Dagblaðið Vísir - DV - 23.03.1998, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 23. MARS 1998
15
Veðrið, höfin og
athafnir manna
Hinn svonefndi al-
þjóðlegi veðurdagur er
haldinn ár hvert þann
23. mars, en Alþjóðaveð-
urfræðistofnunin var
sett á laggimar 23. mars
1950. Stofnunin er i
rauninni samtök veður-
stofa heims, en skrif-
stofur samtakanna eru í
Genf. En samtök þessi
með því langa heiti Al-
þjóðaveðurfræðistofn-
unin eru svo á hinn
bóginn ein af stofnun-
um Sameinuðu þjóð-
anna.
Á þessum afmælis-
degi er venja að minna
á tiltekið málefni sem
verður þema dagsins
það árið hjá veðurstofum víðs veg-
ar um heim. Árið 1998 er „ár hafs-
ins“ hjá Sameinuðu þjóðunum og
hefur því Alþjóðaveðurfræðistofn-
unin ákveðið að þema hins alþjóð-
lega veðurdags verði að þessu
sinni „veðrið, hafið og athafnir
manna“.
Ein af undirdeild-
um stofnunarinnar
fjallar einmitt um
veðrið á hcifinu,
veðurathuganir á
höfunum, nýtingu
slíkra gagna og
veðurspár fyrir
hafsvæði jarðar.
Einnig er þar flall-
að um alþjóðlega
samvinnu og fram-
farir á sviði fjar-
skipta og öryggis-
mála.
Sjóveöurfræöi
Ekki ætti að þurfa
mörg orð til að
sannfæra íslend-
inga, eyþjóðina, um
mikilvægi veðurþjónustu á höfun-
um. Veður og vindar ráða gæftum
og afla, Ulviðri tefja fyrir siglingum
og stundum ógnar afsprengi hafs
og lofts, hafísinn, sjófarendum.
Fljótt skipast veður í lofti og veitir
ekki af viðamiklu og mannfreku
kerfl eftirlits og slysavarna sem
brugðist getur skjótt við á hættu-
stundum.
Sérgrein veðurfræðinnar sem
íjallar um veðrið á sjónum er ein-
faldlega kölluð sjóveðurfræði. Ým-
iss konar víxláhrif hafs og lofts
eiga sér stað, veðurhæð (vind-
hraði) ræður ölduhæð, uppgufun á
sér stað, upphitun eða kólnun,
raki þéttist, þoka myndast og
fleira mætti telja.
Á heimsmælikvarða koma vel í
ljós hin miklu áhrif hafsins á veðr-
ið. Það er engin furða því að höfin
hylja hér um bil þrjá flórðu hluta
jarðarinnar. Undanfama mánuði
hafa svonefnd E1 Nino-áhrif verið
mikið til umræðu, einkum í lönd-
um umhverfis Kyrrahafið. Þau
heflast með breytingum á sjávar-
hita við yfirborð á austanverðu
Kyrrahafi, við vesturströnd Suð-
ur- og Mið-Ameríku. Þær breiðast
út vestur Kyrrahaf og valda mikl-
um breytingum á
uppgufun og úr-
komu á þessum
hafsvæðum.
Óvæntir þurrkar,
eða rigningar, i
nálægum löndum
fylgja í kjölfarið.
En nefna má
víxláhrif hafs og
lofts sem eru
nærtækari íslend-
ingum og harla
hversdagsleg miðað við E1 Nino.
Lægðirnar sem streyma hjá eða
yfir landið á óstöðvandi færibandi
hafa eflst suður og vestur í hafi
með því að hitna yfir hlýju yfir-
borði sjávar og svolgra í sig
uppgufunarorku. Orkan leysist
síðan úr læðingi, lægðirnar dýpka,
vindar taka að blása af krafti,
óveður skellur á.
Heimsráðstefna á
aldamótaári
Fyrmefnd undirdeild, eða sjó-
veðurnefnd, Alþjóðaveðurfræði-
stofnunarinnar sinnir margs kyns
athöfnum manna á sjónum og
ákveður reglur um samstarf á sviði
athugana, flarskipta, þjónustu og
öryggismála eins og áður sagði.
