Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1996, Qupperneq 19

JI>V MÁNUDAGUR 23. SEPTEMBER 1996
Stelpur eru betri
börn en strákar
Ef einhverjum foreldrum
skyldi nú finnast stúlkur vera
betri smáböm en drengir þá er
það sennilega vegna þess að
þannig er það bara. Mæður
stúlkna ætlast líka til þess af
þeim.
Breski sálfræðingurinn Liz
Connors, sem starfar við há-
skóla i Lancashire, komst að
þessari niðurstöðu eftir að hafa
rannsakað hvemig samskiptum
31 drengs og 24 stúlkna við
mæður sinar var háttað frá því
bömin
vora
þriggja og
hálfs
mánaðar
gömul og
þar til
þau voru
14 mán-
aða.
Liz
Connors
segir að
stúlku-
börn séu
tengd mæðrum sínum traustari
böndum við 14 mánaða aldur-
inn en sveinbömin og það
kunni að stafa af því að ekki sé
eins komið fram við þau.
„Það vora vísbendingar um
að mæðurnar sýndu meiri
næmi í garð stúlkubamanna og
sveinbörnin upplifðu meiri
hömlur," segir Connors.
Bömin svöraðu mæðram
sínum á mismunandi hátt.
Drengimir gerðu veður út af
því ef mæður þeirra fóru að
skipta sér af því hvemig þeir
léku sér eöa hreyfðu sig.
Stúlkubömin urðu á hinn bóg-
inn erfið þegar mæöur þeirra
gerðust ástúðlegri.
Connors segir að niðurstöð-
umar kunni að útskýra hvers
vegna hegðunarvandamál séu
algengari meðal drengja en
stúlkna.
Lágt kálesterál í
bláði ekki
það albesta
Lágt kólesteról í blóði hefur
til þessa veriö talið hið besta
mál, að minnsta kosti þegar
baráttan gegn hjartasjúkdóm-
um er annars vegar. Hið sama
verður ekki sagt um áhrif þess
á geðheilsuna.
Vísindamenn í Frakklandi
fýlgdust með kólesterólmagni í
blóði rúmlega sex þúsund vinn-
andi manna í sautján ár og
komust að því að lágu kólester-
óli fýlgdi aukin hætta á sjálfs-
vígum.
Þá rannsökuðu vísindamenn
í Bretlandi 20 vanfærar konur
og þar fannst marktæk fylgni
milli depurðareinkenna og
minnkandi magns kólesteróls í
hlóðinu eftir fæðingu.
Varað við
offitufaraldri
Ef svo heldur fram sem horf-
ir verður öll bandaríska þjóðin
of feit árið 2230. Það er kannski
langt þangað til en sérfræðing-
ar segja engu að síður að offita
sé alvarlegasta heilsuvanda-
málið sem heimurinn stendur
frammi fyrir og fyrr en varir
kunni hún að verða að faraldri.
hreinn.
Sjálfur
er Burns að
vinna við
þróun
gervilima,
m.a. gervi-
handleggs
sem getur
„ákveðið“
hvaða fingr-
um hann eigi
að beita og
gerir það á grundvelli taugaboða
sem hann fær. Gervilimur þessi not-
ast við tauganet, nýjustu kynslóð
tölvuhönnunar sem gerir vélunum
kleift að vinna i þrívídd, eins og
heilinn gerir. Þannig verða tölvum-
ar miklu hraðari og skilvirkari.
Þá era ónefndir bílarnir sem
verður stjómað af tölvu með aðstoð
leiðsögumerkja frá gervitungli og
svo öll hin tækin og tólin sem við
hlöðum í kringum okkur.
Við bíðum spennt eftir framtíð-
inni.
Nýjar gerðir vitiborinna vála munu hellast yfir okkur í náinni framtíð:
Heimilisísskágur
gerist harðstjóri
Þegar ísskápurinn í eldhúsinu
heima tekur upp á því að neita
manni um rjómabolluna eða
súkkulaðibúðinginn, sem maður
gimist svo ákaflega en má ekki
borða af því að maður verður passa
línumar, má segja að fokið sé í flest
skjól. Og það sem meira er, svona
ísskápur er ekki bara fiarlægur
draumur eða martröð, allt eftir því
hvemig á málið er litið, heldur
raunhæfur möguleiki í náinni fram-
tíð.
