Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1995, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 1995
Fréttir_______________________________________________pv
Aöalheiöi Jónsdóttur dæmdar tæpar 2 milljónir vegna stöðvunar á heimabakstri:
Kleinubann Heilbrigðis-
eftirlits dæmt ólöglegt
- yfirvöld brutu grundvallarreglur stjórnsýsluréttar meö lokun án aðvörunar
Hjónin Pétur Pétursson og Aðalheiður Jónsdóttir gleðjast yfir sigrinum á heilbrigðisyfirvöldum. Tjónið og röskunin
á högum þeirra hefur hins vegar orðið svo mikið að þau telja nánast óhugsandi að hefja framleiðslu og sölu á
Stjörnukleinunum vinsælu á ný. DV-mynd BG
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
greip til ólögmætra aðgerða þegar
það lagði sölubann á Stjörnukleinur
Aðalheiðar Jónsdóttur árið 1992 en
hún hafði þá selt Bónus vörur sínar
um nokkurra ára skeið. Borgarsjóð-
ur, fyrir hönd heilbrigðiseftirlitsins,
hefur því verið dæmdur til að
greiða Aðalheiði og Pétri Péturs-
syni, eiginmanni hennar, tæpar
tvær milljónir króna í skaðabætur
með vöxtum og 230 þúsund krónur í
málskostnað sem rennur til ríkis-
sjóðs. Ríkissjóður er hins vegar
dæmdur til að bera 560 þúsund
króna gjafsóknarkostnað.
Héraðsdómur Reykjavíkur komst
að þeirri niðustöðu að Heilbrigðis-
eftirlit Reykjavíkur hefði brotið
grundvallarreglur stjórnsýslunnar
með því að leggja sölubann á klein-
urnar á sínum tíma - bannið hefði
haft víðtækar fjárhagslegar og per-
sónulegar afleiðingar fyrir Aðal-
heiði og Pétur.
Aðalheiður bakaði og seldi klein-
ur í smáum stíl frá árinu 1980. Árið
1988 fór Bónus að kaupa kleinurnar
sem nefndust þá Stjörnukleinur.
Bakstrinum óx fiskur um hrygg
með ári hverju og voru gjaldfærðar
tekjur hjónanna af bakstrinum árið
1991 rúm 1,5 milljónir króna. Hjónin
fluttu þá í einbýlishús og innrétt-
uðu þar snyrtilega aðstöðu til
heimabaksturs - að hluta til sam-
kvæmt ábendingum heilbrigðisyfir-
valda.
Hjónin sóttu ekki um leyfi vegna
heimabakstursins og lagði Heilbrigð-
iseftirlit Reykjavíkur síðan blátt
„Það er mikil gleði sem fylgir
þessari dómsniðurstöðu. Við urðum
hins vegar að selja húsið okkar og
það er mikið búið að hryggja mann
á þeim árum sem liðin eru. Auðvit-
að er rosalegt að Heilbrigðiseftirlit-
ið skuli hafa getað framkvæmt þá
hluti sem raun bar vitni,“ sagði Að-
alheiður Jónsdóttir, konan sem heil-
brigðisyfirvöld stöðvuðu, er hún
framleiddi heimabakaðar kleinur,
með skyndiaðgerð árið 1992.
„Það skelfilega er hvað einstök-
um embættismönnum er veitt mik-
ið vald,“ sagði Pétur Pétursson, eig-
inmaður Aðalheiðar, þegar blaða-
maður DV hitti hjónin á heimili
þeirra til að fá viðbrögð þeirra við
nýgengnum dómi. Pétur sá um
kleinureksturinn, m.a. að því leyti
að hann ók vörunum til kaupenda
og útbjó reikninga og annað tengt
bann við sölu Stjörnukleina með
bréfi dagsettu 9. mars 1992. Sölu-
bannið var lagt á í Bónusverslunun-
viðskiptunum.
„Ég hef fengið staðfestingu á því
að ég var aldrei að brjóta af mér
eins og heilbrigðisyfirvöld vildu
meina,“ sagði Aðalheiður. „Það var
mikið áfall á sínum tíma að vera
stimplaður lögbrjótur sem við töld-
um okkur alls ekki vera. Ég greiddi
alla mína skatta og skyldur og
skuldaði engum neitt. Það var ekk-
ert upp á mig að klaga - nema að ég
var að baka kleinur. Heilbrigðiseft-
irlitið kom tvisvar sinnum og hafði
ekki út á neitt að setja en það var að
því fundið að leyfi vantaði og bakst-
urinn mætti ekki fara fram annars
staðar en í iönaðarhúsnæði," sagði
Aðalheiður.
Urðu að selja húsið
Hjónin bjuggu í einbýlishúsi með
tvöfóldum bUskúr sem var skipt í
um en án þess þó að haft væri sam-
band við hjónin áður.
Eftir þetta tók við langur mála-
tvennt. í öðrum hluta hans var inn-
réttað eldhús fyrir bakstur Stjörnu-
kleinanna - eldhús sem taldist mjög
hreint og snyrtilegt og hentaði vel
fyrir kleinubaksturinn.
Heilbrigðisyfirvöld stöðvuðu sölu
kleinanna með því að gefa fyrir-
mæli til kaupandans, Bónuss, um
að ekki mætti framleiða kleinurnar.
Starfseminni var því hætt.
