Dagblaðið Vísir - DV - 10.03.1997, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 10. MARS 1997
15
Löng bið eftir því
að láta „laga“ sig
Sonur okkar sem nú er á fjórða
ári, greindist með op á milli
hjartahólfa þegar hann var þriggja
mánaða gamall. Þá var okkur for-
eldrunum sagt að gera þyrfti að-
gerð á honum, og á þeim tíma
voru þær framkvæmdar í Lund-
únumn, en öllum tii mikils léttis
eru þær nú gerðar á íslandi.
Sem betur fer höfum við þó ver-
iö heppin. Strákurinn hefur verið
hraustari en gengur og gerist.
Hann hefur dafnað vel, öfugt við
flest önnur börn með álíka hjarta-
galla sem þurfa tljótlega að fara í
aðgerð vegna þess að þau nærast
ekki. Því hefur dregist að senda
hann í aðgerð, en þrátt fyrir hve
hress hann virðist er biðin geysi-
lega erfið. Við höfum átt margar
andvökunætur því þegar hann
veikist þá er hjartslátturinn svo
hraður að hann á erfitt með önd-
un. Þetta gerist í hvert skipti sem
hann fær kvef, hita eða er bara
hreinlega þreyttur.
Um þúsund fjölskyldur á íslandi hafa glímt við þann vanda sem í því felst aö annast hjartveikt barn.
Venjulegt líf úr skorðum
Síðastliðið haust fékk hann inni
á leikskóla, en hann átti að fara í
aðgerðina á sama tíma. Því viss-
um við ekki hvort við gætum þeg-
ið leikskólaplássið og i samráði
við bæjaryfirvöld hélt leikskóla-
stýran plássinu lausu fyrir hann í
tvo mánuði. Þá kom í ljós að hann
gat byrjað þar sem
aðgerðinni hafði
verið frestað til
vors. Hann er mjög
ánægður á leik-
skólanum og fylgir
þar jafnöldrum sin-
um alveg eftir í
leik og starfi. Út-
hald hans er þó
minna en hinna
bamanna og getur
hann þurft þó
nokkurn tíma til
að jafna sig eftir hamagang og
leiki.
Hann hefur verið á leið í aðgerð
í rúmlega þrjú ár. Biðin er þvi orð-
in löng og hefur sett venjulegt
heimilislif úr skorðum. Við skipu-
leggjum aldrei langt fram í tímann
því veikindi hans hafa forgang og
erfitt að ákveða með sumarfrí og
annað. Einnig hætti ég að vinna
úti, þar sem okkur var ráðlegt að
betra væri fyrir hann að vera
heima vegna sýkingarhættu. Þetta
setti nokkuð stórt strik í reikning-
inn fjárhagslega, þar sem við vor-
um nýbúin að festa kaup á hús-
næði og gerðum ráð fyrir mínum
tekjum áfram eftir að fæðingaror-
lofi lyki.
Erfitt aö útskýra
Núna þegar stytt-
ist í aðgerðina hefur
það vafist mjög fyrir
okkur foreldrum
hans hvemig best sé
að undirbúa hann
fyrir aðgerðina. Það
er erfitt að útskýra
fyrir þriggja og
hálfs árs gömlu
barni hvað fara
muni fram á spítal-
anum. Hann veit að
það þarf að „laga“
hann, en það sem
við hræðumst mest
er ekki aðgerðin
sjálf, heldur við-
brögð hans þegar
hann vaknar með
stórar umbúðir á
bringunni og allur
tengdur slöngum og tækjum. Litla
óhemjan okkar þolir nefnilega
ekki við í návist lækna og hjúkr-
unarfólks.
Við reynum þó eftir
bestu getu að skýra út
fyrir honum hvað sé í
gangi, og í hvert sinn
sem hann kemur frá
lækni og er búinn að fá
útrás þá er hann sáttur
við að allt þetta um-
stang og vesen sé enn
einn liðurinn í þvi að
,,laga“ hann.
Ég vildi segja þér, les-
andi góður, frá reynslu
okkar fjölskyldu, vegna
þess að framundan er
landssöfnun á vegum
Neistans, styrktarfé-
lags hjartveikra bama.
Um þúsund fjölskyldur
á íslandi hafa glímt við
þann vanda sem í því
felst að annast hjart-
veikt barn. Allir sem
það reyna þurfa á að-
stoð samfélagsins og hjartagóðs
fólks um land allt að halda.
