Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.1998, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 21. JANUAR 1998
15
Viikara
Reykjavíkurborg fer
stöðugt stækkandi. íbú-
um fer fjölgandi, ný
hverfi eru að byggjast
og margvísleg ný verk-
efni eru að færast á
ábyrgð borgarinnar.
Sú stefha að færa verk-
efni frá ríkisvaldi til
sveitarfélaga er vissu-
lega lofsverð og leiðir
til fjölþættara nærlýð-
ræðis en áður. En í
þessari þróun felast
einnig hættur. Sam-
fara þessum breyting-
um verður eðlilega
vöxtur á stjórnkerfl
borgarinnar og það er
ávallt ástæða til að ótt-
ast stórt og ópersónu-
legt stjómkerfi.
Þar er raunveruleg
hætta á því að allur al-
menningur hætti að bera ábyrgð á
samlífí sínu og allt eiginlegt þjóð-
lif verði yfirborðskennt og
sundrað. í slíku þjóðfélagi lifa
menn því ekki sem virkir þátttak-
endur heldur fremur sem óvirkir
áhorfendur.
leika um stjórn-
kerfi borgarinnar
undir styrkri
stjórn Ingibjargar
Sólrúnar Gísladótt-
ur borgarstjóra.
Þróunarverkefnið
í Grafarvogi lýsir
veginn í því efni,
þar sem íbúar hafa
komist til meiri
áhrifa í gegnum
Miðgarð, sem sér-
staklega sinnir þörf-
um hverfisins. Við
þurfum að hraða
þessari þróun og
stíga markviss og
áþreifanleg skref til
að færa meira vald
og áhrif til hverf-
anna. Við verðum
að nýta þá gríðar-
legu möguleika sem
opnast hafa í lýðræðismálum sam-
fara auknum áhuga fólks á um-
hverfi sínu og nýrri tækni.
Næstu skref í lýðræðisátt
Á næsta kjörtímabili vildi ég
t.d. sjá sérstakar stjórnir í öllum
Kjallarinn
Hrannar Björn
Arnarsson
framkvæmdastj., þátt-
takandi í prófkjöri
Reykjavíkurlistans
lýðræði
hverfum borgarinnar þannig að
tilraunaverkefnið í Grafarvogi
verði víkkað út og allri höfuð-
borginni verði skipt upp í eining-
ar, hverfi, sem fái töluverða sjálf-
stjórn. Þá vildi ég sjá að fært yrði
neitunarvald til íbúanna þannig
að þeir gætu ráðið úrslitum um
álitamál í gegnum hverfafundi
eða með allsherjaratkvæða-
greiðslu í viðkomandi hverfi.
Þetta á ekki síst við um viðkvæm
skipulagsmál hverfanna.
Ég vildi einnig sjá virkari þátt-
töku foreldra, kennara, fulltrúa
íþróttafélaga og menningarsamfé-
lagsins innan skólanna þannig að
skólasamfélagið yrði þróað í sam-
ræmi við þarfir íbúa hverfisins á
hverjum tíma.
Reykjavík til forystu í þró-
un lýðræöis
Það er íjölmargt í lýðræðismál-
um sem bíður nú frekari úrlausn-
ar. Það er nauðsynlegt að tryggja
betur beinan aðgang borgarbúa að
stjórnkerfi borgarinnar og auka
hverfastjómun og
grenndarlýðræði.
Fólk gerir kröfu
um að ráða meiru
um nánasta um-
hverfi sitt og dag-
legt líf og sú
skylda hvílir á
okkur í Reykja-
víkurlistanum að
flýta þeirri þróun
eftir áratuga-
stöðmm á einveld-
isárum Sjálfstæðisflokksins.
Fram undan eru spennandi tím-
ar og ef rétt er á málum haldið get-
ur Reykjavíkurborg orðið í farar-
broddi þeirra samfélaga heimsins
sem þróa vilja nýjar leiðir í lýð-
ræðismálum.
Hrannar Bjöm Amarsson
„Þá vildi ég sjá að fært yrði neit-
unarvald til íbúanna þannig að
þeirgætu ráðið úrslitum um álita-
mál í gegnum hverfafundi eða
með allsherjaratkvæðagreiðslu í
viðkomandi hverfi.“
Sérhagsmunir Sjálfstæðis-
flokksins
Eitt mikilvægasta verkefni
stjómmálamanna er að vinna að
lýðræðislegra stjórnskipulagi og
auka virkni hins almenna borg-
ara. Þetta er enn nærtækara í
sveitarstjórnarmálum þar sem
nærsamfélagið verður ævinlega
mikilvægara fjölskyldufólki og
reyndar öllu fólki. Þessu hlut-
verki hafa fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins gersamlega brugðist og
ekkert var gert í lýðræðismálum
borgarinnar á einveldistima
þeirra. Þess í stað varð stjóm-
kerfi borgarinnar sifellt fjarlæg-
ara íbúum hennar, og samtvinn-
aðra hagsmunakerfi Sjálfstæðis-
flokksins og forystumanna hans.
