Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1998, Page 4

I
4 fréttir
LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1998 T>V
Hálogalendingurinn, hvalfangarinn og stórþingsmaðurinn Steinar Bastesen í DV-yfirheyrslu:
Spikið fer í haust
DV, Ósló:
Hvencer fara þessi 100 tonn af
hvalspiki sem verslunin Nóatún hef-
ur keypt af þér til íslands?
„í haust - september eða október
eða þar um bil - en það er engin
spurning um að spikið fer.“
Hefur þú þá fengiö útflutningsleyfi
frá Peter Angelsen sjávarútvegsráö-
herra?
„Nei, en máliö er loksins komið
inn á hans borð og hann lofar mér
svari í næstu viku. Lögspekingarnir
í utanríkis- og sjávarútvegsráöuneyt-
unum eru búnir að vera sjö mánuði
að leita að lagagrunni til að banna
mér að flytja spikið út. Þeir hafa ekk-
ert haldbært fundið og nú verður
Angelsen að taka af skariö og segja
já eða nei.“
Hvort heldur þú aö svarió veröi,
já eöa nei?
„Það verður nei og hann lætur
setja lögbann á útflutninginn. Lög-
bannið verður dæmt ólöglegt og
spikið fer til íslands í haust. Þetta
veit Angelsen og hann vill sjálfur
dómsúrskurð svo hann geti sagt: Við
höfum reynt að stoppa útflutninginn
en norsk lög duga ekki til. Við verð-
um að fara að lögum og þess vegna
fer spikið til íslands."
Af hverju hefur þaö tekið sjö mán-
uði aö koma málinu inn á borö til
ráöherra?
„Ja, af hverju? Það er bandaríski
mótmælaiðnaðurinn sem stjórnar
gerðum spekinganna í ráðuneytun-
um. Þeir halda að allt muni farast ef
það heyrist tist frá Bandaríkjunum.
Hér eru sömu öflin að verki og báðu
um að hringt yrði frá bandaríska
sendiráðinu í Reykjavík í Júlíus
kaupmann í Nóatúni og hann yfir-
heyrður um hvað hann ætli að gera
við spikið. Það er bandaríski mót-
mælaiðnaðurinn sem stendur að
baki þessu öllu. Annars væri banda-
ríska sendiráðið ekki að hafa áhyggj-
ur af hvaða matur er seldur í Nóa-
túni.“
Hefur Peter Angelsen beöiö þig aö
hœtta viö útflutninginn á spikinu?
„Já, en ekki formlega sem ráð-
herra. Við erum hins vegar vinir og
hann hefur beðið mig perónulega að
hætta við allt og leysa þannig mál-
ið. Það geri ég aldrei og ég hætti
ekki fyrr en spikið er farið til ís-
lands. En ég skil vel að Angelsen
vill fá mig til að losa sig úr klíp-
unni.“
Nú sagöi Angelsen viö DV á dög-
unum aö hann myndi gera þig
ábyrgan fyrir öllum skaöa sem Norð-
menn yröi fyrir ef spikið fœri til ís-
lands. Þá átti hann viö tapaöa fisk-
markaöi og fækkun feröamanna.
„Fínt mál, fínt mál en ég vil þá
fyrst fá að sjá skaðann. Hann veröur
nefnilega enginn og það eina sem
gerist er að Norðmenn fá ókeypis
auglýsingu fyrir sjávarafurðir sínar
og ferðamenn munu streyma til
landsins sem aldrei fyrr. Útflutning-
urinn er bara auglýsing fyrir Noreg,
ha. Mótmæli eru ókeypis auglýsing
og hafa til þessa verið mikilvægur
þáttur í að selja hvalaafurðir."
Snýst ekki allt þetta mál um aó þú
situr uppi meö 100 tonn af spiki sem
þú getur ekki selt?
„Nei, það eru ekki eiginhagsmunir
sem ráða gerðum mínum. Ég á ekkert
af þessu spiki sjálfur og ég verð ekki
fyrir neinu tjóni þótt það seljist ekki.
