Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.1995, Blaðsíða 33

LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1995
41
Anna tveimur dögum eftir aðgerðina. Fyrstu dagana á eftir var hún á verkjalyfjum en að loknum tveimur mánuðum voru sárin gróin. Að lokinni aðgerð breytti hún nafni sínu í Kristjánsdóttir og fékk
nýja kennitölu og formlega kynbreytingu hjá sænsku hagstofunni. mynd TP
Kristján var sannarlega harðjaxl, var fúlskeggjaður,
bölvaði hraustlega og hátt og fór á kvennafar.
og staðfestu þá skoðun hans að að-
gerð væri eina leiðin til eðlilegs lífs
fyrir hann.
„Loksins fékk ég staðfestingu á því
sem var,“ segir Anna.
Berst gegn
fordómum
- Hvernig hefur sambandið við
fjölskylduna verið eftir að þú fórst að
koma fram í fjölmiðlum og lýstir yfir
áformum þínum um að fara í kyn-
skiptaaðgerð?
„Það er mjög misjafnt hvernig fjöl-
skyldan tekur þessu. Framan af voru
flestir ákaflega neikvæðir en þetta
hefur snúist töluvert við á síðustu
árum og sérstaklega síðasta árið.
Þetta er eina leiðin en tíminn læknar
öll sár. Síðan reyni ég að hafa áhrif á
fóik með því að hafa samband við
það og tala við það og það hefur geng-
ið í nokkrum tilfellum en sumir geta
ekki sætt sig við þetta og mér þykir
það leitt. Það hefur hins vegar líka
gerst að þeir sem höfðu snúið við
mér baki hafa komið aftur til mín.
Þannig virðist fólk gera sér betur
grein fyrir alvöru málsins en áður
fyrr og þeirri stöðu sem ég var í.
Þetta var og er kannski enn tabú á ís-
landi.“
Anna segist vita um 2 til 3 íslend-
inga sem hafa farið í kynskiptaað-
gerð líkt og hún á Norðurlöndunum.
Vafalaust séu þeir þó fleiri en það.
Um 10 íslendingar, konur og karlar,
séu hins vegar í meðferð og á leið í
aðgerð. Anna segist hafa verið í sam-
bandi við nokkra sem eru í svipuð-
um sporum og hún en hún hefur
einnig verið dugleg við að reyna að
vinna gegn fordómum fólks gagnvart
þeim sem hafi farið í kynskiptaað-
gerð. Nokkuð beri á slíku og hún hef-
ur sjálf orðið fyrir barðinu á þeim án
þess hún vilji ræða það frekar. Marg-
ir í sömu sporum og hún hafi orðið
fyrir aðkasti, líkamsárásum, verið
hótað, bolað frá sinni vinnu þegar
ljóst er hvernig lífi þeirra er háttað
og fleira. Hún hafi hins vegar verið
mjög heppin, eigi sína vini, íslenska
og sænska, og mæti miklum skiln-
ingi samstarfsmanna og yfirmanna í
raforkuverinu sem hún vinnur í.
Anna hefur verið dugleg að ræða
við fjölmiðla um líf sitt sem kynskipt-
ings og líf sitt áður en hún fór í kyn-
skiptaaðgerðina. Til dæmis fjölluðu
sænskir fjölmiðlar um mál kynskipt-
inga og þeirra sem hyggja á aðgerðir
sem slíkar i 12 síðna viðtali við Önnu
og aðra í hennar sporum. Þá hafa
norskir fjölmiðlar tekið svipað á mál-
unum og jafnframt hefur Anna rætt
við íslenska fjölmiðla. Daginn áður
en þetta viðtal var tekið var Anna
meðal annars í viðtali í sænska sjón-
varpinu. Þá sat Anna fundi með land-
lækni íslands fyrir meira en ári þeg-
ar ákvörðun var tekin um það að
setja á fót vinnuhóp á íslandi um
málefni þeirra íslendinga sem hyggja
á kynskiptaaðgerðir og hvernig hægt
er að sinna þeirra málum að hluta til
hér á landi.
Stigið í
vænginn við hana
Fékkstu enga bakþanka þegar þú
vaknaðir eftir aðgerðina? Spurðirðu
tO dæmis sjálfa þig á eftir hvort þú
hefðir nú ekki gengið of langt í þetta
skiptið?
„Líðanin var ljómandi góð og þetta
var nákvæmlega það sem ég vildi
gera. Ég var aldrei í'vafa um að þetta
væri það eina rétta. Þetta er fleiri ára
aðlögunartími og fólk sem er í vafa
áttar sig áður en til aðgerðar kemur.
Fólk er búið að lifa í sínu nýja kyn-
hlutverki í mörg ár og hefur haft
fjölda tækifæra til að snúa aftur áður
en það er um seinan.“
- Ertu í fóstu sambandi núna?
„Nei, en ég hef orðið fyrir því að
karlmenn sýni mér áhuga og það var
virkilega gott fyrir sjálfstraustið þó
ég sé ekki reiðubúin enn þá.“
- Hvernig er með líkamsstarfsemi
þina? Er hún eins og almennt er hjá
konum?