Ferskir vindar með Reykja-
víkurlista
Sigur Reykjavíkurlistans í síð-
ustu kosningum var ekki síst
krafa inn lýðræðislegar breyting-
ar. Á yfirstandandi kjörtímabili
hafa enda verið stigin mörg gæfu-
spor í þessa átt og ferskir vindar
Nauösynlegt er aö tryggja betur beinan aögang borgarbúa aö stjórnkerfi borgarinnar, segir greinarhöfundur. -
Borgarstjórn fundar.
Breytingarskeið og framhaldslíf
Það er auðvitað ekki spurning
um að ísland er orðið heitasta
landið í Evrópu hjá útlending-
unum. En þcmnig er það líka orðið
hjá veðurguðunum. Þetta kom
okkur í koll yfir allar hátíðamar
þegar snjóinn vantaði og margir
vom orðnir fullléttklæddir í jóla-
messunni.
Póst-mortem tími
En það er líka margt annað sem
hefur breyst. Stundum er sagt að
við séum nýbúin að slíta bams-
skónum og séum loksins að kom-
ast á gelgjuskeiðið í hugsun og
samskiptum okkar við heiminn.
Aðrir fullyrða að við séum orðin
fulltiða en síðan era líka þeir sem
segja að við séum komin á ákveð-
ið breytingarskeið. Þeir síðustu
hafa margt til síns máls. Það er
nefnilega ekkert launungarmál að
við lifum á tímum þar sem ólík
menningarleg gildi riðlast hvert á
öðra svo að sumir vita oft ekki
hvað snýr upp eða hvað snýr nið-
ur.
Þetta hefur stundum verið kall-
að póst-módem tími. Farsælast
væri hins vegar að telja þetta
tímabil póst- mortem tíma; það
sem tekur við eftir andlátið. Á
þennan hátt er mun auðveldara að
skilja óvænta atburðarásina. Hver
hefur til að mynda ekki kvartað
yfir öllu þessu myndaflóði sem
steypist yfir okkur daglega? Það er
dæmigert einkenni póst-mortems
ástands. Hinn
deyjandi sér
einmitt myndir
úr fýrra lífi liða
hjá sem hraða
skyggnímynda-
sýningu og at-
burðir ævinnar
þjóta hjá í einni
hendingu.
Engin ein mynd
er annarri mikilvægari heldur
líða þær stjómlaust hjá líkt og
stöðugar auglýsingar í sjónvarpi
sem er ekki hægt að slökkva á því
fjarstýringin er vita gagnslaus
þegar likaminn og sjálf vitundin
liggur svona í dróma.
Línuóreiða
Við héma heima getum hins
vegar verið hæstánægð með
ástandið. íslendingar hafa nefni-
lega lengi hrifist af óvæntum
stefnumótum. Við höf-
um sömuleiðis lengi
staðið framarlega í
rannsóknum á flestu
sem er jafn ósýnilegt
eða dularfullt og
framhaldslíf. Kunn-
átta okkar í öllu sem
varðar andatrú er
töluverð en hún er
ekki síðri í almennum
fjarskiptum. Með enn
öflugra upplýsinga-
streymi og myndrænu
áreiti stöndum við því
með pálmann í hönd-
unum og getum auð-
veldlega lifað þetta
miskunnarlausa
breytingarskeið og al-
þjóðlega framhaldslíf
af án mikiUar áreynslu. Og þá
erum við bæði aö tala um hið sí-
breytUega samhengi hlutanna sem
og hinn endalausa sjónleik á Ódá-
insvöUum Internetsins. - Okkar
tími er loksins kominn aftur.
Það er öUum ljóst að í slíkri
sundrung er mikilvægt að geta
sameinast undir einu og sama
merkinu. Þetta á við í samskiptum
og þá ekki síst almennum fjarskipt-
um. Hið átakanlega er hins vegar
að núna um áramótin var frumsýnt
merki hins nýja Landssíma. Það er
örugglega eitt hið vanhugsaðasta í
sögu fjarskipta á íslandi. I staö þess
að vera hnitmiðað og
auka einbeitingu not-
andans og hvetja um
leið tU símtala þannig
að notendur geti
spjaUað af yfirvegun
út í eitt eykur þetta
merki enn frekar á
sundrungina.
