Þjóðviljinn - 13.07.1990, Blaðsíða 8

Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviijans Afgrelðsla: tr 68 13 33
Framkvæmdastjórl: Hallur Páll Jónsson Auglýsingadeild:« 68 1310 - 6813 31
Ritsg'órar. Ami Bergmann, Ólafur H. Torfason Sfmfax: 6819 35
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ragnar Kartsson Verð: 150 knónur (lausasölu
Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friöþjófsson Setnlng og umbrot: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
ÚÖit: Pröstur Haraldsson Prentun: Oddl hf.
Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson Aðsetur: Slðumúla 37,108 Reytqavík
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Sammála eða ósammála
háskólarektor
Það var einhver greinarhöfundur að kvarta yfir
því um daginn, að umræðan um Evrópubanda-
lagið væri svo neikvæð hér á landi. Menn væru
allir í því að telja upp annmarka og mikla fyrir sér
ókosti þess að ganga þar inn. Þetta er að sönnu
mesta öfugmæli. Vissulega hafa þeir menn tekið
til orða sem hafa varað við því hugsunarlitla bráð-
læti sem birtist í mörgum Evrópuvangaveltum á
seinni misserum. En þegar á heildina er litið hef-
ur umræðan um aðlögun okkar að reglum evr-
ópsks stórmarkaðar og inngöngu í hann verið í
senn jákvæð og þokukennd. Fátt um skýr svör
við spumingum en þeim mun meira um almenna
innrætingu í þá vem, að inn í Evrópubandalagið
hljóti leiðir allra að liggja, öðmvísi geti það ekki
verið. Ný söguleg nauðhyggja er til orðin.
Af þessum ástæðum meðal annars vakti það
sérstaka athygli þegar háskólarektor varaði við
því í ræðu og ítrekaði það svo í viðtali við Þjóðvilj-
ann, að með inngöngu í Evrópubandalagið
kynnu menn að missa sjálfræðið fýrir tímabundið
hagræði og óttaðist hann að ekki yrði langt að
bíða vemlegrar hnignunar hér. Ekki síst vegna
þess að risavaxin fjölþjóðafýrirtæki gætu auð-
veldlega keypt mest allan íslenska veiðiflotann
og þá veiðikvótann og þær fiskvinnslustöðvar
sem arðbærar þættu.
Þessi ummæli Sigmundar Guðbjamasonar
háskólarektors gengu mjög þvertá hinn almenna
Evrópusöng, sem hefur ekki síst verið hávær í
sjónvarpinu. Einnig ganga þau þvert á óskhyggju
sem útbreidd er meðal yngri menntamanna um
merkileg atvinnutækifæri sem þeirra kynnu að
bíða í sameinaðri Evrópu.
Menn hafa svo verið að leggja út af ræðu rekt-
ors með ýmsum hætti. Morgunblaðið rakti hana
ítariega í fréttum og svo Reykjavíkurbréfi, eins og
vert var. En athyglisvert er, að eftir að höfundur
síðasta Reykjavíkurbréfe klippir saman drjúgar í-
vitnanir í ræðu rektors er sem hann dragi sig inn
í skel og segir eins lítið og hægt er. Eða aðeins
þetta hér:
„Hvort sem menn em sammála eða ósam-
mála dr. Sigmundi Guðbjamasyni, fer ekki á milli
mála að sjónarmið hans eiga rík erindi inn í þær
umræður sem nú standa yfir í landinu.”
Það er að sjálfsögðu satt og rétt, að sjónarmið
rektors eiga mikið erindi við fólk. En hvers vegna
er Morgunblaðsmaður svona hógvær og feiminn
við að taka afstöðu í þeim pistli blaðsins sem
einmitt er ætlaður til þess að viðra skoðanir, af-
stöðu, í meiriháttar málum? Því hér er um þá hluti
að raaða að annaðhvort em menn sammála eða
ósammála - málið verður ekki afgreitt með því að
segja að allt sé þetta forvitnilegt eða eitthvað á þá
leið.
Við skulum leyfa okkur að ætla að hér sé höf-
undur Reykjavíkurbréfe í nokkmm tilvistarvanda.
Hann sér að rektor er að tala um raunvemlegan
háska sem ekki dugir að vísa frá sér með ein-
hverri ódýrri bjartsýni. En hann sér líka, að sá
háski sem um ræðir, hann er skilgetið afkvæmi
þess frjálsa Ijármagnsstreymis, þeirra lítt sem
ekki heftu markaðslögmála sem Morgunblaðið
hefur að öðm leyti gert að sínu keppikefli og trú-
arjátningu. Það er auðvelt að sýna fram á að
mest fiskveiðihagræðing fýrir Evrópu í heild væri
sú, að skip, skráð á íslandi til að ekki þyrfti að
standa í pólitískum erfiðleikum um kvótaskipt-
ingu, veiddu fiskinn, skipstjómarmenn væm ís-
lenskir, aðrir sjómenn héðan og þaðan eftir því
sem kaupin gerast á atvinnumarkaði og aflinn
yrði svo unninn í Norður-Þýskalandi. Og allt væri
reyndar undir stjóm og eignarhaldi risavaxins
matvælahrings. En þessi þróun gæti um leið þýtt
að stómm hluta felensks samfélags væri „hag-
rætt út af kortinu” ef svo mætti segja - svo stómm
hluta þess reyndar, að hér mundi reynast afartor-
velt að halda uppi því menningariífi íslensku sem
risi undir nafni.
Gáum að þessu. ÁB
0-AUT
7
8 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 13. júlí 1990