Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1997, Síða 14

14
FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON OG ELÍN HIRST
Auglýsingastjöri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
Marklausi prédikarinn
Seðlabankinn fer í haustprédikun sinni að venju mild-
um höndum um stjórnendur íslenzkra efnahagsmála.
Hann segir flest vera innan rammans, þenslu ekki
óbærilega, halla ríkisrekstrar ekki óbærilegan og við-
skiptahalla gagnvart útlöndum ekki óbærilegan.
Smám saman hafa menn vanizt að taka lítið mark á
mati Seðlabankans á stöðu mála. Hann hefur áratugum
saman reynzt vera hallur undir ríkisstjórnir hvers tíma.
Hann hefur ekki sinnt aðhaldsskyldu sinni í þeim mæli,
sem menn ætlast erlendis til af seðlabönkum.
Góðærið sparar ríkisstjórninni að halda vel á spöðun-
um og hylur veruleikann fyrir Seðlabankanum. Því eru
litlar líkur á, að þjóðin komi úr góðærinu betur búin til
að fást við verkefni mögru áranna, sem jafnan fylgja góð-
ærum í sveifluþjóðfélagi á borð við okkar.
Skynsamlegt er að fleygja skýrslu Seðlabankans og
meta heldur efnahagslegan og peningalegan árangur
þjóðfélagsins út frá skilgreinanlegum markmiðum á
borð við, hvort við nálgumst eða fjarlægjumst þau mark-
mið, sem nágrannaríki okkar hafa sett sér.
Hvort sem við viljum eða viljum ekki taka þátt í evr-
ópsku myntbandalagi, þá er okkur hollt að setja svipuð
peningamarkmið og nágrannarnir. Því miður erum við
að íjarlægjast skilyrðin á sama tíma og þjóðir Vestur-
Evrópu eru smám saman að nálgast þau.
Fjárlagahalli og ríkisskuldir eru á sæmilegu róli hjá
okkur, enda er hér beitt sömu brögðum og víða annars
staðar að selja eigur ríkisins upp í afborganir og vexti af
skuldum þess. Ríkið étur út eigur sínar og kallar það
einkavæðingu til að gefa því hagfræðistimpil.
Verðbólga fer vaxandi hér á landi, úr 1,8% á þessu ári
í 2,7% á því næsta. Það stafar af, að ríkið hirðir ekki um
að gripa til aðgerða, sem komi í veg fyrir hækkun verð-
lags í kjölfar mikilla launahækkana. Hún situr með
hendur í skauti og kennir öðrum um vandann.
Verðbólga hefur haldizt lág að undanfomu, af því að
losað hefur verið um samkeppnishömlur. Frjálsari
markaður spillir möguleikum fyrirtækja til að velta
launahækkunum út í verðlagið í stað þess að hagræða
rekstri sínum þannig, að hann melti hækkanimar.
Ríkisvaldið á enn ónotuð ýmis tækifæri á þessu sviði.
Verðlag ýmissa matvæla er óeðlilega hátt hér á landi
vegna verndarstefnu í þágu landbúnaðarins. Lækkandi
verð landbúnaðarafurða mundi vega upp á móti þenslu
vegna launahækkana af völdum kjarasamninga.
Vextir haldast háir hér á landi á sama tíma og þeir
fara lækkandi í nágrannalöndunum. Munurinn er núna
talinn nema um og yfir 2%. Þetta er gífurleg skattlagn-
ing á fólk og fyrirtæki, sem stafar eingöngu af því að ís-
lenzkar lánastofnanir em ferlega illa reknar.
í stað þess að stokka upp afdankaða stjómmálagengið
í bankastjómum og bankaráðum hefur ríkisvaldið end-
urráðið alla gömlu sukkarana. Samt hafa þeir verið
staðnir að því að brenna milljörðum í rekstraræfingum
gæludýranna í pólitíska samtryggingarkerfmu.