Þetta er hugsjónabarátta. Það er
grundvallaratriði að við fáum að nýta
Steinar Bastesen segir aö norski sjávarútvegsráöherrann muni í næstu viku neita honum um útflutningsleyfi á hval-
spiki til íslands. Eftirleikurinn segir hann aö veröi auöveldur: Sigur yfir ráöherranum fyrir dómi og svo fer spikiö til
íslands í haust. DV-mynd Gfsli Kristjánsson
auðlindir hafsins og þá allar auðlind-
irnar. Ef við gefum eftir I hvalveiði-
málinu þá er þorskurinn næstur. Ég
veit að CNN er að undirbúa herferð
gegn fiskveiðum í júní. Það er ekki
eitthvað sem gæti gerst. Það er ákveð-
iö.“
Hvaö sitja Norömenn uppi meö
mikiö af óseldu hvalspiki?
„Það eru eitthvað um 400 tonn.
Það sem eftir verður þegar 100 tonn
eru farin til Islands verður brætt og
olían notuð í mat eða sem heilsu-
vara.
Norska ríkið ætlar að kosta
bræðsluna og svo er eftir að sjá
hvort hægt verður að selja olíuna."
Voru þaö vonbrigöi aö íslending-
ar hefja ekki hvalveiöar að nýju í
vor?
„Já, það hefði skipt miklu ef ís-
land hefði komið inn í hóp hvalveiði-
þjóða að nýju en ég veit að það er
mikil og sterk andstaða gegn hval-
veiðum á íslandi. Ég skil aftur á
móti ekki af hverju allur sjávarút-
vegurinn á íslandi er á móti hval-
veiðum. Það er óskiljanlegt, alveg
óskiljanlegt. Þetta er ekki barátta
fyrir hvalveiðum heldur fyrir að
nýta auðlindir hafsins og fiskurinn
er næstur á dagskrá.“
Norómenn sæta nú vaxandi gagn-
rýni fyrir óábyrga fiskveiöistjórnun
og ofveiöi. Verður ekki erfitt aö sitja
bæöi undir gagnrýni fyrir rányrkju
og hvalveiöar?
„Jú, þetta er alvarlegt mál með
þorskstofninn en ég hef ekki trú á að
ástandið sé eins slæmt og fiskifræð-
ingarnir vilja vera láta. Þetta er
mest hræðsluáróður og hér verður
ekkert hrun. En við verðum að fara
varlega og auka rannóknirnar. Það
er rétt. Hafrannsóknastofnunin
hérna er alltof fáliöuð."
VIIRHEYRSlft
Gísli Kristjánsson
FiskifrϚingarnir vilja skera
kvótana niður um þriöjung og á
sama tíma stendur Smugan opinfyr-
Fyrirveiöum allra sem vilja. Er
þetta ekki slæm staöa fyrir
Norömenn?
„Jú, mjög slæm og verst fyrir
Norðmenn. Það væri hægt að leysa
þessa deilu með samningi sem gerði
ráð fyrir kvótum fyrir íslendinga í
norskri lögsögu og réttlæta samning-
inn með sérstöðu landsins. Það er
fordæmi fyrir því í gildandi hafrétt-
arsáttmála. Þá væri hægt að loka
alla sjóræningjana úti og um leið
auðvitað íslensku sjóræningjana
sem gera út skip frá Karabíahafinu.
Vandinn er bara að það eru svo
margir á íslandi sem enga samninga
vilja og það er kannski höfuðvand-
inn.“
Hve mikinn kvóta vilt þú láta?
Tíu þúsund tonn?
„Það væri vel hægt að una við þá
tölu en tala er ekki aðalatriði heldur
að leysa deiluna.“Huaó meö aö loka
Smugunni meö því aófœra efnahags-
lögsöguna út 1250 mílur eins og Ang-
elsen vill?
„Það er alltof flókið mál lagalega
og of seinlegt að ná alþjóðlegu sam-
komulagi um slíka lausn. En
kannski íslendingar vilji styðja 250
mílurnar og fá kvóta í staðinn, ha?“
Ætla norskir sjómenn þá aö sitja
aögeróalausir og horfa á íslendinga
moka upp fiski í Smugunni í sumar
á sama tíma og þeirra eigin kvótar
verða skornir niöur?
„Það er nú ekkert mok í
Barentshafinu núna. Þetta eru
grindhoruð kvikindi sem þeir eru
að fá. En kannski koma íslending-
ar og taka þessa titti í flottroll í
sumar og við getum ekkert gert.
