Dagblaðið Vísir - DV - 12.09.1996, Blaðsíða 19

FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 1996
27
Bjartsýni á framtíð
greinarinnar
Vestfirskir áhugamenn um sögulegar minjar:
Fréttir
Aöalfundur Sambands íslenskra loðdýrabænda:
Hópur manna frá Bíldudal og
Patreksfirði hefur frá því í fyrra-
sumar unnið að því að opna rúm-
lega áttatíu ára gamla surtar-
brandsnámu í íjallinu Dufans-
dalsnúpi við Fossfjörð í Arnarfirði.
Hrunið var fyrir innganginn I
námuna og var vatnsborð auk þess
hátt í henni þegar hafist var handa
við lagfæringuna á síðasta ári.
„Þetta gerum við til að viðhalda
sögulegum verðmætum og gera
þau sýnileg," segir Úlfar Thorodd-
sen frá Patreksfirði, einn þeirra
sem hafa unnið að því að opna og
hreinsa námuna.
Það var á árunum 1914-18 sem
þarna var brotið til kola, þegar
heimsmarkaðsverð á kolum allt að
tífaldaðist meðan aðrar vörur
hækkuðu tvö- og þrefalt. Heimildir
segja námuna vera um 100 metra
langa, lofthæð er 2,2 til 2,3 metrar
en lækkar niður í um tvo metra
þegar innar dregur. Breiddin er á
bilinu 1,4 til 1,5 metrar.
Hnmið var fyrir opið á námunni
og á síðasta sumri hófst vinna við
að opna hana upp á nýtt þegar hóp-
ur Bílddælinga byrjaði á að grafa
frá námuopinu. Hópurinn kom að
því verki í tvö kvöld en lét staðar
numið þegar hægt var að klifra
niður í námuna um opið. Tveir úr
Úlfar viö námuopið meö kolamola í höndunum. Á árunum 1914 til 1918 urðu til fjórar til fimm surtarbrandsnám-
ur á Vestfjöröum þegar heimsmarkaösverö á kolum allt aö tífaldaðist. Vinnslunni var svo hætt áriö 1918 þar sem
hún var ekki talin borga sig.
þeim hópi, þeir Páll Magnússon og
Runólfur Ingólfsson, fóru svo
nokkrar ferðir að námunni í sum-
ar ásamt Úlfari og náðu þeir að
hreinsa betur frá opinu og gera
hana aðgengilegri. Talsverð vinna
hefur farið í að veita vatni út úr
námunni, en því verki er þó ekki
enn að fullu lokið þar sem vatn er
í rúmlega „stígvélahæð" innan við
miðja námu. Þeir félagar hafa sam-
tals eytt um 80 til 90 klukkustund-
um til þessa verks í sumar, en Þor-
valdur, sonur Úlfars, var þeim til
hjálpar í einn dag.
Náman er í um 170 metra hæð
ofan við sjó og veg í Dufans-
dalsnúpnum og er talsvert torfær
leið og brött upp að henni og yfír
skriður að fara. Þaö var einmitt
grjótskriðið í fjallinu sem hafði
lokað námunni. Úlfar segir að þeir
félagar hafi talsverðan áhuga á að
laga aðkomuna að námunni fyrir
ferðafólk.
„Við erum að þessu til að við-
halda sögulegum minjum og núna
erum við að herða okkur upp í að
fara og ræsa námuna betur fram
til að ná út vatninu sem er innst í
henni. Þetta er merkilegur hluti af
sögunni hérna og gaman að geta
gert þetta aðgengilegt," segir hann.
-jþ
Hjónin Elínborg Pálsdóttir og Benedikt Þorsteinsson fengu verðlaun fyrir vel
hirtan og fallegan garð á Höfn í Hornafiröi.
Garðar verðlaun-
aðir á Höfn
DV, Höfn:
Við erum með um 130 tegundir
blóma og trjáa í garðinum," sagði El-
ínborg Pálsdóttir á Höfn en hún og
maður hennar, Benedikt Þorsteins-
son, fengu ásamt tveimur aðilum öðr-
um viðurkenningu Hornafjarðai'bæj-
ar fyrir snyrtimennsku og fallega
garða. Hinir tveir voru hjónin Björn
Eymundsson og Hildur Gústafsdóttir í
Fagranesi og Skinney hf.
Elínborg og Benedikt hafa ekki
bara hlúð að gróðri í garði sínum, þar
er einnig griðastaður smáfuglanna.
Frá árinu 1964 höfum við talið og
skráð tegundir fugla sem hafa haft
lengri eöa skemmri dvöl hér, sagði
Elínborg.
„Af þessum 45 tegundum eru 28
þeirra flækingsfuglar sem eru sjald-
séðir hér. Merkilegasti fuglinn af
Aðalfundur Sambands íslenskra
loðdýrabænda var haldinn á Hólum
í Hjaltadal um síðustu helgi. Á fund-
inum kom fram nokkur bjartsýni á
framtíð greinarinnar, en loðdýra-
markaðir hafa tekið ágætlega við
sér síðustu misserin og skinnaverð
farið hækkandi. Danir, sem þykja
þekkja vel til í loðdýraræktinni, bú-
ast við því að verðið muni haldast
uppi næstu 4-5 árin. Sigurður Han-
sen, bóndi á Kringlumýri, var end-
urkjörinn formaður Sambandsins.
Hann segir loðdýrabændur ekki
búna að yfirstíga alla erfiðleika þó
að þeir hafi komist fyrir vind í bili.
Ýmsir hlutir séu orðnir aðkallandi,
t.d. viðhaldsþátturinn á búunum.