Afdankaða stjómmálagengið stjórnar líka Seðlabank-
anum. Þess vegna er bankinn mjúkmáll í haustskýrslu
sinni, í stað þess að berja í borðið og segja: Niður með
vaxtamun inn- og útlána! Og: Niður með samkeppnis-
hindranir á innlendum markaði!
Þess í stað bullar bankinn í hefðbundnum stíl um að
halda verði uppi vöxtum á þenslutíma og um líkur á að
launakostnaði fyrirtækja verði velt út í verðlagið.
Jónas Kristjánsson
Þessi öfl eru andstæö okkur, þótt annaö sé látiö í veöri vaka þegar þeim hentar, segir greinarhöfundur m.a.
Þetta eru
óvinir okkar
lindir okkar með ábyrg-
um hætti. Hér eiga jafh-
vel í hlut mengandi iðn-
aðarþjóðir, þó allir viti
að mesta ógnunin við
lifríki hafsins er ekki af
veiðum heldur stafar
hún af iðnaðarmengun.
Undir þessu kynda sam-
tök sem þykjast aðhyll-
ast umhverfisvernd, en
koma í raun óorði á
þann góða málstað. Fjöl-
mörg dæmi má nefha
þessu til stuðnings.
„Fallhlíf dauðans"
Á Fiskiþingi í fyrra var
dregið fram hvernig
mörg þessara samtaka
ala á alls konar rang-
hugmyndum. Meðal
„ Við þekkjum það af langrí og bit-
urrrí reynslu að sömu þjóðir og
fyrstar samþykkja hugmyndafræði
sjálfbærrar þróunar ráðast að okk-
ur með kjafti og klóm þegar við
leitumst við að framfylgja þessari
stefnu með hvaiveiðum.u
Kjallarmn
Einar K.
Guðfinnsson
alþingismaöur Sjálf-
stæöisflokksins á Vest-
fjöröum
Það má heita við-
tekin skoðun að
auðlindir beri að
nýta undir merkj-
um sjálfbærrar
þróunar. I hinni
frægu Brundtland-
skýrslu var þetta
orðað svo: „Sjálf-
bær þróun felst í
því að þörfum nú-
verandi kynslóða
sé mætt án þess að
það skerði mögu-
leika komandi kyn-
slóða.“ Þannig fel-
ur þessi skilgrein-
ing í sér rétt okkar
til skynsamlegrar
nýtingar á auðlind-
um hafsins. Gildir
þá einu hvort um
er að ræða þorsk
eða loðnu, rækju
eöa stórhveli, súd
eða hrefnu og sel.
Þetta virðist
manni býsna aug-
ljóst og varla að
það gæti verið
nokkur ágreining-
ur um svo bersýni-
leg sannindi. Enda
er það svo; en því
miður bara í orði -
en ekki á borði.
Ráöskast meö rétt okkar
sem fullvalda þjóöar
Við þekkjum það af langri og
biturri reynslu að sömu þjóðir og
fyrstar samþykkja hugmynda-
fræði sjálfbærrar þróunar ráðast
að okkur með kjafti og klóm þegar
við leitumst við að framfylgja
þessari stefnu með hvalveiðum.
Þannig er ráöskast með skýlausan
rétt okkar og heimild sem full-
valda þjóðar til þess að nýta auð-
dæma sem þar voru sýnd var aug-
lýsing þar sem flottroUið var nefht
„faUhlíf dauðans" og átakanleg
teikning af þorsktitti á krók, sem
engdist af kvöl.
Svipað mátti raunar lesa í hinu
heimsþekkta tímariti Time. í nýju
hefti blaðsins var grein þar sem
höfundurinn líkti áhrifum rækju-
veiða á lífríkið í hafinu við það að
vaðið væri yfir skóglendi með
jarðýtum.
Þá má rifja upp lýsingar fram-
kvæmdastjóra alþjóöasamtaka
fiskimjölsframleiðenda sem hér
var á ferð fyrir skemmstu og
greindi frá yfírgangi meintra um-
hverfisverndarsinna.