Á flögurra ára fresti heldur
deild þessi þing með fulltrúum
flestra veðurstofa í heiminum,
einkum strandríkja. Slíkt þing var
haldið á Kúbu fyrir ári. Veittist
mér sú ánægja að sækja þingið
fyrir hönd Veðurstofu íslands. í
lok þings reyndist mikill áhugi á
því að halda næsta þing, aldamóta-
árið 2001, á íslandi. Það væri mik-
ils virði fyrir okkur íslendinga ef
unnt yrði að verða við þeirri ósk.
Þór Jakobsson
„Á heimsmælikvaröa koma vel í Ijós hin miklu áhrif hafsins á veöriö."
Kjallarinn
Þór Jakobsson
veöurfræöingur
„Lægöirnar sem streyma hjá eða
yfir landiö á óstöðvandi færí•
bandi hafa eflst suður og vestur í
hafí með því að hitna yfír hlýju
yfírborði sjávar og svolgra í sig
uppgufunarorku. “
Embættisfærsla forstjóra
- athugasemdir við málflutning
Þó að mér sé óljúft að eiga í
orðaskiptum við ríkisforsflórann
Karl Steinar Guðnason verður
ekki hjá því komist að gera nokkr-
ar athugasemdir við málflutning
hans í flölmiðlum að undcuifömu
þar sem hann flallar um brottför
mína frá Tryggingastofnun ríkis-
ins og bótagreiðslur þær er fylgdu
í kjölfarið vegna embættisfærslu
hans.
Af undirtektum
almennings að
dæma, bæði i flöl-
miðlum og á fom-
um vegi, virðist
óþarft að rekja að-
draganda þessa
máls, en hest að
snúa sér beint að
því að leiðrétta
rangfærslur nefnds
forstjóra í útvarps-
viðtali að kvöldi
hins 7. þ.m. - og blaðaviðtali við
DV þriðjudaginn næsta á eftir.
Þegir þunnu hljóði
í bréfi frá Guðmundi Áma Stef-
ánssyni, þáv. heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðherra, sem lagt var
fram með kvörtun minni til um-
boðsmanns Alþingis vegna emb-
ættisafglapa Karls Steinars
Guðnasonar, dags. 1. júní 1995,
segir ráðherrann orðrétt á þessa
leið: „Lagði ég áherslu á það við
forstjóra að hann freistaði þess að
ná sáttum um þessi mál og ekki
síst farsælli niðurstöðu við Guð-
jón.“
Forstjóri TR skeytti engu um
fyrirmæli yfirboðara síns og braut
þannig embættisskyldur sínar.
Hann fór sínu fram, leitaði engra
samninga við mig en sýndi mér
ósvífni og yfirgang í orði og verki.
Forstjóri TR segir í áðurnefnd-
um viðtölum sínum að ég hafi
fengið árs biðlaun „eins og lög geri
ráð fyrir.“ Hann þegir hins vegar
um tilraun sína til að hefta fram-
gang laganna og hafa af mér þessi
sömu biðlaun.
í bréfi til mín, dags. 22. febrúar
1994, segir forstjórinn m.a. svo:
„Fyrirhugaðar
skipulagsbreytingar
taka gildi frá og með
1. mars næstkom-
andi. Það er ósk
Tryggingastofhunar
ríkisins að þú látir af
störfum frá og með
þeim degi. Starfs-
mannastjóri mun
strax og þess er ósk-
að greiða þér þau
laun á uppsagnar-
fresti sem þú átt
kröfu til.“
Um bætur þær,
sem heilbrigðis- og
tryggingamálaráðu-
neytið féllst á að
greiða mér til viðbót-
ar ofangreindum bið-
launum, þegir for-
sflórinn þunnu
hljóði og lætur sem
um þær hafi aldrei
verið samið.
Fáheyröur dónaskapur
Sú fullyrðing Karls Steinars
Guðnasonar að brottflutningur At-
vinnuleysistryggingasjóðs og Lif-
eyrissjóðs sjómanna úr húsakynn-
um Tryggingastofnunar ríkisins
hafi valdið verkefnaskorti á borði
mínu er viðhöfð í blekkingar-
skyni. Búferlaflutn-
ingar þessir breyttu
engu um mína hagi,
enda starfaði ég í
röskan áratug einung-
is að verkefnum á
vegum Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins.