Það hvetur ekki tU
símnotkunar heldur
þreytir augun um leið
og þau rekast á það.
Hugurinn kemst auð-
veldlega í uppnám
yfir allri línuóreið-
unni sem vísar odd-
hvöss bæði út og suð-
ur og norður og nið-
ur. Ef merkið á að
tákna heimskringl-
una eru augun heldur ekki lengi að
detta út af henni.
Ef ekkert verður gert hið fyrsta
og merkinu breytt er því hætta á
ferðum. Og þá ekki síst í tengslum
okkar viö umheiminn. Til að
koma í veg fyrir enn frekara upp-
nám hjá sím- og netnotendum
verður einfaldlega að finna nýtt
vörumerki. Annars er ekki að efa
aö við byrjum að forðast það sem
er okkur heitast. Við missum þá
líka fljótt áhuga á einni helstu
þjóðaríþrótt okkar. En hún er ein-
mitt sú að tala í síma.
Haraldur Jónsson
„Hið átakanlega er hins vegar að
núna um áramótin var frumsýnt
merki hins nýja Landssíma. Það er
öruggjega eitt hið vanhugsaðasta
í sögu fjarskipta á íslandi. “
Kjallarinn
Haraldur Jónsson
myndlistarmaöur
Með og
á móti
Á að endurvekja Verðlags-
ráð sjávarútvegsins?
Eins og gott
brunalið
„Ég er ekki þeirrar skoðimar
að endurvekja eigi verðlagsráðið
í sinni fyrri mynd. Aftur á móti
tel ég að meðan við búum við nú-
verandi kerfi,
þ.e. að sjómenn
og útgerðar-
menn hafi
heimild til þess
að semja um
verðið sin í
milli, þá verð-
um við að hafa
tæki sem hafi
vald til að
ákveða verð-
botna á ein-
stakar tegund-
ir. Ef stjóm þessa tækis eða ráðs
bærist orðrómur um að verð á
einstökum tegundum væri óeðli-
legt þá myndi það ákveða verð-
botn í þeirri tegund. Þessi verð-
botn hefði skamman gildistima,
ef til vill einn mánuð í senn eða
rétt á meðan viðkomandi útgerð
eða útgerðir væru að hysja upp
um sig buxumar og koma sínum
málum í lag. Með þessu fyrir-
komulagi myndum við koma í
veg fyrir það að t.d. einstakar
fisktegundir væra seldar á verði
undir því sem eðíilegt má teljast
hverju sinni. Ráðið ætti sem
minnst áhrif að hafa en grípa inn
í ef hætta steðjar að, líkt og gott
brunalið hjá menningarþjóðum."
Liðin tíð
„Svarið er nei. Miðstýrt verð-
lagningarkerfi á fiski sem Verð-
lagsráð sjávarútvegsins stóð fyr-
ir er liðin tíð. Kerfið er búið að
þjóna hlut-
verki sínu við
þær pólitísku
og efhahags-
legu kringum-
stæður sem
ríktu hér á
landi síðustu
áratugi. Hins
vegar mætti
spyrja hvort
miðstýrð verð-
lagning á fiski
sé í raun horf-
in af sjónarsviðinu. Aldeilis
ekki. í mörgum sjávarútvegsfyr-
irtækjum þar sem rekin er bæði
útgerð og fiskvinnsla er sterk til-
hneiging til að ákveða fiskverð
einhliða, án þess að sjómenn hafi
nokkuð um það að segja og með
þeim afleiöingum að þeir era
hlunnfarnir í launum. Þetta á að
heita í orði kveðnu frjálst fisk-
verð. Grímulaust er um að ræða
miðstýrt fyrirkomulag á verð-
myndun fisks sökum þess aö
margir rekstraraðilar hafa mis-
notað gróflega lögin um frjálst
fiskverð. Þessi misnotkun þeirra
hefur valdið mikilli óánægju
meðal sjómanna á fiskiskipum
sem nú stefna í verkfall til að
knýja fram í kjarasamningi
raunhæfar umbætur vegna verð-
myndunar á fiski. Með hliðsjón
af framansögðu eru þeir sem
trúa á endurvakningu verðlags-
ráðsins gjörsamlega úr takt við
tímann og mega mín vegna berj-
ast eins og naut í flagi til að
koma í veg fyrir kröfugerð sjó-
mannasamtakanna um sann-
gjama verðmyndun á fiski.“
-rt/-SÁ
Benedikt Valsson,
framkvæmdastjóri
Farmanna- og fiski-
mannasambands
íslands
Helgi Laxdal, for-
maóur Vólstjórafó-
lags íslands.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centrum.is