HaUdór Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra nefndi enn eitt dæmið í
umræðunum um skýrslu utanrík-
isráðherra um utanríkismál þann
6. nóvember sl. Þar vakti hann
meðal annars athygli á því að hin
kunnu umhverfisverndarsamtök
World WUdlife Fund hefðu staðið
fyrir rándýrum auglýsingum á al-
þjóðavettvangi þar sem farið var
með upplognar sakir á hendur
okkur íslendingum. Síðan hefðu
samtökin reyndar beðist afsökun-
ar með bréfkomi tU íslenskra
stjómvalda! Ekki var fyrir því
haft að senda slíka afsökunar-
beiðni í jafndýrri auglýsingu í
stórblöðunum útlendu. Þar kom
það ekki fram. Skaðinn var skeð-
ur. Það var búið að baka okkur
gríðarlegt tjón.
Andstæöingar
Þetta segir okkur auðvitað eitt.
Þessi öfl em andstæð okkur. Þeg-
ar það hentar þeim er annað að
vísu stundum látið í veðri vaka.
En hvað er að marka slíkt tal? Ná-
kvæmlega ekki neitt. Þess vegna
eigum við ekki eitt andartak að
láta okkur tU hugar koma að frið-
mælast við þau né ímynda okkur
að einhver merking sé á bak við
fagurgalann. Hér em greinUega á
ferö aðUar sem mæla fagurt, en
hyggja flátt.
Þess vegna eigum við vitaskuld
að halda fram rétti okkar sem
sjálfstæðrar þjóðar til þess að nýta
auðlindir okkar með sjálfbæmm
hætti og gæta okkar á samtökum
sem vilja koma í veg fyrir það.
Einar K. Guðfinnsson
Skoðanir annarra
Lífeyrir útgerðarmanna
„Verðmætin sem útgerðarmenn em að selja þegar
þeir yfirgefa atvinnugreinina og formaður LÍÚ kaU-
ar lífeyri þeirra era veiðUeyfin frá ríkinu. Inneignin
í „lífeyrissjóðun" myndast þannig að útgerðarmenn
fá ókeypis úthlutun veiðUeyfa og geta síðan selt
þessi veiðleyfi samdægurs án þess að gera nokkuð
tU að auka verðmæti þeirra... Er það öfund að finn-
ast það misrétti þegar örfá hundruð íslendinga fá, án
þess að leggja nokkuð erfiði á sig, „lífeyri" upp á
hundruð miUjóna króna fyrir þaö eitt að hafa starf-
að í sjávarútvegi þegar kvótakerfinu var komið á?“
Sigurður Björnssson í Mbl. 12. nóv.
Blaðurstöðvar Ijósvakans
„Það bjargar talsverðu, að enn em tU útvarps-
stöðvar, sem taka hlutverk sitt alvarlega. En þær
em ekki nógu margar. Það væri mikið þarfaverk, að
fá stjómendur blaðurstöðvanna til að bæta málfar
starfsmanna og kunnáttu þeirra í fjölmiölun... Og út-
varpshlustendur eiga að hafna lágkúranni og láta í
ljós skoðanir sínar á henni. Forráðamenn blaður-
stöðvanna þurfa að fá þau ským skilaboð að þjóðin
kæri sig ekki um þau skemmdarverk sem nú em
unnin á íslenskri tungu."
Árni Gunnarsson, í Degi 12. nóv.
Staða innflytjenda
„íslenskt þjóðfélag hefur á margan hátt ekki verið
undir það búið að taka á þeim mörgu verkefhum
sem hafa skapast vegna þróunar síðustu ára. Engin
stefna hefur verið mörkuð um það á hvem hátt all-
ir, óháð upprana, eiga að geta tekið virkan þátt í
samfélaginu. Vegna þess er orðið mikilvægt að
stuðla að aukinni umræðu um stöðu innflytjenda og
flóttamanna á íslandi því nauðsynlegt er að laga ým-
islegt í íslensku samfélagi að breyttum aðstæðum."
Kristín Njálsdóttir í Mbl. 11. nóv.