Breski verkfræðingurinn Roland
Bums segir að „klárir" ísskápar
kunni að verða fýrstir á markaðinn
nýrra vitihorinna véla, ef svo má
kalla þær, sem eigi eftfr að drottna
yfir mannkyninu harðri hendi. Til
þessa hafa slík tæki aðeins verið
hugarfóstur höfunda vísindaskáld-
sagna, samanber tölvima ógurlegu í
hinni frægu skáldsögu 2001, A Space
Odyssey eftir Arthur C. Clarke sem
samnefnd kvikmynd Stanleys
Kubricks var gerð eftir.
„í fýrsta skipti í sögu mannkyns-
ins hefur okkrn" tekist að smíða viti-
bomar vélar, vélar sem geta hugsað
rökrétt, vélar sem geta tekið
ákvarðanir fyrir sjálfar sig,“ segir
Bums. „Á næsta áratug eigum við
eftir að upplifa meiri tækniframfar-
ir en nokkra sinni fyrr.“
Þessi heimsyfirtaka vitibomu
vélanna mun að öllum líkindum
hefiast í eldhúsinu en ekki í ein-
hverju geimskipinu á sporbaug um-
hverfis Júpíter, segir Bums.
„Ég tel að hin nýja kynslóð viti-
borinna véla eigi eftir að taka miklu
mikilvægari ákvarðcmir varðandi
alla þætti tilvera okkar. Ég held að
hjá því verði vart komist. Það er
kominn svo mikill skriður á hönn-
un þannig véla að það verður erfitt
að stöðva það. Kaupsýslu- og vís-
indamenn munu ganga eins langt og
hægt er méð þessa tækni.“
Á eins konar vísindahátíð breska
vísindafélagsins fýrir skömmu lýsti
Roland Bums vitrum ísskáp.
Þannig ísskápur gæti lesið strika-
merkingar á matvælunum sem sett
eru inn í hann og þar sem hann
væri tengdur tölvum í bæði banka
eigandans og í næsta stórmarkaði
gæti hann einnig séð um að panta
mat eftir þörfum og greiða fýrir
hann.
„Hann mun greina hvers konar
mat þú borðar og hvað þér finnst
gaman að láta ofan í þig. Hann get-
úr því tekið mjög skynsamar
ákvarðanir fyrir þína hönd þar sem
tilfinningunum er úthýst,“ segir
Bums.
Þar með er opin leið fyrir ísskáp-
inn að umhverfast úr hlutverki eins
konar vemdarengils, sem hægt er
að treysta, í harðstjóra sem neitar
að láta súkkulaðistykkið af hendi og
gæti jafnvel gengið svo langt að úr-
skurða mannskepnuna til einskis
nýta
um
hana úti af eigin heimili.
„Það versta sem gæti hent er að
upp risi vélategund sem við yrðum
undirgefin," segir Burns.
Vélarnar vinna í þrívídd
eins og heilinn
Þessi mikla tæknibylting mun
hafa áhrif víðar en við gerð ísskápa.
Bums segir að þvottavélar framtíð-
arinnar muni sjálfar ákveða hversu
mikið þvottaduft eigi að nota í hvert
sinn og hversu heitt vatnið þurfi að
vera til að þvotturinn verði tandur-
Sjötíu þúsund ár frá síðasta eldgosi
sem virkilega kvað að:
Þúsund sinnum öflugra
eldgos en í Pinatubo
Ógnar-
stór eld-
gos, svona
eitt þús-
und sinn-
um öflugri
en gosið
sem varð í
eldfiallinu
Pinatubo
á Filipps-
eyjum fýr-
ir fimm
árum, og
þótti ekk-
ert slor,
verða að
jafriaði
tvisvar
sinnum á
hveijum
eitt hund-
rað þús-
und árum
ef eitthvað
er að
marka
jarðsöguna. Hið síðasta varð fýrir
sjötíu þúsund árum og því er fyrir
löngu kominn tími á eitt til viðbót-
ar, að því er breski prófessorinn
Bill McGuire segir.
Eldgos af þeirri stærð hafa geig-
vænlegar afleiðingar fyrir loftslag,
og þar með allt líf, á jörðinni þar
sem hitastig mundi lækka til muna.
Geislar sólarinnar mundu ekki ná
almennilega til jarðar, heldur end-
urkastast af öskurykinu.
Eldgosið fyrir sjötíu þúsund
árum varð i Toba í Indónesíu. Eld-
fiallið spúði þá 2800 rúmkílómetrum
af gosefrium upp i andrúmsloftið
með þeim afleiðingum að hitastig
jarðarinnar féll um tíu til tólf gráð-
ur svo úr varð ísöld.
„Tölfræðilega er löngu kominn
tími á næsta gos,“ segir McGuire
sem hefur
varið miklum
hluta
starfsævi
sinnar í að
rannsaka eld-
fiöll á borð
við Etnu á
Sikiley og
Vesúvíus á
meginlandi
Italíu.
