Þjóðviljinn - 27.07.1990, Blaðsíða 5

• •
j^jt^ jpjj^
BHMR-deilan
Aftur sest að samningum
BHMRfellst á endurskoðun á hinni umdeildu 15. grein. Ólafur Ragnar óskar eftirfundi með BHMR. Lagasetningþó
enntalin óumflýjanleg. Ásmundur Stefánsson: Höfum ekkifarið fram á lagasetningu. Bíðum eftir ríkisstjórninni
og mars yröu teknar af BHMR.
Olafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra óskaði í gær-
kvöldi eftir fundi með samninga-
nefnd BHMR um endurskoðun á
15. grein samnings þessara aðila.
BHMR hefur lýst sig reiðubúið ti)
þess að endurskoða þessa grein,
sem felur í sér að BHMR fái
hækkanir sem aðrir kunna að fá.
En Páll Halldórsson segir að aðr-
ar tryggingar verði að koma í
staðinn, binding við verðlag eða
hugsanlega laun háskólamanna á
almennum markaði. Þrátt fyrir
þetta er lagasetning fyllilega inni f
myndinni.
„Ef BHMR fellur frá 15.
greininni án þess að koma með
nýjar leikfléttur sem ekki sam-
rýmast markmiðum okkar í
efnahags- og kjaramálum, er það
mikilvægur áfangi í málinu,“
segir Ólafur Ragnar Grímsson
við Þjóðviljann.
Fundur Ólafs Ragnars og
samninganefndar BHMR átti að
fara fram í morgun, en óvíst er
hvaða áhrif samþykkt BHMR!
mun hafa. Hún kemur ekki í veg|
Stríðið um BHMR stendur enn sem hæst og í gær komu félagsmenn saman til baráttufundar. Bandalagið ákvað í gær að
fallast á endurskoðun á hinni umdeildu 15. grein samnings síns, enda segir Páll Halldórsson að 15. greinin hafi verið
hugarfóstur fjármálaráðherra. Mynd Kristinn.
fyrir hækkun um 4,5 prósent frá
1. júlí og enn bendir allt til þess að
sú hækkun verði jöfnuð út
gagnvart öðrum með lagasetn-
ingu. Það yrði þá líklega gert
þannig að hækkanir í desember
Sveitarfélög
Lítill munur á hægri og vinstri
Grétar Þór Eyþórsson stjórnmálafrœðingur: Vinstri meirihlutar í sveitarfélögum leggja meiri
áherslu á dagvistarmál. Annars hafa stjórnmál ekki mikil áhrifá útgjöld sveitarfélaga
„Um aðra teljandi fylgni
stjórnmálalegra þátta og útgjalda
var varla að ræða,“ segir Grétar
Þór í grein sinni í Sveitarstjóm-
armálum, og bætir við að sú
niðurstaða komi heim og saman
við niðurstöður rannsókna í Nor-
egi og Danmörku.
Á hinn bóginn kemur fram að
útsvarshlutfall var í nær öllum til-
vikum það sama, óháð því hvort
hægri menn eða vinstri voru við
völd.
Grétar Þór kemst að þeirri
niðurstöðu að mikil fylgni sé milli
stærðar sveitarfélags og útgjalda
til félagslegrar þjónustu. Hins
vegar virðist það ekki skipta
miklu máli hvort um er að ræða
sjávarútvegs- og fiskvinnslupláss
eða þjónustusveitarfélag.
-gg
Grétar Þór Eyþórsson stjórn-
málafræðingur hcfur komist
að þeirri niðurstöðu að það hafi
lítil áhrif á útgjöld sveitarfélaga
hvort hægri meirihluti eða vinstri
meirihluti er við völd. Þó kemst
Grétar Þór að því að vinstri
meirihlutar leggja meiri áherslu á
Pakkhús
postulanna
Lögreglan
ekki í stríði
Ómar Ármannsson aðstoðar
yfirlögregluþjónn í Reykjavík,
segir langt f frá að lögreglan sé í
stríði við fjöllistahópinn Pakkhús
postulanna. Ómar segir einnig
rangt að lögreglan hafi haft tfu
sinnum afskipti af Listahátfð næt-
urlífsins um síðustu helgi. Lög-
regian hefði aðeins fylgst með því
að lögum og reglum væri fram-
fylgt, sem ekki hefði verið
reyndin í Tunglinu á föstudag.
f samtali við Þjóðviljann sagði
Ómar, að skilja hefði mátt af frétt
blaðsins í gær, að afskipti lögregl-
unnar af erlendum gestum Lista-
hátíðar næturlífsins hafi hafist við
komuna til Keflavíkur. Ómar
sagði lögregluna hvergi hafa
komið þar nálægt, heldur toll-
gæsluna. Að öðru leyti hafi lög-
reglan haft einu sinni afskipti af
hátíðinni þegar hún lokaði Tung-
linu á föstudag, vegna þess að þar
hefðu verið vínveitingar sem ekki
var leyfi fyrir.