Margrét Guðjónsdóttir
„Hann veit að það þarf að „laga“
hann, en það sem við hræðumst
mest er ekki aðgerðin sjálf, held-
ur viðbrögð hans þegar hann
vaknar með stórar umbúðir á
bringunni og allur tengdur slöng-
um og tækjum.u
Kjallarinn
Margrét
Guðjónsdóttir
í stjórn Neistans, styrkt-
arfélags hjartveikra
barna
Aö skipta um búning
Það er athyglisvert hvað menn-
ingammræða og umfjöllun hér á
landi er frumstæð. Og þá á ég við
menningu í víðri merkingu, en
ekki einungis svokallaða fagur-
menningu. Þannig er menningin
oft séð sem einhvers konar dýr í
búri, innilokað og einangrað frá
umhverfi sinu og uppruna; eitt-
hvað sem má skoða og skilgreina
frá sjónarhomi utan búrsins.
En menningin er ekki eitthvað
sem fellur í kjöltu fólks af himn-
um ofan eða er afmarkað i búrum.
Menning er alltaf háö umhverfi
sínu og í stöðugu
samspili við það
umhverfi sem hún
er sprottin úr og
endurspeglar.
Menningin er eitt-
hvað sem er alltum-
kring og snertir
jafnt þá sem eiga að
henni hlut og sem
um hana fjalla.
Varhugaverö
pólitík
Nýlega rakst ég á dæmi sem, án
þess að vera í sjálfu sér verra en
margt annað, dregur mjög vel
saman alla þá galla sem einkenna
íslenska menningammræðu. í
Morgunblaðinu sunnudaginn 9.
febrúar síðastliðinn skrifar Ellert
B. Schram grein sem hann nefnir
„Hinar hliðarnar á fátæktinni“.
Þar gerir hann að umtalsefni
„andlega fátækt" sem hann telur
einkenna nútímann og kemur
fram í afþreyingarmenningu og
tæknivæðingu. Þessi „andlega fá-
tækt“ holdgervist í nýjum búningi
Súpermans (með einu enni, er
þetta ekki kvenkyns?).
Fyrir utan þá varhugaverðu
pólitík sem kemur fram í þessari
yfirbreiðslu á efnislegri fátækt og
tilfærslu yfir í þá andlegu (sem
náttúrlega hentar Morgunblaðsles-
endum vel, að geta lokað augunum
fyrir erfiðleikum annarra og hellt
sér út í að fárast yfir fávisku
þeirra) þá er röksemdafærsla hans
öll sú undarlegasta. Þar ber fyrst
að nefna þann einkennilega sam-
slátt sem verður á andlegri hnign-
un og andlegri vanheilsu. Ellert
ræðir fýrst félagsleg
og geðræn vandamál,
færir sig þaðan yfir í
fátæktina sem þeim
valda (!) og er síðan á
einhvern ótrúlegan
hátt búinn að skella
skuldinni á þá áþján
að „detta ekki úr
tísku“ (t.d. með því að
ganga í gömlum
súperman-búningi).
Gildin úr gildi
fallin
í samfélagi þar sem
„tjáskipti eru fiar-
skipti“ höfum við
gleymt góðum og
gömlum gildum, sam-
kvæmt Ellert, svo sem
þeim að „gæta náung-
ans“ og „þekkja samferöafólk sitt“
og náttúruna, sem þegar öllu er á
botninn hvolft er meira virði en
efnisleg auðlegð. Þessi góðu,
gömlu gildi koma til dæmis fram í
orðum Ellerts þegar hann segir
um sjálfan sig að hann sé „bonus
pater“ (og það er ekki pabbi sem
sér um innkaupin í Bónus) sem
„skýtur upp sínum fiölskyldu-
pakka af flugeldum" og situr við
sjónvarpið á stórhátíðum og held-
ur sig yfirhöfuð innan þeirra
marka sem þjóðfélagið býður.
Samkvæmt þessum
gildum er þjóðfélagið
undir styrkri stjórn
og yfirumsjá (sbr.
„gæta“ og „þekkja")
bonorum patrum,
sem með ábyrgð og
fyrirhyggju tryggja,
ef ekki efnislega, þá
allavega andlega auð-
legð.
En þannig er þjóðfé-
lagið alls ekki leng-
ur. Eins og Ellert
bendir á, eru þessi
gömlu gildi úr gildi
fallin og ekki seinna
vænna. Neysluþjóð-
félagið og feðraveldið
grafa undan sjálfum
sér í samfélagi of-
framboðs á menn-
ingu og menningarafurðum þar
sem ekki er lengur hægt að „gæta“
neytenda og „þekkja" markaðinn,
þegar við sitjum á „eintali við sál-
ina“, „eða í sálarlausu sambandi
við Internetið" í stað þess að safn-
ast saman við sjónvarpið, uppstillt
bakvið fiölskyldutoðurinn sem
ákveður dagskrána. Nútíminn hef-
ur skipt um búning og sá búning-
ur passar ekki á bonum patrem,
því hann er ekki lengur sniðinn
eftir hans þörfum.
