Sæmundsdóttir, söngkonaog Þóra
Fríða Sæmundsdóttir, píanóleikari
flytja verk e/ Mozart, Mahler, Ginast-
era, Atla Heimi Sveinsson, R.Strauss
o.fl.
Heitl potturinn, kvintett Stefáns
Stefánssonaroa Sigurðar Flosa-
sonar, su kl.21:30.
Jónas Sen heldur tónleika í Kirkju-
hvoli í Garðabæ mán kl. 20:30 á veg-
um EPTA. Tvær rapsodíur e/
Brahms, þriðja sónata Skrjabíns,
Valléed'Oberman, Paysageog
Dante-sónatan e/ Liszt.
Norræna húsið, bandaríski gítarleik-
arinn M.Chapdelaine heldurtónleika
su kl.20:30.
Kammersveit Reykjavíkur heldur
tónleika í Gamla bíói su kl.15. Sveitin
flytur verk e/ Hjálmar H. Ragnarsson
og Schubert.
Listasafn Sigurjóns, Anna Ingvars-
dóttir, fiðluleikari, og Olle Sjöberg, pí-
anóleikari, flytja verk e/Jón Nordal,
Franck.Alveno.fi.
Söngsveitin Fílharmónía flytur
Þýska sálumessu e/Johannes
Brahms í Langholtskirkju lau kl 16.30
og má kl.20:30. Stjórnandi er Úlrik
Ölason, einsöngv Sigrún
Hjálmtýsdóttir og Loftur Erlingsson.
Hljómsveit undir stjórn Simon Kuran.
Tónskóli Sigursveins, nemenda-
tónleikar í Norræna húsinu lau kl. 17.
LEIKLISTIN
(slenska Óperan, Carmina Burana
og Pagliacci, í kvöld og lau kl. 20.
íslenska leikhúsið, Skeifunni 3c,
Hjartatrompet, lau og su kl. 20:30.
Kaþarsis lelksmiðjan, Skeifunni 3c,
frumsýnirgamansjónleikinn Sumar-
dagur e/ Slawomir Mrozek má kl.
20.30.
Leikfélag Hafnarfjarðar, Hrói
Höttur, lau og su kl. 14.
Leikfélag Kópavogs, Félagsheim.
Kópav. Virgill litli lau kl. 14 og 16:30
(s. 41985).
Leikfélag Reykjavíkur, Ljós
heimsins, litla sviðinu í kvöld lau og
su kl. 20. síðustu sýn. Stóra sviðið:
Töfrasprotinn lau og su kl. 14. síðustu
sýn. Kjöt lau kl. 20. síðasta sýn. Hótel
Þingvellir, í kvöld og su kl. 20.
Þjóðleikhúsið, Stefnumót, í Iðnó lau
kl. 20:30, Endurbygging, íHáskóla-
bíó, í kvöld og su kl. 20:30.
HITT OG ÞETTA
Alfred Wegener. Dr.Heinz Kohnen
flytur fyrirlesturinn Alfred Wegener
und das moderne Bild von der Erde
og Niels Reeh fyrirlesturinn Die glaci-
ologische Erforschung Grönlands í
Norræna húsinu su kl. 16.
Alþjóðleg samstöðunefnd með
bandaríska verkalýðs- og
mannréttindafrömuðinum Mark Curt-
is, sem situr í fangelsi í Kandada,
gengst fyrir f undi með konu hans,
Kate Kaky, á Lækjarbrekku má kl. 20.
Félag eldri borgara: Göngu-Hrólfar
hittast á morgun kl. 11 Nóatúni 17.
Opið hús í Goðheimum Sigtúni 3, su
kl. 14, frjálst spil og tafl, dansað frá kl.
20. Árshátið Félags eldri borgara
verður á Sögu 11 .apr. n.k. uppl. skrif-
stofu s.28812.
Kvenfélagið Hringurinn í Reykjavík
heldur páskabasar í Kringlunni í dag
og á morgun Kvikmyndaklúbbur ís-
lands, Solaris e/Tarkovski. Vísinda-
skáldsögumynd. Regnboganum lau
kl. 15.
Bíósalur MÍR, Vatnsstíg 10, kvikm-
sýn. su kl. 16: Fávitinn e/ Ivan Pyriev
frá 1958. Myndin er byggð á skáld-
sögu Dostoevskís. íslenskurtexti,
aðgangur ókeypis og öllum heimill.
íslensk skáldverk 1989, kynning á
sænsku og dönsku í Norræna húsinu
lau kl. 14. Árni Sigurjónsson, bók-
menntafræðingur og Einar Kárason,
rithöfundur.