Og á sumum svæðum séu fóðurmál-
in ekki í nógu góðu lagi, þó þá sögu
sé ekki að segja hér í héraði.
Sl. fóstudag var haldinn svokall-
aður búdagur í loðdýraræktinni.
Það var Reynir Barðdal, loðdýra-
bóndi á Sauðárkróki, sem tók við
þingfulltrúum á fundi SÍL ásamt
fjölmörgum loðdýrabændum úr
Skagafirði og um land allt. Reynir
er sá maður sem hefur hvað mesta
reynslu af loðdýrarækt í landinu,
var brautryðjandi í greininni á sín-
um tíma.
í vetur bauð Byggðastofnun upp á
styrk til þeirra loðdýrabænda sem
vildu stækka við sig eða hefja bú-
skap í loðdýraræktinni. Tíu skag-
fírskir bændur tóku þessu boði sem
náði til kaupa á dýrum. Þeir eru því
orðnir yfir 20 bændumir í Skaga-
firði sem stunda loðadýrarækt og
nokkrir þeirra voru mættir hjá
Reyni sl. föstudag ásamt bændum
hvaðanæva af landinu.
Meðal þeirra sem blaðamaður DV
ræddi við var Haraldur Stefánsson í
Brautarholti en Haraldur byrjaði
einmitt í loðdýraræktinni á þeim
tíma sem verðið var lægst. Þá var
rætt við Harald í Feyki og sagðist
hann þá ætla að láta minkinn end-
urgreiða sér það sem hann hefði lát-
ið í greinina. Á síðasta ári fór mink-
urinn loksins að leggja inn hjá
Hadda í Brautarholti. Þá fékk hann
um sjö milljónir fyrir skinnin, sem
gerir um þrjár og hálfa milljón í
tekjur, en reiknað er með að um
helmingur skinnaverðs fari í til-
kostnað, þar með talið lán, afborg-
anir og vexti. „Nú vantar mig bara
stærra hús til að geta bætt við fleiri
dýrum,“ segir Haraldur í Brautar-
holti. -ÞÁ
þessum finnst mér vera kjarrbítur, lít-
ill spörfugl, mjög sérkennilegur. Þeg-
ar hann kom var hann þreyttur og
dasaður en hresstist fljótt,“ sagði Elín-
borg.
Elínborg og Benedikt hafa í mörg
ár gefið fuglunum í garðinum mat og
vatn alla daga, bæði sumar og vetur,
og einnig fá þeir vatn í dall til að baða
sig. Á veturna fá þeir volgt baðvatn og
segir Elínborg að fuglamir, einkum
starrar og þrestir, baði sig mikið.
„Við höfðum sefhænu hér heilan
vetur og henni fannst mjög gott að
standa í volgu vatninu og hún kom
daglega til að fá sér mat.
Við gefum fuglunum brauð, korn,
feitmeti og kjötsag sem við fáum í
kjötvinnslunni," sagði Elínborg og
var auðheyrt á henni að þessir vængj-
uðu vinir þeirra fengu góða aðhlynn-
ingu í garðinum á Ránarslóð 6. -JI
Strætisvagnar stansa ekki lengur fyrir utan Sjúkrahús Reykjavíkur:
Mjög slæmt fyrir þá sem eiga erfitt með gang
„Þetta er auðvitað mjög slæmt
fyrir okkur eldra fólkið sem þurf-
um oft að leita til spítalans og svo
öryrkja og aðra sjúklinga sem eiga
erfitt með gang. Þetta er töluverð
leið sem þarf að ganga fyrir þá
sem eiga erfitt með það,“ sagði
fullorðin kona við DV en hún er
ósátt við nýtt leiðakerfi SVR.
Margir hafa gagnrýnt leiðakerfið
að því leyti að strætisvagnar
stansa ekki lengur fyrir framan
Sjúkrahús Reykjavíkur eins og
þeir geröu. Nú stansa strætisvagn-
ar á Bústaðaveginum um 160
metra frá spítalanum.
„Þetta er eitt af því sem við
þurftum að vega og meta þegar
nýja leiðakerfið var gert. Vagnar
númer 3 og 7 stansa nú á Bústað-
arvegi um 160 metra frá spítalan-
um og leið 5 fer niður að Sem-hús-
unum þama rétt hjá. Það er verið
að gera upplýstan göngustig þarna
frá biðstöðvunum niður að spítala
og þetta á nú ekki að vera svo mik-
ið labb. Þegar hverfi eru skipulögð
er gert ráð fyrir að sumir þurfi að
ganga allt að 400 metra að bið-
stöðvum og þá er átt við þétta
byggð," sagði Þórhallur Guðlaugs-
son, forstöðumaður markaðs- og
þróunarsviðs SVR, við DV um
málið.
„Það er óafsakanlegt eins og var
í gamla kerfmu að það vora fjórar
leiðir dregnar niður að sjúkrahús-
inu. Fyrir fólk sem var ekki að
fara á spítalann var þetta gersam-
lega óþolandi og þetta var tölu-
verður krókur fyrir vagna sem eru
að berjast við að keyra leiðiraar á
sem skemmstum tíma. Það er að-
eins lítill hluti farþega í vögnun-
um sem fer á spítalann en ég skil
hins vegar að það sé erfitt fyrir
eldra fólk og sjúklinga að ganga.
En þetta er mál sem verða alltaf
mismunandi skoðanir á eftir hags-
munum hvers og eins,“ sagði Þór-
hallur. -RR
Opna gamla kola-
námu í Arnarfiröi