Forstjóri TR hefúr í
málflutningi sínum,
hæði nú og í blaða-
grein fyrir nokkrum
árum, sýnt umboðs-
manni Alþingis fá-
heyrðan dónaskap og
lítilsvirðingu. Hann
hefur gert litið úr nið-
urstöðum umboðs-
manns í málinu og
dregið orð hans í efa
með óviðeigandi
hætti. Þannig hefur
þessi fyrrverandi al-
þingismaður og
„verkalýðsleiðtogi"
opinberað vanþekkingu sína og
skilningsleysi á því mikilvæga
hlutverki sem umboðsmaður Al-
þingis hefur með höndum.
Framkoma þessi er Trygginga-
stofnun rikisins til vansæmdar og
væri maklegt að Alþingi eða ráð-
herra setti rækilega ofan í við hin-
um hrokafulla forstjóra.
Guðjón Albertsson
„Forstjóri TR skeytti engu um fyr-
irmæli yfírboðara síns og braut
þannig embættisskyldur sínar.
Hann fór sínu fram, leitaði engra
samninga við mig en sýndi mér
ósvífni og yfírgang i orði og
verki.“
Kjallarinn
Guðjón
Albertsson
fyrrv. deildarstjóri lána-
og innheimtudeildar
Tryggingastofnunar
ríkisins
Með og
á móti
Er gengiö nógu langt með
samþykkt borgarráðs um
sveigjanlegan afgreiðslu-
tíma vínveitingahúsa?
Ómerkileg
yfirboð
minnihluta
„Það er mér sérstök ánægja að
fá að flalla um frumkvæði
Reykjavíkurlistans að auknu
frjálsræði í rekstri veitingahúsa í
Reykjavík en
það var eitt af
þeim verkefn-
um sem ég
vakti athygli á
í prófkjörsbar-
áttu minni ný-
verið. Sam-
þykkt borg-
arráðs er um .. .....
tlhaun um ReyKlavíkurllsta.
sveigjanlegan
opnunartíma vínveitingahúsa
sem gengið getur mjög langt, en
það er verkefni stjómar sem ég á
sæti í að útfæra það nánar. Hún
hefur heimild til að leyfa veit-
ingahúsunum að hafa opið lengur
en til klukkan 3 að nóttu og er sú
heimild ekki takmörkuð við
neinn annan tíma. Það er mjög
mikilvægt að þessari breytingu
verði stýrt af festu og aðhalds
gætt til þess að hún takist eins
vel og skyldi. Þær dylgjur um að
samþykktin gangi ekki nógu
langt eru ómerkileg yfirboð
minnihluta sem aðhafðist ekkert
í málinu þegar hann var í meiri-
hluta og þykist nú vilja ganga
enn lengra."
Þora ekki
aö stíga
skrefið
til fulls
„Kjarni málsins er sá að verið
er að taka á máli sem löngu hefði
átt að taka á, og það er óskynsam-
leg ráðstöfun að loka flestum vín-
veitingahúsum
á sama tíma.
Slíkt fyrir-
komulag hefur
afleiðingar í fór
með sér sem
við öll þekkj-
um. Samþykkt
borgarráðs ger-
ir ráð fyrir því
að gerð verði
tilraun með
sveigjanlegan
afgreiðslutíma í 12 mánuði. Stóri
gallinn er sá að tilraunin á að
miða að þvi að einungis hluti veit-
ingahúsa geti keypt leyfi og tak-
marka á framboðið með verðlagi
þeirra. Mun eðlilegra og réttlátara
er að veita alvörufrelsi í þessa tólf
mánuði þar sem allir hefðu jafnan
rétt til að fá leyfi að uppfylltum
eðlilegum skilýrðum í stað þess að
skammta leyfi og skattleggja þá
sérstaklega sem eru svo lánsamir
að fá. Þetta snýst um það að verið
að gera tilraun með sveigjanlega
opnunartíma. Þá er sjálfsagt að
gera tilraun með frelsið. Þetta ein-
kennist svolítið af því að stjóm-
málamenn vilja skreyta sig með
frjálslyndi en þora ekki að stíga
skrefið." -Sól.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is