„Þetta hafði slæmar afleiðingar í
för með sér fyrir okkur,“ sagði Aðal-
heiður. „Við vorum nýbúin að
kaupa einbýlishúsið sem við gerð-
um með það fyrir augum að við gæt-
um útbúið séraðstöðu fyrir kleinu-
baksturinn. Þegar rekstrinum var
skyndilega lokað lentum við í fjár-
hagsvandræðum. Við vorum látin
bíða á meðan hin og þessi nefndin
fjallaði um málið og höfðum engar
tekjur á meðan. Þegar loksins eitt-
rekstur, m.a. hjá Hollustuvernd rík-
isins og Úrskurðarnefnd en heil-
brigðisyfirvöldum var að lokum
hvað fór að gerast í málunum,
nokkrum misserum síðar, var allt
orðið um seinan,“ sagði Aðalheiður.
Get ekki hafið rekstur á ný
- Hyggstu hefja kleinubakstur á
ný?
„Á sínum tíma þegar það lá fyrir
að við fengjum leyfi og ætluðum af
stað með vöruna, treystu verslanir
sér ekki til að taka hana inn vegna
þeirra ummæla sem Oddur Rúnar
Hjartarson hjá Heilbrigðiseftirliti
Reykjavíkur viðhafði um að klein-
urnar og heimabakstur gæti verið
stórhættuleg vara. Þó að ég fái þess-
ar skaðabætur dæmdar nú er ekki
framkvæmanlegt að hefja kleinu-
baksturinn á ný. Við erum búin að
fara með svo miklu meiri fjármuni í
að skipta um húsnæði og annað sem
þessum óþægindum hefur fylgt.“-Ótt
stefnt fyrir Héraðsdóm Reykjavík-
ur.
Dómstóllinn hefur nú komist að
þeirri niðurstöðu að heilbrigðisyfir-
völd hafi haft heimildir til að knýja
á um að ákvæðum laga og heilbrigð-
isreglugerðar sé framfylgt. Hins veg-
ar segir dómurinn að það hafi varð-
að hjónin miklu til hvaða aðgerða
stjómvöld gripu þar sem miklir fjár-
hagslegir hagsmunir voru í húfi fyr-
ir þá - því bæri að gæta stjórnsýslu-
reglna við ákvarðanatöku yfirvalda -
að veita fyrst áminningu, gefa síðan
tilhlýðilegan frest til úrbóta með
áminningu eða í þriðja lagi að stöðva
viðkomandi starfsemi.
í máli hjónanna beitti Heil-
brigðiseftirlitið afdrifaríkasta úr-
ræðinu - sölubanni. I dóminum seg-
ir síðan eftirfarandi:
„Hér var um íþyngjandi ákvörðun
að ræða sem augljóslega varðaði
stefnendur miklu fjárhagslega. Því
bar stjórnvaldinu að hafa í heiðri þá
grundvallarreglu stjórnsýsluréttar-
ins að gæta hófs í ákvörðun sinni og
velja það úrræði sem vægast var.“
Dómurinn sagði jafnfram að Heil-
brigðiseftirlitinu hefði borið að gefa
hjónunum kost á að tjá sig áður en
ákvörðun var tekin.
Að þessu virtu taldist Heil-
brigðiseftirlit Reykjavíkur hafa brot-
ið gegn meðalhófsreglu stjórnsýslu-
réttar og var borgarsjóður því
dæmdur til að greiða hjónunum
skaðabætur, 1,1 milljón króna, 100
þúsund krónur í miskabætur að við-
bættum vöxtum - samtals tæpar 2
milljónir króna. -Ótt
Föttil Bosníu
Rauði kross íslands sendir um
sjö tonn af vetrarfatnaði fyrir
böm til Bosníu-Hersegóvinu
milli jóla og nýárs.
Fatasendingin er liður í þeirri
aðstoð sem Rauði kross íslands
veitir til fyrrum Júgóslavíu í
kjölfar landssöfnunarinnar Kon-
ur og börn í neyð sem félagið
efndi til í byrjun september sl.
Söfnunarféð nam 30 milljónum.
Miklar vetrarhörkur eru á
þessu svæði núna og margir búa
við óviðunandi aðstæður, hafast
við i skýlum, undir segldúkum,
í farartækjum og kofum án upp-
hitunar.
Þrír sendifulltrúar á vegum
Rauða krossins eru í fyrrum
Júgóslavíu. -ÞK
Sjúkrahús Suðurnesja:
Loforð um lækni
DV; Suðurnesjum:
Eftir umræðufund, sem stjórn
Sambands sveitarfélaga átti með
ráðuneytisstjórum heilbrigðis-
og fjármálaráðuneytis um frest-
un framkvæmda við D-álmu við
Sjúkrahúss Suðurnesja, voru að-
ilar sammála um að fram fari
sérstök athugun á rekstrarfjár-
veitingum sjúkrahússins. Þeim
ljúki ekki síðar en 1. október
1996. Jafnframt liggur fyrir lof-
orð um nýja stöðu heilsugæslu-
læknis til viðbótar á næsta ári
við heilsugæslustöðina. -ÆMK
Aöalheiður Jónsdóttir og Pétur Pétursson, eiginmaður hennar:
Mikil gleði sem fylg-
ir niðurstöðunni
- skelfilegt hvað embættismönnum er falið mikið vald
Bílheimar eru fluttir
að Sœvarhöfða 2a við hlið Ingvars Helgasonar