Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1998, Side 11

DV LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1998
11
Finnur Ingólfsson viðskiptaráö-
herra er lentur í margháttuðum
vandræðum vegna Lindar hf. og
hefur ekki komist í hann krapp-
ari. Þingmenn ásaka hann um að
hafa sagt þinginu ósatt þegar
spurt var á sínum tíma út í mál-
efni Lindar. Þeir saka hann sömu-
leiðis um aö hafa ekki upplýst það
um greinargerð Ríkisendurskoð-
unar um Lind sem barst honum
fyrir tveimur árum. Þar var lagt
til að rannsókn yrði gerð, m.a. á
háttsemi framkvæmdastjóra
Lindar með tilliti til mögulegrar
málsóknar.
Frægasti Qandi Finns, Sverrir
Hermannsson, er þungorðastur í
garð ráðherrans. Hann segir um-
búðalaust að Finnur hafl verið að
vernda flokksbróður sinn, Þórð
Ingva Guðmundsson, fyrrverandi
framkvæmdastjóra Lindar.
Sverrir segir berum orðum að
afskipti Finns af Lindarmálinu
séu yfirhylming af hálfu hans og
Framsóknar og staðhæfir að fyrr-
verandi formaður flokksins hafl
átt að nota áhrif sín á bankaeftir-
litið til að sjá um að það héldi að
sér höndum. Því er að sjálfsögðu
mótmælt af öllum viðkomandi.
Lykilatriðin
Á blaðamannafundinum ítrek-
aði Kjartan Gunnarsson, fyrrver-
andi formaður ráðsins, að
ráðherra hefði ekki talið ástæðu
til að fara að ábendingum
Ríkisendurskoðunar. Aðrir
bankaráðsmenn hafa sagt að
ákvörðun bankaráðsins um að
óska ekki eftir rannsókn hafi
byggst á að þeir litu svo á að hún
væri tekið í samráði við Finn. Því
neitar ráðherrann staðfastlega og
kveðst ekki eiga lagalega aðkomu
að málinu.
Á blaðamannafundinum kom
þó fram hjá Kjartani að gegn því
mæla bæði lög og hefð í samskipt-
um bankans og ráðuneytisins. í
sama farveg hníga lagaskýringar
fræðimanna.
Ráðherrann kann því að eiga
krappan dans fyrir höndum vegna
tvenns konar ásakana: Annars
vegar um að hann hafl sagt þing-
inu ósatt og hins vegar að hann
beri ábyrgð á því að ekki var far-
ið að upphaflegri ósk Ríkisendur-
skoðunar um rannsókn á flokks-
bróður hans, Þórði Ingva Guð-
mundssyni. Hér verður litið á
orðaskipti hans og Ástu R.
Jóhannesdóttur á Alþingi fyrir
tveimur árum. Þau skipta miklu.
Orðaskiptin
Þann þriðja júní 1996 spurði
Ásta ráðherrann út í málefni
Lindar undir liðnum „óundirbún-
ar fyrirspurnir". Hinar efnislegu
spurningar Ástu voru:
„Er það rétt að tap Landsbank-
ans vegna Lindar hafi verið á
milli 600 og 700 milljónir króna? ...
Telur hæstvirtur ráðherra ástæðu
til þess að láta utanaðkomandi að-
ila skoða eða kanna hina ýmsu
þætti þessa máls þar sem um háar
upphæðir er að ræða af almanna-
fé?“
Efnislega felst svar Finns í
eftirfarandi orðum: „Þær upplýs-
ingar sem hv. þm. var meö um tap
Landsbankans á einstökum eign-
arfyrirtækjum bankans eða ein-
stökum viðskiptamönnum bank-
ans þekki ég ekki.“ Síðar sagði
Finnur: „Ég hef reyndar heyrt
eins og hv. þm. í fjölmiðlum að
tap bankans hafi verið mikið
vegna tiltekins fyrirtækis en ég
treysti mér ekki tU að fuUyrða að
þær upplýsingar séu réttar."
Nú er komið á daginn að liðlega
sex vikum áður, þann 19. aprU,
fékk Finnur Ingólfsson í hendur
greinargerð Ríkisendurskoðunar.
Þar kemur ótvírætt fram að tap
Landsbankans vegna Lindar
næmi að minnsta kosti 400 miUj-
ónum.
Sama dag fékk hann einnig bréf
frá Kjartani Gunnarssyni. Þar er
skýrt tekið fram að bankinn hafi
talið tap sitt vegna Lindar nema
400 miUjónum króna. í kjölfar
þess segir í bréfi Kjartans: „Nú
hefur komið í ljós að um enn
hærri fjárhæðir er að ræða.“
Ráðherrann hafði því tvenn
gögn í höndum um gríðarlegt tap
vegna Lindar þegar hann sagði
þann 3. júní að „hann vissi ekki
um tap á einstökum eignarfyrir-
tækjum bankans".
Laugardagspistill
Össur Skarpháðinsson
ritstjórí
Vörn ráðherrans
Misræmið miUi orða ráðherr-
ans og þeirrar vitneskju sem hann
hafði undir höndum skýrði ráð-
herrann sjálfur með eftirfarandi
hætti á blaðamannafundi: „Ástæð-
an fyrir þessu er sú að ég kannað-
ist ekki við þessar upplýsingar
um 6-700 miUjóna króna tap ...