McGuire
segir að þótt
stóra gosið
láti standa á
sér geri eld-
gos í heimin-
um engu að
síður mikinn
usla. Fjöldi
manna týnir
lífi af völdum
eldgosa og
efnahagslífiö
raskast. En
svo þyrfti
ekki að vera.
„Það er ekki hægt að koma í veg
fyrir eldgos en það er hægt að gera
miklu meira til að draga úr áhrifum
þeirra,“ segir McGuire.
Hann segir að aðeins um 100 af
500 til 600 þekktum virkum eldfiöll-
um í heiminum séu undir eftirliti.
Flest þeirra sem ekki er fýlgst með
era í þróunarlöndunum. En eftirlit
þarf ekki endilega að vera dýrt og
bendir McGuire á alla gervihnettina
sem era á sporbaug um jörðu og
gætu fylgst með. Þá segir hann að í
löndum eins og Filippseyjum og
Indónesíu sé verið að gera tilraunir
með að fá íbúa í grennd við eldfiöll-
in til að halda uppi eftirliti og það
hafi gefið góða raun. Mest um vert
sé að fræða yfirvöld og almenning
um hætturnar sem fýlgi því að reisa
-Élclgos, eins og þetta i Ruapehu jalli á
Nyja-Sjalandi, geta veriö lilkomumikil en
vist er aö þau geta valdið omældu tjoni.
Ott væri hægt aö draga ur þvi með viö-
eigandi eftirliti og varuöarraðstölunum.
sér hús nærri eldstöðvum. Það hafi
ekki tekist i Nevado del Ruiz í Kól-
umbíu þar sem tuttugu og fimm
þúsund manns týndu lífi í aurskrið-
um í eldgosi sem varð þar árið 1985.
Meðal hættusvæða nú er eyjan
Montserrat í Karíbahafi þar sem
fimmtán þúsund íbúar voru fluttir á
brott eftir að eldgos hófst þar í
fyrra. En að sögn McGuires er hætt-
an þó mest í Vesúviusi, nærri
Napólí á Ítalíu.
e AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEG AEGa
11 ——i——wé—(n«——i—m—maannmwnflmaw—nmaÉHiti—ihiihiiw — ---------

?
<
AEG
2202 GT
Rúmmál: 208 lítrar
H: 86 cm B: 80 cm D: 67 cm
Verö kr. STGR.
Gerð Nettó Itr. Orkunotkun HxBxD Staðgr. j
ARCTIS 1502 GT 139 1,2 Kwst 86x60x67 36.600,-
ARCTIS2202GT: 208 ARCTIS 2702 GT 257 1.3 Kwst 1.4 Kwst 86x80x67 86x94x67 41.900, - 43.900, -
ARCTIS 3602 GT 353 1,6 Kwst 86x119x67 49.900,-
ARCTIS 5102 GT 488 2,0 Kwst 86x160x67 59.900,-
<5 Þriggja ára
Ui ® ábyrgð á öllum
i1 AEG
< FRYSTIKISTUM
o
Umboösmenn:
<
SSON
Vesturland: Málningarþjónustan Akranesi, Kf. Borgfirðinga. Borgarnesi. Blómsturvellir, Hellissandi.
w Guðni Hallgrímsson, Grundarfiröi. Ásubúð.Búðardal Vestfirðir: Geirseyrarbúðin, Patreksfiröi. Rafverk,
Bolungarvík.Straumur.ísafirði.Norðurland: Kf. Steingrímsfjarðar.Hólmavík. Kf. V-Hún., Hvammstanga.
Ö Kf. Húnvetninga, Blönduósi. Skagfirðingabúö.Sauðárkróki. KÉA byggingavörur, Lónsbakka, Akureyri.
KEA, Dalvík. Kf. Þingeyinga, Húsavík.Urð, Raufarhöfn. Austurland: Sveinn Guðmundsson, EgilsstÖðum. “
" Kf. Vopnfiröinga, Vopnafirði. Verslunin Vík, Neskaupsstaö. Kf. Fáskrúösfiröinga, Fáskrúðsfirði. KASK, Höfn
__ Suðurland: Kf. Rangæinga, Hvolsvelli. Mosfell, Hellu. Árvirkinn, Selfossi. Rás, Þorlákshöfn.
< Brimnes, Vestmannaeyjum. Reykjanes: Stapafell, Keflavík. Rafborg, Grindavík.
A£G AEO A£G AEG AEG A5Q AiO A£G AgG A£G AEO AEG AEG ASG A£G Am