Dagblaðið Vísir - DV - 18.02.1997, Síða 17

ÞRIÐJUDAGUR 18. FEBRÚAR 1997
Hugmyndir karla um konur í gegnum tíðina:
17
Fátt hefur fangað hjörtu og hugi
karla meira í gegnum tíðina en
hið fagra, veikara kyn. Samt sem
áður viröast þær alltaf vera
karlmönnum jafn mikil ráögáta.
tilfinningaverur
einhverjum ástæðum mun fleiri
heldur en þau jákvæðu. Oft skina í
gegn sömu hugmyndimar um eðli
kvenna, hvar sem er í heiminum og
á hvaða tímabili sem er. Konan er
þá séð sem daðurgjöm, lúmsk og
málgefin pjattrófa sem hefur þá eig-
inleika að geta snúið körlum í
kringum sig. Hér má sjá nokkur
ummæli sem endurspegla þetta við-
horf.
„Einn helsti kostur kvenna er að
þær kunna að tala á réttum tíma.
Fæstar þeirra kunna hins vegar að
þegja.“ Rousseau.
„Daðrið er hjá mörgum stúlkum
sjötta skilningarvitið sem verkar oft
betur en öll hin til samans. Ókunn-
ur höfundur."
„Konur em eins og bergmálið;
þær verða alltaf að hafa siðasta orð-
ið.“ Ókimnur höfundur.
„Konur hafa oft meira vald með
svipnum en karlar með lögunum og
tár þeirra eru sterkari en allar sann-
anir karla.“ Halifax lávarður.*
„Þrá er sauðkindin en hvað er
það á móts við kvenkindina?“ Bjart-
ur í Sumarhúsum.
„Tungan er sverð kvenna og þær
láta það sjaldnast ryðga.“ Ókunnur
höfundur.
„Vinátta tveggja kvenna er oft
samsæri gegn hinni þriðju. Frá
Frakklandi."
„Af konum og klerkum hafa stað-
ið hinar mestu ólukkur í veröld-
inni.“ Páll Vídalín.
En líklega hafa ofangreindir
herramenn bara verið svekktir þeg-
ar þeir létu spekina frá sér því í
hjarta sínu hljóta þeir að hafa vitað
það sama og Fransmaðurinn sem
sagði: „Karlar segja það sem þeim
sýnist mn konur en konur gera það
sem þeim sýnist með karla.“
Tilvitnanir fengnar úr Stóra til-
vitnanabókinni frá Vöku-Helgafelli.
-ggá
Það er ekki ósjaldan sem við sjá-
um karlmenn yppta öxlum og stynja
yfir því að þeir skilji ekki konur. Óg
víst má það vera satt að fátt hefur
leitt til meiri vandræðagangs og
vangaveltna hjá karlmönnunum
en hið veikara kyn. Og sömuleið-
is er það satt að konur era að
mörgu leyti ólíkar karlmönn-
um. Margir hafa reynt að
skilja eðli kvenna en fæst-
ir, ekki einu sinni mestu
hugsuðir og heimspeking-
ar, hafa haldið fram að
þeir hafi náð á því fullum
skilningi. Óþekktur ind-
verskur heimspekingur
komst ef til vill næst kjam-
anum er hann sagði:
„Viljir þú prófa guil rispaöu
það þá með steini. Viljir þú
reyna afl uxans þá leggurðu
hann byrði. Viljir þú kynnast
karlmanninum skaltu hlusta á það
sem hann segir. En viljir þú rann-
saka hugskot konunnar þá þekki ég
ekkert ráð til þess.“
u
þú
u á
Með líknandi hönd
En þó karlmenn skilji kannski
ekki konur er ekki þar með sagt að
þeir kunni ekki að meta þær. Lítum
á ummæli þessara karla sem höfðu
umönnunarhlutverk kvenna í há-
vegum. Pietro Aretina sagði: „Kon-
ur era stoð æskunnar, gleði ung-
linga og huggun ellinnar. Og Lope
de Vega var á svipuðum nótum þeg-
ar hann sagði: „Vei þeim sjúka ef
konan stundar hann ekki. Vei þeim
einmana ef konan vitjar hans ekki.