Samkvæmt skýrslum lögregl-
unnar fóru fimm lögregluþjónar í
Tunglið á föstudag, að sögn Óm-
ars. Lögregluþjónar á vakt í mið-
bænum gætu hins vegar hafa
blandað sér í hópinn. Ómar sagði
aftur á móti fráleitt að 20-25 lög-
regluþjónar hefðu komið í Tung-
lið, eins og aðstandendur hátíð-
arinnar héldu fram, þar sem lög-
reglan hefði ekki svo mikið lið á
vakt. -hmp
dagvistarmál. Stærð sveitarfé-
laga og aðrir umhverfisþættir
hafa meiri áhrif en stjórnmál á
útgjöld sveitarfélaga, samkvæmt
niðurstöðum BA-ritgerðar Grét-
ars Þórs.
Grétar Þór greinir frá helstu
niðurstöðum BA-ritgerðar sinn-
ar í nýjasta hefti tímaritsins
Sveitarstjórnarmál. Ritgerðin
var lokaverkefni hans í
stjórnmálafræði við H.í. vetur-
inn 1988-1989.
Grétar Þór kannaði skipulega
hvort hefði meiri áhrif á útgjöld
sveitarfélaga, ýmsir umhverfis-
þættir eða stjórnmálastefnur.
Hann skoðaði útgjöld 22
sveitarfélaga árið 1985. Könnuð
voru útgjöld til félagslegrar þjón-
ustu annars vegar og til menning-
armála, skólamála, íþrótta- og
æskulýðsmála hins vegar. Fjórir
síðarnefndu málaflokkarnir voru
allir settir undir einn lið. Dagvist-
armál voru skoðuð sérstaklega.
Meirihlutar voru flokkaðir
vinstri meirihlutar ef Alþýðu-
bandalagið átti aðild að þeim en
ekki Sjálfstæðisflokkur. Hægri
meirihluti var skilgreindur þann-
ig að Sjálfstæðisflokkurinn átti
aðild að honum en Alþýðu-
bandalagið ekki.
Félagslegir og efnahagslegir
þættir sem teknir voru til viðmið-
unar voru m.a. stærð sveitarfé-
lags í fjölda íbúa, atvinnugrund-
völlur og sameiginlegar tekjur.
Samkvæmt niðurstöðum Grét-
ars Þórs er merkjanlegan mun á -
útgjöldum hægri meirihluta og
vinstri meirihluta aðeins að finna
í dagvistarmálum.
Enda eru uppi sterkar raddir
um það innan ríkisstjórnarinnar,
ASl og VSÍ að lög verði sett. ASI
hefur þó ekki farið fram á að lög
verði sett. BSRB vill að málið
verði leyst með samkomulagi en
ekki lögum.
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra segir óhugsandi að
launahækkun BHMR verði tekin
af afturvirkt. Það kemur þó ekki í
veg fyrir að hún verði tekin af
með lögum um síðari hækkanir
sem fyrirhugaðar hafa verið.
Steingrímur segist vonast til að
endanleg niðurstaða í málinu fá-
ist í dag.
Fulltrúar ASÍ og VSÍ funduðu
með ríkisstjórninni í gær, en Ás-
mundur Stefánsson, forseti ASÍ,
segir í samtali við Þjóðviljann að
enn hafi ekki fengist skýr svör frá
ríkisstjóminni um hvernig hún
hyggst taka á vandanum.
„Við sættum okkur ekki við
annað en að okkar fólk fái hækk-
un til jafns við BHMR. BHMR
og öðrum hefur verið það ljóst
allt frá því í ársbyrjun. Við rædd-
um við BHMR þegar samning-
arnir voru í burðarliðnum í vetur
og lýstum þá strax þeirri skoðun
að við teldum rökrétt að þeir
tækju sinn samning til endur-
skoðunar með hliðsjón af því að
þeir samningar sem við væram að
gera færðu BHMR-fólki sömu
ávinninga og öðram, það er lækk-
un nafnvaxta, óbreytt búvöru-
verð, stöðugt gengi og svo fram-
vegis. Þessa afstöðu ítrekuðum
við á fundi með BHMR í morg-
un.