Úlfhildur Dagsdóttir
„Neysiuþjóðféiagjð og feðraveldið
grafa undan sjálfum sér í samfé-
lagi offramboðs á menningu og
menningarafurðum þar sem ekki
er lengur hægt að „gætau neyt-
enda og„þekkjau markaðinn
Kjallarinn
Úlfhildur
Dagsdóttir
bókmenntafræðingur
IV 1 4 leð Oj í móti i
Verkfall?
Pétur Sigurésson,
forscti Alþýðusam-
bands Vestfjaröa.
Allar aðrar leiðir
reyndar
„í sjálfu sér er
ekkert sem rétt-
lætir verkfoll
vegna þess að
þau koma ekki
til framkvæmda
nema þegar búið
er að reyna allar
mögulegar leiðir
til að ná fram
sanngjörnum
leiðréttingum á
kjörum. Þetta hefur verið megin-
undirstaðan undir verkfallsboðun
hjá almennum verkalýðsfélögum.
Það eru til önnur verkföll - sem við
höfum alltaf litið homauga — þegar
vel launaðir þrýstihópar knýja
fram launahækkanir með verkfalls-
aðgerðum. Boðun vimmstöðvunar
núna er til að ná fram 70 þúsunda
króna lágmarkslaunum, það er allt
og sumt Verkafólk, sem hefur sér-
staklega lagt sig fram, í samstarfi
við atvinnurekendur og ríkisvald
til að stöðva óráðsíuna í þjóðfélag-
inu hefur frá árinu 1990 lagt sitt af
mörkum til að byggja upp traust
efhahagskerfi. Verkafólk hefur beð-
ið með kröfur í sjö ár en núna þeg-
ar öll fyrirtækin em rekin með
hagnaði og það flóir út úr ríkis-
skassanum er engin ástæða til að
gefa eftir. Síðasta útspil atvinnurek-
enda, sem er eins ósvifið og mest
má vera, hlýtur að kalla á vinnu-
stöðvun. Það er ekki um annað að
raeða og þess vegna er gripiö til
verkfallsvopnsins. Að mínu mati er
framvindan síðustu misseri alveg
nóg ástæða til boðunar verkfalls."
Jafn úrelt og
verkalýðsfélögin
„Á meðan
launafólk er
þvingað tO að-
ildar að verka-
lýðsfélögum og
einstakir félags-
menn verða að
sifia og standa
eins og félögin
og leiðtogar
þeirra vilja eru
hvorki verkfóll
né aðrar aðgerðir verkalýðsfélag-
anna réttlætanlegar. Skylduaðildin
sviptir einstaklingana innan verka-
lýðsfélaganna þeim sjálfsagða rétti
að ákveða það sjálfir hvort þeir fara
í verkfall. Handaupprétting á félags-
fundi um verkfallsboðun breytir
engu fýrir þann sem lendir í minni-
hluta. Verkfóll em í raun jafn gam-
aldags og úrelt og verkalýðsfélögin.
Þau minna á fyrirbæri sem okkur
fmnast grátbrosleg í dag, eins og
mjólkurbúðimar, gjaldeyris-
skömmtunina og innflutningsleyf-
in. Og maður spyr: Af hverju er
svona miklu meira mál að semja
um laun en t.d. vöruverð? Er þaö ef
til vill vegna hinnar miklu miðstýi--
ingar verkalýðsfélaganna? Verkfóll
byggja á þeirri trú að verðmæti
verði til yfir kaffibollum í Karphús-
inu. Þau skila þvi sjaldan öðm en
tjóni í atvinnulífmu. Mánaðarverk-
fafl krefst 10% launahækkunar ef
menn ætla að ná sömu tekjum inn-
an ársins og ef þeir hefðu haldið
áfram að vinna á óbreyttum laun-
um. I vikuritinu Vísbendingu kom
t.d. fram nýlega að kaupmáttur
taxtalauna verkakarla dróst saman
í kjölfar hinna miklu verkfallsára
1982 og 1988.“
-jáhj
Glúmur Jón Björns-
son, ritstjórl Vof-
Þjóðviljans.
Kjallarahöfundar
Athygli kjaflarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centmm.is