íslendingar eru þegar búnir að
taka 200.000 tonn í Smugunni og
það er ein ástæða þess að afli fer
minnkandi núna.
Verst er að Smugudeilan leiðir
bara til að óvinátta Norðmanna og
íslendinga eykst og það nýtir
bandaríski mótmælaiðnaðurinn
sér. Hann græðir á sundurlyndi
fiskveiðiþjóðanna og hefur þaö á
endanum í gegn að allar veiðar
verða bannaðar. Það er þetta sem
er vandinn og þess vegna ættu
Norðmenn að gera allt til að ryðja
þessari Smugudeilu af borðinu."
Sverrir sannspár
Bankastjórinn fyrrverandi,
Sverrir Hermannsson, spáði því í
| frægum greinum í Morgunblaðinu
að mikil læti yrðu þegar Lindar-
málið brytist fram á
þingi og fjölmiðlum.
Hann talaði um yf-
irhylmingar í því
sambandi. Nú er
komið í ljós að
Ríkisendurskoðun
taldi rétt að
kanna lögsókn á
framsóknar-
manninn Þórð
Ingva Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóra Lindar. Bankaráð
Landsbankans vildi að Finnur
Ingólfsson tæki af skarið en hann
sendi það aftur til bankans. Svo
j virðist sem málinu hafi að lokum
I verið stungið undir stól. Það virð-
ist þvi augljóst í dag hvað Sverrir
átti við með yfirhylmingum og
hann hefur reynst sannspár um
framvindu málsins...
Hlutleysi
Mikið hefur veriö rætt um
fréttastjóra Sjónvarps sem þykir af
mönnum hægrisinnuðum ekki
nægilega vel kvæntur og þykir
sumum að forsjár-
hyggja hægri
manna sé komin
út í öfgar. Stöð 2
féll ekki í þá
gryfju að leyfa
pólitíkusum að
valsa um sali fyr-
ir kosningar. Til
dæmisfékkEin-
ar Sveinbjöms-
son, framsóknarmaður úr Garða-
bæ, ekki að flytja landsmönnum
fréttir af veðri og spá um himna-
skap morgundagsins. í því hefði
líklega falist mikil hætta á að hann
færi að lofa góðu veðri í Garðabæ...
Næsti varaformaður
Það styttist i baráttuna um hver
verður varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins eftir að Friðrik Sophus-
son kveður endanlega. Ekki er
jafnvíst og áður að
Björn Bjamason
verði varaformað-
ur. Hinn nýi fjár-
málaráöherra,
Geir H. Haarde,
vex að vinsældum
og talið er að
hann ynni næsta
auðveldlega færi
hann í slaginn. Kon-
ur innan flokksins telja tíma kom-
inn á að ein þeirra verði varafor-
maður, og helst er litið til hins
nýja formanns þingflokksins, Sig-
ríðar Önnu Þórðardóttur. Yrði
hún varaformaður hefði það alvar-
legar afleiðingar fyrir Áma M.
Mathiesen, sem eÚa er sjálfkjör-
inn leiðtogi flokksins í Reykjanes-
kjördæmi eftir að Ólafur G. Ein-
arsson hættir...
Kratar
reiðir?
Það var lítil
gleði í herbúð-
um Akureyrar-
listans kosn-
inganóttina, _____
enda yfir litlu að gleðjast
Listinn sem var boðinn fram a
allaböllum, krötum og kvennalista
konum fékk aöeins tvo bæjarfull
trúa en væntingar höfðu verið un
fióra. Á Akureyri er mikið pískrac
um að fjölmargir kratar hafi „svik
ið lit“ í kjörklefanum vegna þess
áð Ásgeir Magnússon, oddviti Ak
ureyrarlistans, tók undir kyrr
stöðutal Sjálfstæðisflokksins á þv
kjörtímabili sem er að ljúka. Ás
geir var reyndar í þeirri erfiðu að
stöðu að leiða framboð þar sen
kratar voru í fráfarandi meirihlutí
bæjarstjórnar en Alþýðubandalaf
og Kvennalisti ekki...
Umsjón Reynir Traustason
Netfang: sandkom @ff. is
■
-
<
<■
M
<
K
I
i
i
'1
5
1
-
r