Kvikmyndasýningar fyrir börn
verða í fundarsal Norræna hússins
su kl. 14. Sýnd verður sænsk mynd
Bill och hemliga Bolla, norska myndin
Petter Vaskebjörn og danska myndin
Salamandersöen. Aðgangur
ókeypis.
_________MINNING__________
Bergþora Jonsdóttir
F. 15. apríl 1906 - D. 29. mars 1990
Mig langar í nokkrum orðum
að minnast hennar ömmu
minnar, og festa á blað hugleið-
ingar mínar um hana, sköpunar-
verkið, lífið og ástina.
Hún amma fæddist í Súðavík
við Álftafjörð snemma á öldinni.
Hún var dóttir Jóns Jónssonar út-
gerðarbónda og kaupmanns og
Ólafíu Margrétar Bjarnadóttur
húsmóður, og ólst upp á
mannmörgu heimili, í stórum
systkinahóp, og meðal vinnu-
fólks, og þeirra sem hún sjálf
kallaði gjarnan „kostgangara“ á
heimili foreldra sinna. Ég held að
amma mín hafi átt góða daga í
æsku, og búið við betri kjör en
algengt var á þeim tíma. Hún
sagði okkur systrunum oft sögur
úr Súðavíkinni, sögur af fólkinu,
vinnunni, ævintýrum þeirra systr-
anna og tíðarandanum. Jón faðir
hennar var kominn af alþýðu-
fólki, en Ólafía Margrét, móðir
hennar var dóttir Bjarna hrepp-
stjóra í Tröð. Það er eins og stafi
einhverjum alveg sérstökum
ljóma af Súðavík æsku ömmu
minnar, og þegar ég hverf á vit
ímyndunaraflsins og leiði hana
um bernskuslóðir, þá finn ég ang-
an af hvítskúruðum gólfum, ný-
bökuðu „bakkelsi", grasi,
saltfiski og sjó; og sé fyrir mér
ógnar dugnað og myndarskap
langafa og langömmu sem stað-
festist jafnt í saltfiskstæðum, sem
hekluðum dúkum á danska vísu,
verslun, saumaskap, heilsteyptu
uppeldi stórs barnahóps, bátum;
já, dugnaði, örlæti og metnaði,
og mér finnst ég alveg eins geta
átt von á að hitta fyrir mér bæði
Amaldus, Merrit, forsjálu
meyjarnar, aulabárðana og De-
bes vitavörð í íslenskum kapítula
turns Heinesens útá heimsenda.
Amma átti góða daga í Súða-
vík. Hún fékk að mennta sig eins
og kostur var, - hún fór í „Fram-
haldið“ á ísafírði, fékk meira að
segja að læra á orgel, og hló
mikið að því seinna, þegar dætur
hennar, og við dótturdæturnar
vorum búnar að vera mörg ár í
tónlistarnámi, að þegar hún hafi
verið búin að vera örfáar vikur á
ísafírði að læra á orgelið, þá hafi
pabbi hennar sagt við hana:
„Jæja Begga mín, ertu nú ekki að
verða ftíllnuma á orgelið?"
Amma fór líka í kvennaskólann á
Blönduósi og lærði þar listir sem
mörkuðu allt hennar líf.
Árið 1932 giftist amma afa
mínumn Ólafi Guðmundssyni
spunameistara, sem fæddur var
að Þyrli á Hvalfjarðarströnd, og
ættaður úr Flekkudal í Kjós. Þau
hófu búskap á Akureyri, þar sem
afi vann að því að koma á legg
ullarverksmiðjum Gefjunar, en
fluttu til Reykjavíkur fyrir lok
fjórða áratugarins, þegar afi tók
að sér svipað verk fyrir ullarverk-
smiðjuna Framtíðina. Þau
eignuðust tvær dætur sem báðar
eru tónlistarkennarar. Kristínu
mömmu mína, og Ólafíu Mar-
gréti. Bamabömin urðu ellefu og
barnabarnabörnin eru orðin sex.
Afí og amma ráku lengi sínar
eigin prjónastofur, amma fyrst
Dröfn, í samvinnu við systur sína
Salóme, og afi og amma seinna
saman prjónastofuna Viðju.
Eftir ótímabært fráfall afa, árið
1961, rak amma prjónastofuna af
miklum dugnaði allt fram á miðj-
an áttunda áratuginn.
Skömmu eftir að afi og amma
fluttu hingað suður, keyptu þau
sér lítinn sumarbústað, í landi
Kópavogs, við Elliðavatn. Þarna
var þá hrjóstrugt um að litast, og
lítið um gróður annan en íslensk-
an melagróður. Þau afí og amma
einsettu sér að gera þennan
griðastað að lítilli paradís, og
hófu stórfellda trjárækt og
gróðursetningu alls kyns jurta og
blóma. Þau kölluðu staðinn Þyr-
il, og þar hefur fjölskyldan öll átt
sína hamingjuríkustu daga á
hverju sumri í yndislegri gróður-
vin.