Vei hinum syrgjandi ef konan hugg-
ar hann ekki.“ Og ekki má gleyma
hinum gamla íslenska málshætti:
kona er gulli betri.“
Ástríðufullar tilfinn-
ingaverur
Margir álíta konur mun meiri
tilfinningaverur en karl-
menn þó ekki sé hér lagt
mat á sannleiksgildi þess.
En Voltaire var ekki í vafa
þegar hann sagði: „Allar
rökleiðslur í höfði karl-
manns era léttvægari en
tilfinning í konubrjósti.“
Henrik Ibsen var viss í
sinni sök um tilfinninga-
hita kvenna þegar hann lét
hafa eftir sér: „Enginn karl
myndi fóma heiðri sínum, jafii-
vel ekki fyrir þann sem hann
elskcir. En það hafa milljónir
kvenna gert.“ Og Friedrich
Niezche var á svipuð nótum
þegar hann sagði „í ástum og
hefndum er konan sterkari
en karlinn." Og þegar á ann-
að borð er komið inn á ást-
ir kvenna er nauðsynlegt
að lauma með skýringu
Honoré de Balzac sem
sagði: „Ef kona elskar
fyrirgefur hún allt -
jafnvel yfirsjónir okk-
ar. En ef hún elskar
ekki fyrirgefur hún ekkert
- ekki einu sinni dyggðir okk-
ar.“
Lúmskar pjattrófur
En fræg neikvæð ummæli um
konur frá hendi karlmanna era af
Málgefnar og pjattaðar
Offita:
Byggist mikið á
Það er mikið áhyggjuefni með-
al heilbrigðisyfirvalda út um
allan hinn vestræna heim
hversu offita hefur aukist,
bæði meðal barna og fúllorð-
inna. Sem dæmi má taka að
í Bretlandi er 45%
kvenna og 54% karla of
feit og hlutfall þeirra
sem eiga við ofiitu að
stríða (þ.e. eru 20%
yfir kjörþyngd) er
komið upp í 16%
þar í landi. Svipað-
ar tölur er að finna
út um alla Evrópu
og eru tölurnar
ffá Bandaríkjun-
um jafnvel enn
hærri. Þetta eru
ógnvænlegar tölur
með tilliti til þess
að of feit kona er t.d.
sex sinnum líklegri til að
fá háan blóðþrýsting, syk-
ursýki, hafa of hátt hlutfall
kólesteróls og þjást af hjarta-
sjúkdómum.
Allt er reynt
Breskir sérfræðingar hafa
bent á að þyngd fólks er 70%
ákveðin af genauppbyggingu.
Margar þessara of feitu
kvenna haifa barist við þyngdina
alla sína ævi og prófað alla megrunar-
kúra sem þær hafa komist yfir, en án
árangurs. Sumar hafa meira að segja
verið lagðar inn á sjúkrahús á
sérstakt fæði, aðrar hafa látið
víra aftur á sér kjálkana og þó
nokkrar hafa gengið það langt
að láta minnka í sér magann
með skurðaðgerð.
Sú trú er nokkuð almenn
að ofiita sé fólki sjálfu
að kenna, það borði
einfaldlega of mikið og
hreyfi sig of litið. En
er það í öllum tilfell-
um rétt?
Rakið til ætt-
bálkasamfá-
lagsins
Dr. Stephen Bloom, sér-
fræðingur í ofiitu við
Hammersmith- sjúkra-
sið við London, segir að
svo sé ekki. „Þettá má allt
rekja aftur til þess tíma sem
við bjuggum saman í ætt-
bálkum. Til að lifa af þurfti
nokkrar manngerðir. Sumir
þurftu að vera grannir og
snöggir í hreyfingum til að
geta veitt dýr og hlaupið
hratt en aðrir þurftu að geta
geymt aukaforða af fitu til
að viðhalda stofninum þeg-
ar hungursneyðir geisuðu.
Fyrr á tímum voru þessi gen
ekki til vandræða, takmarkað-
ar matarbirgðir og mikil hreyf-
erfðum
ing kom í veg fyrir það. En í dag, þeg-
ar við ferðumst um í bílum og þurfum
ekki nema að skreppa á næsta skyndi-
bitastað til að seðja svengd okkar,
horfa málin öðravísi við.“
Dr. Bloom segir að sökudólgurinn
geti mögulega verið hormón sem komi
úr fitu og sendi skilaboð um líkamann
um að einstaklingurinn sé saddur og
nú sé kominn tími til að líkaminn fari
að brenna allri ónauðsynlegri fitu.