„Ég hef ekki blæðingar ef þú átt
við það en að öðru
leyti er líkamsstarf-
semin að mestu eins
og hjá öðrum konum.
Ef ég á að geta lýst
því þá stjórnast mikið
af líkamsstarfseminni
af hormónunum. Eitt
af því mikilvægasta
sem við, sem ákveð-
-um að fara í kyn-
skiptaaðgerð, gerum
er að taka hormóna-
lyf. Það hefur geysileg
áhrif á andlega líðan
og stjórnar skaplyndi
og tilfinningum. Síð-
an minnkar að sjálf-
sögðu náttúruleg
hormónaframleiðsla
líkamans með aðgerð-
inni og það hefur líka
sín áhrif. Síðan verð
ég að halda áfram
þessum hormónagjöf-
um, annars fer ég
beint inn í þetta til-
finningalega breyt-
ingaskeið kvenna sem eru komnar
nálægt fimmtugu sem lýsir sér oft í
geðshræringu, svitaköstum og öðru í
þeim dúr.“
Allar tilfinningar
fyrir hendi
- Merkirðu það sjálf að skaplyndi
þitt og tilfinningar hafa breyst?
„Já, það geri ég. Ég er opnari í dag
en ég var og er meiri tdfínningavera.
Jafnframt á ég auðveldara með að
setja mig inn í tilfinningar annarra.“
- Hvað með hluti eins og móðurtil-
finningu til barna þinna?
„Ég á erfitt með að svara þessu. Til
dæmis ber ég tilfmningu sem foreldri
til barna minna. Ég hef aldrei upplif-
að móðurtilfinninguna og get því
ekki dæmt um hvernig það er.“
- Hvernig er með ástarlífíð?
„Það getur gengið mjög vel en eins
og ég segi þá hef ég ekki prófað það
enn þá. Ég veit þó að allar tilfinning-
ar eru fyrir hendi. Ég hugsa ekki svo
mikið um þetta. Kynlíf er ekki svo
stórt atriði fyrir mig. Hins vegar er
það svo að í eitt ár eftir svona aðgerð
þarf ég að halda leggöngunum opn-
um með hjálpartækjum þannig að
mér er fullkunnugt um að allar til-
finningar eru fyrir hendi þannig að
þetta gengur allt ljómandi vel þannig
lagað.“
Hrifin af körlum
sem konum
- Þú verður þá ástfangin eða hrifin
af karlmönnum?
„Aðgerðin sem slík gerir það ekki
að verkum að ég verði hrifin af karl-
mönnum því aðgerðin og formáli
hennar íjallar um persónuleika en
ekki kynlif. Hins vegar viðurkenni
ég fúslega að ég verð oft hrifin af
karlmönnum en ég get líka orðið
hrifin af konum. í raun laðast ég að
sterkum konum og veikum körlum.
Er ekki sagt um okkur mannfólkið
að við löðumst að einhverju sem lík-
ist okkar eigin spegilmynd? Það
eina sem hefur breyst með aðgerð-
inni er að í dag á ég á auðveldara
með að sætta mig að verða hrifin af
karlmönnum. Nú get ég tekið á móti
en ég afneita ekki hrifningu minni á
konum.
Anna segist eiga sína vinkonur og
vini í Svíþjóð. Vinahópurinn sé að.
vísu ekki mjög stór en þeir sem á
annað borð séu vinir hennar séu
góðir vinir. Viðhlæjendurnir hafi
horfið á braut þegar álvaran tók við
í hennar lífi en sannir vinir orðið
eftir og aðrir bæst við.
Ætlar að
flytja heim
Anna segist hafa farið tvisvar
heim síðan hún byrjaði að lifa í
konuhlutverkinu en síðan mál henn-
ar hafi orðið opinber á Islandi hafi
hún ekki komið þangað. Þó langi
hana að flytja heim en hún hafi enga
vinnu þar. Að vísu er hún ekki farin
að leita hennar þar sem svo stutt er
síðan hún fór i aðgerðina en þegar
hún sé fundin þá haldi hún heim.
Jafnframt eigi hún eftir að fara í
raddbandaaðgerð sem, eins og stóra ,
aðgerðin, er kostuð af sænska al-
mannatryggingakerfinu, „skattpen-
ingum mínum“, eins og Anna segir,
og brjóstastækkunaraðgerð sem
Anna verður að kosta beint úr eigin
vasa. Seinni aðgerðinni segist Anna
ekki enn hafa ráð á. í viðtölum við
sænska fjölmiðla segist Anna ekki
líta svo á að hún hafi lokið öUum
kynskiptaferlinum þótt hún sé hættv
að leika konu eins og í einhverju
leikritinu. Takmarkinu verður ekki
náð fyrr en að loknum þessum tveim-
ur aðgerðum og þegar hún sé laus við
allan óeðlilegan hárvöxt.
„Þá óski hún þess að verða með-
tekin sem kona og geta lifað í eðli-
legu sambandi sem slík.“
-PP^