Það var mikið áfall fyrir ömmu
og fjölskylduna þegar Ólafur afi
minn dó, aðeins fimmtíu og fjög-
urra ára. Upp úr því flutti amma
til okkar, og hélt heimili með for-
eldrum mínum allt til dauðadags.
Á hverju sumri flutti hún þó að
Þyrli og dvaldi þar sumarlangt við
garðyrkju, hannyrðir og heimilis-
störf, og alltaf fengum við barna-
börnin að vera þar hjá henni eins
og okkur lysti, og í raun áttum við
öll okkur þar annað heimili.
Amma var mitt þriðja foreldri.
Amma var mín besta vinkona.
Amma var minn besti kennari.
Ég sakna hennar sárt. Hún var
einstök manneskja. í mínum
augum var hún alla tíð svolítil
ævintýraprinsessa. Það stafaði
ljóma af henni sjálfri og öllu sem
hún gerði. Amma var sköpunar-
verkið holdi klætt. Hvað sem hún
snerti, öðlaðist líf á einhvern
hátt. Ékki bara fallegu dalíurnar,
hnoðrarnir, mururnar og begóní-
urnar, sem hún ræktaði af svo
mikilli alúð; ekki bara fallega
handavinnan hennar, heldur
einnig, og kannski helst, sam-
skipti hennar við fólk. Hún varð
alls staðar vinmörg og vinsæl.
Hún kunni þá list að gæða
mannleg samskipti lífi sem máli
skipti. Hún hafði meðfæddan
skilning á sköpunarverkinu, í
hvaða mynd sem það birtist. Hún
var eins og Merrit í sögunni góðu,
sem snerti regnbogann, fangaði
sólina og töfraði fram rigningu
með því að blása í holan blóm-
stilk.
Amma var stórlát og skap-
mikil, og hafði skoðanir á öllu og
öllum, og var aldrei feimin við að
viðra þær. Hún var þó alltaf
hreinskiptin og heiðarleg, og
þoldi aldrei að níðst væri á minni
máttar. Og hamhleypa var hún
amma, hvort sem það voru
húsmóðurstörf á heimili okkar,
vinnan á prjónastofunni, í garð-
inum að Þyrli, eða í fórnfúsu
starfi fyrir Styrktarfélag lamaðra
og fatlaðra.
Eflaust hefur amma átt hvað
mestan þátt í uppeldi okkar systr-
anna, og fyrir það er ég þakídát.
Hún var svo skapandi og
skemmtiieg, - og klók, og hafði
þá hæfileika sem hver einasti
kennari mætti vera sæmdur af.
Þegar ég, stelpuhnokki kom inn
til hennar að kveldi með ein-
hverja óeirð í mér, í óþreyjufullri
bið eftir vori, þá átti hún það til
að rétta mér bókarkorn með
Passíusálmunum, og biðja mig að
opna bókina og fylgjast með
manninum sem var að lesa í út-
varpið, og hafa nú eyrun opin
fyrir því að hann læsi rétt. Þá var
hún ekki aðeins að draga úr mér
fýluna og hafa ofan af fyrir mér
með einhverju móti. Hún var
ekki bara að kenna mér að hlusta
og sjá til þess að ég kynntist
trúnni og þessum bókmenntum.
Hún var ekki bara að hugsa um
að ég æfði mig í lestri. Hún var
ekki bara að fá mér eitthvert
ábyrgðarhlutverk í hendur. Það
var eitthvað miklu meira, - ein-
hver alhliða hæfileiki til að
skemmta, mennta, þroska, sýna
traust og kenna hvað ábyrgð er.
Þannig var amma. Hún gerði
allt vel sem hún tók sér fyrir
hendur. Henni var ógjörningur
að kasta höndunum til þess sem
hún vann að, hvort sem það var
blómarækt, matseld, heimilis-
störf eða barnauppeldi. Hún
kunni það ekki. Hún var fjörug
og skemmtileg, og þótt hún væri
komin á níræðisaldur, þá var hún
alltaf ung, bæði í andanum og í
útliti. Þessa konu var auðvelt að
elska og dá. Og nú, þegar ég sit
hér eftir með sorgina og söknuð-
inn og bíð enn í óþreyju eftir vor-
inu, sem aldrei hefur virst jafn
fjarlægt, þá get ég þó ekki annað
en glaðst yfir gæfu minni, og
þakkað henni yndislega samveru
í þrjátíu og tvö ár, þakkað henni
alla þá umhyggju, hlýju og ást
sem hún gaf mér af sínu mikla
örlæti.
Bergþóra Jónsdóttir
26 SfÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 6. apríl 1990