Hefði ég sagt á þeim tima að það
væri ekki rétt samkvæmt þeim
upplýsingum sem ég hefði að
bankinn hefði tapað 6-700 miUjón-
um króna á Lind heldur 400 miUj-
ónum miðað við ábyrgðarveiting-
arnar sem fram komu í skýrslu
Ríkisendurskoðunar væri ég ásak-
aður í dag fyrir að gefa rangar
upplýsingar i fyrirspurnartíma."
Ráðherrann staðfestir því að
þegar hann svaraði Ástu vissi
hann að tapið var „enn meira" en
400 milljónir. Hann kaus hins
vegar að svara þannig að þingið
gat ekki annað en talið að hann
byggi ekki yfir neinum upplýsing-
um um stöðu Lindar. Ástæðan,
eins og hann segir að ofan, var að
koma í veg fyrir að hann kynni á
síðari stigum málsins að verða
ásakaður um að fara með rangt
mál, færi svo að tapið reyndist
meira en 400 miUjónir.
Ráðherrann segir því efnislega
að tU að komast hjá því að verða
sakaður um rangar upplýsingar
um stærð tapsins hafi hann kosið
að gefa engar upplýsingar. Það er
erfitt að komast hjá því að álykta
að í þessum orðum felist
viðurkenning á þvi að hafa
viljandi leynt þingið upplýsing-
um. Aðrir munu efalítið álykta að
hann hafi beinlínis sagt ósatt.
Andspænis spurningu Ástu bar
ráðherranum skylda tU að greina
þinginu frá því sem hann vissi
sannast. Það voru þær
upplýsingar sem hann hafði í
bréfi Kjartans. Þar kom skýrt
fram að tapið var „enn meira“ en
400 milljónir. Það er erfitt að
skUja hví ráðherrann telur að
slíkt svar hefði síðar orðið tUefni
tU ásakana um ósannindi. Það
liggur í augum uppi að
upplýsingar formanns banka-
ráðsins, skjalfestar í bréfi, hefðu
varið hann gegn því.
Bráf Sverris
í Morgunblaðinu í gær greinir
Sverrir Hermannsson frá því að
hann hafi í febrúar 1996 fengið
bréf frá forsætisráðherra. í því sé
staðfest að hann hafi þá talið tapið
vegna Lindar nema 900 miUjónum
króna.
Hvaðan hafði forsætis-
ráðherrann þær upplýsingar? Hin
rétta boðleið upplýsinga frá
bönkunum tU ríkisstjórnarinnar
er gegnum viðskiptaráðherra.
Sverrir telur því borðleggjandi að
viðskiptaráðherra, raunar ríkis-
stjórnin öll, hafi haft upplýsingar
um stöðu Lindar þegar Finnur
sagði þinginu í júní 1996 að „hann
vissi ekki um tap á einstökum
eignarfyrirtækjum bankans".
Greinargerð leynt
í orðaskiptunum við Ástu leiddi
Finnur hjá sér seinni spurn-
inguna, þar sem hún innir eftir
hvort hann telji nauðsynlegt að
láta óháða aðila rannsaka málefni
Lindar.
Á þeirri stundu vissi hann að
óháður aðUi, Ríkisendurskoðun,
hafði þegar gert um þau greinar-
gerð. Hún var svo alvarlegur áfeU-
isdómur að nákvæmlega þegar
ráðherrann átti í orðaskiptum við
Ástu lá á skrifborði hans bréf frá
bankaráðinu. Þar var óskað sam-
ráðs við ráðherrann um hvort
fara ætti að ábendingum Ríkis-
endurskoðunar um að hefia sér-
staka rannsókn sem beindist ekki
síst að flokksbróður hans, fram-
kvæmdastjóra Lindar.
Við þetta tækifæri lá beint við
að ráðherrann upplýsti Alþingi
um að skoðunin, sem Ásta spurði
um, hefði þegar farið fram. Hvers
vegna var það ekki gert?
Hugsanlega má lesa svarið úr
niðurstöðunni sem málið fékk á
sínum tíma. Hún fólst í ákvörðun
um að hefia ekki þá rannsókn sem
skýrsla Ríkisendurskoðunar taldi
þó „brýnt“ að færi fram. Þær lykt-
ir hefðu aldrei gengið upp hefði
ráðherrann gefið þinginu upplýs-
ingamar sem hann bjó yfir þegar
hann gaf hin umdeildu svör. Það
hefði samstundis sprengt
Lindarmálið upp á yfirborðið.
Jafnt yfir alla
Vandi Finns er meiri fyrir þá
sök að skammt er síðan hann
flutti þinginu rangar upplýsingar
um kostnað vegna laxveiða Lands-
bankans sem urðu afdrifarikar
fyrir bankann. Enginn efast um
að í því tilviki var ekki um ásetn-
ing að ræða. Þær upplýsingar
voru settar saman af tveimur
bankastjórum Landsbankans og
ráðherrann flutti þær í góðri trú.
Forsætisráðherra hefur vísað
til dæmisins af Lífeyrissjóði
bænda þar sem opinber rannsókn
var gerð á brotum framkvæmda-
stjóra og sagt með vísan til fram-
kvæmdastjóra Lindar að á íslandi
tíðkist að jafnt skuli yfir menn
ganga.
Sama hlýtur að gilda um
bankastjóra og ráðherra. Banka-
stjórarnir tveir leyndu réttum
upplýsingum og að minnsta kosti
annar þeirra, Halldór Guðbjarna-
son, galt fyrir það með afsögn
sinni.
Hvaða örlög bíða ráðherra sem
heldur réttum upplýsingum frá
Alþingi?