Það er augljóst að launamis-
réttið milli iðnverkafólks, fisk-
vinnslufólks, afgreiðslufólks og
fleiri hópa í ASÍannars vegar og
háskólamanna á almennum
markaði hins vegar er stórum
meira en misréttið á milli há-
skólamanna innbyrðis. Fulltrúar
BHMR vora okkur ekki ósam-
mála um þetta.
En ríkisstjómin er upphafsað-
ili að þessu máli og mér finnst
eðlilegt að hún fái tíma til þess að
skoða hugsanlegar aðgerðir. En
við höfum ekki gert kröfu um lag-
asetningu,“ segir Ásmundur.
VSÍ hefur ekki hafnað kröfu
ASÍ um launahækkanir, en bíður
eftir að ríkisstjórnin tilkynni um
aðgerðir sínar. gg
Vaxtabœtur
Greiðslum flýtt um mánuð
Hjón geta í mesta lagifengið 174 þúsund krónur. 10 þúsund hjónfá
vaxtabætur, 1500 einstœðirforeldrar og3500 einstaklingar
Fjármálaráðuneytið hefur
ákveðið að flýta útgreiðslum
vaxtabóta um einn mánuð og
verða greiddir út 1,4 milljarðar.
Einnig verða greiddar út 600
milljónir í húsnæðisbætur sam-
kvæmt eldri lögum. Þessi ákvörð-
un ráðuneytisins felur í sér að
samtímis verða greiddar út barn-
abætur, vaxtabætur og húsnæðis-
bætur. Samkvæmt lögum þarf
ekki að greiða vaxtabætur út fyrr
en 1. september en í tilkynningu
frá ráðuneytinu segir að það sé
sanngirnismál að greiða allar
þessar bætur út á sama tfma.
Um síðustu áramót var lögum
breytt þannig að þáttur tekju- og
eignatengingar varaukinn. Þann-
ig segir í tilkynningu fjármála-
ráðuneytisins að jöfunarhlutverk
vaxtabótanna hafi verið aukið. 1
ár verða greiddir út 1,4 milljarðar
í vaxtabætur. Um 10 þúsund hjón
koma til með af fá bætur að þessu
sinni, að meðaltali 100 þúsund
krónur en hæstar geta þær orðið
174 þúsund krónur samkvæmt
lögum. Rúmlega 1,500 einstæðir
foreldrar fá bætur, að meðaltali
80 þúsund krónur og um 3,500
einstaklingar fá bætur, að með-
altali 60 þúsund krónur hver ein-
staklingur.
Vaxatabætur voru ákveðnar
með lögum í fyrra í tengslum við
upptöku húsbréfakerfisins. Þeir
sem byggja eða kaupa húsnæði í
fyrsta skipti eiga rétt á vaxtabó-
tum. Bæturnar miðast við fjöl-
skyldu og eru tengdar tekjum og
eignum. Húsnæðisbætumar sem
voru áður, voru hins vegar föst
upphæð á hvern einstakling í sex
ár frá kaupum.
Þeir sem hafa keypt íbúðarhús-
næði og áttu rétt á húsnæðisbó-
tum árið 1988, geta haldið sig við
gamla kerfið. Þeir geta hins vegar
einnig sleppt húsnæðisbótunum
og tekið vaxtabætumar í staðinn.
Þeir sem byrjuðu að byggja eða
keyptu eftir árið 1988, eiga bara
rétt á vaxtabótum. í tilkynningu
fjármálaráðuneytisins segir, að í
raun hafi vaxtabæturnar tekið við
af tvenns konar bótum, húsnæð-
isbótunum og svo kölluðum vax-
taafslætti. Vaxtaafslátturinn var
aðeins tekjutengdur en ekki
eignatengdur eins og vaxtabæt-
urnar.
Um 11 þúsund manns fá
greiddar húsnæðisbætur sam-
kvæmt eldra kerfinu, samtals 600
milljónir króna. Fjármálaráðu-
neytið segir að heildarfjárhæð
vaxta- og húsnæðisbóta hafi vax-
ið um fimmtung að raungildi mið-
að við það sem vaxtaafsláttur og
húsnæðisbætur vora samtals í
fyrra.
Gjalddagar og greiðsludagar v
kerfinu eru frumskógur út af fyrir
sig. í tilkynningu ráðuneytisins
segir að stjórnvalda, Alþingis og
forráðamanna fjármálastofnana
hljóti að bíða það verkefni að
endurskoða þetta kerfi. Núver-
andi kerfi kalli á mjög ójafna ál-
agsdreifingu og talsvert óhagræði
í fjármálakerfinu. Þetta mun vera
í athugun í fjármálaráðuneytinu.
-hmp
Föstudagur 27. júif 1990 NYTT HELGARBLAÐ - SfÐA 5