„Sumir eru viðkvæmari fýrir áhrifum
þessara hormóna en aðrir og það eru
þeir sem alltaf era grannir og brenna
fitu hratt. Margir þeirra sem þjást af
offitu eiga hins vegar í erfiðleikum
með að meðtaka þessi skilaboð. Það
gerir það að verkum að heilinn sendir
frá sér skilaboð um svengd á sama
tíma og líkaminn er í óða önn að safna
fitu.
Lyf á leiðinni
En hvað er til ráða fyrir of feitt
fólk? Enn sem komið er hafa ekki
komið á markað nein hættulaus megr-
unarlyf fyrir fólk sem á við offitu-
vandamál að stríða. En úti um allan
heim er verið að leita að lækningu og
á meðan er lítið annað hægt að gera
fyrir feitt fólk en að neyta hollrar nær-
ingar og stunda heilbrigða líkams-
rækt. Og umfram allt, halda uppi já-
kvæðu hugarfari og góðu sjálfsmati,
þetta var jú fólkið sem hélt við stofn-
inum Jákvætt hugarfar er okkur öll-
um gott, sama hvemig við lítum út.
-ggá
Styrkir til
Id ungmennaskipta
Landsskrifstofa verkefhisins „Ungt fólk í Evrópu“ heldur opinn kynn-
ingarfund um verkefnið í Hinu húsinu, Aðalstræti 2 (við Ingólfstorg),
þriðjudaginn 18. febrúar, kl. 20-22. Fundurinn er ætlaður ungu fólki á
aldrinum 15-25 ára, leiðbeinendum sem starfa með ungu fólki í æsku-
lýðsstarfi, þeim sem vinna að rannsóknum varðandi ungt fólk og öðru
áhugafólki. Kynntir verða helstu möguleikar sem verkefnið hefur upp á
að bjóða. Aðgangur er ókeypis og öllum heimill meðan húsrúm leyfir.
Verkefnið „Ungt fólk í Evrópu" er verkefni á vegum Evrópusambands-
ins og Evrópska efnahagssvæðisins (ESB/EES). Því er ætlað að efla
ungmennaskipti milli Evrópulanda. Verkefnið skiptist í 5 meginflokka,
A, B, C, D og E, sem sumir skiptast í undirflokka:
Flokkur A: Samskipti ungs fóiks í Evrópu
Flokkur B: Leiðbeinendur í æskulýðsstarfi
Flokkur C: Samvinna milli stofnana aðildarríkjanna
Flokkur D: Ungmennaskipti við lönd utan Evrópusambandsins
Flokkur E: Upplýsingar fyrir ungt fólk og kannanir á sviði æskulýðsmála
Algengustu ungmennaskipti eru milli tveggja Evrópulanda. Skipulagðir
hópar ungmenna (10-15 manns) geta sótt um styrki til ungmennaskipta.
Einstaklingar eru ekki styrktir. Tveir álíka stórir hópar ungmenna koma
sér saman um verkefni/þema sem þeir vinna með og verkefnið varir í
1-3 vikur. Mögulegt er að fá styrk sem nemur allt að 50% af kostnaði
við verkefnið, hvort sem um er að ræða ferð eða móttöku. Ekki eru
veittir styrkir til námsferða eða samstarfsverkefna skóla, til leiklistarhá-
tíða, íþróttamóta, ráðstefha né skemmtiferða. Stjóm UFE-verkefnisins á
íslandi úrskurðar um hæfni umsókna og ákveður styrkupphæðir.
Landsskrifstofa UFE minnir á að næsti umsóknarfrestur vegna
ungmennaskipta er 1. maí fyrir verkefni sem framkvæma skal á
tímabilinu 1. júlí - 30. nóvember 1997.
Nánari upplýsingar: Landsskrifstofa „Ungt fólk í Evrópu”,
Aðalstræti 2, 101 Reykjavík, sími 552-2220, bréfsími: 562-4341,
netfang: ufe@centrum.is.