Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1998, Side 28

28
LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1998
mðtal
Leikfélag Akureyrar frumsýndi um
páskana Markúsarguðspjallið í einleik
Aöalsteins Bergdal og leikstjórn
Trausta Ólafssonar leikhússtjóra. Sýn-
ingin hefur hlotiö mikla athygli og
þykir Aöalsteinn fara á kostum. Hann,
sem eins og í leikskrá segist vera „ein-
ungis rétt liölega fertugur", fagnar um
þessar mundir 30 ára leikafmœli sínu.
Ferill Aöalsteins sem listamaður hefur
verið fjölbreyttur og einkar farsœll. Og
hann er ekki bara leikari heldur
einnig góöur söngvari, hefur dansaö
ballett, skrifaö leikrit, verið fararstjóri
og í ofanálag er hann lœröur rafvirki.
í tilefni leikafmælisins og þess að nú ætlar Að-
alsteinn að flytja Markúsarguðspjallið í Bústaða-
kirkju um hvítasunnuna, fengum við leikarann
i spjail. Hann var þá nýkominn suður til að
kynna sér aðstæður í kirkjunni. Fyrst fengum
við hann til að segja okkur hvemig leiklistar-
áhuginn kviknaði hjá ungum Akureyringnum.
Stend með rollunum
„Það var á haustdögum 1967 sem ég fór á nám-
skeið hjá Ágústi Kvaran, einu af stóru nöfhun-
um í leiklistinni þá. Seinna um veturinn setti
hann upp í Sjálfstæðishúsinu revíuna Sláturhús-
ið hraðar hendur eftir Hilmi Jóhannesson. Há-
dramatískt stykki sem snerist allt um rollur. Ég
man aö á einhverjum stað í sýningunni sagði ég
„Ég stend með rollunum“,“ segir Aðalsteinn og
brosir þegar hann rifjar þetta upp. Hann segist
fyrst og fremst hafa verið fenginn í revíuna á
forsendum söngsins. Leitað hefði verið til Karla-
kórs Akureyrar, sem hann var þá nýgenginn í,
aðeins 17 ára. Samt ekki nýkominn úr mútum.
Það gerðist þegar hann var 11 ára!
Úr vélsmíði í rafvirkjun
Við sögðum hér á undan að Aðalsteinn væri
lærður rafvirki. Hann segir annað ekki hafa
komið til greina á þessum árum en að gerast iðn-
aðarmaður af einhveiju tagi. Fyrst hafi hann
prófað vélvirkjun en orðið að hætta vegna of-
næmis fyrir svartolíu.
„Ég ætlaði að þrauka í vélsmíðinni en með
hjálp mágs míns komst ég á samning í rafvirkj-
rm. Kláraði það nám og starfaöi sem rafvirki i
nokkur ár eftir sveinsprófið. Frá 1973 hef ég lít-
ið flktað við rafmagn nema fyrir vini, vanda-
menn og sjálfan mig,“ segir Aðalsteinn sem árið
1973 fékk fastráðningu hjá Leikfélagi Akureyrar
(LA), einn af fyrstu leikurunum í sögu félagsins.
Hafði hann þá leikið nokkur hlutverk frá árinu
1969. Fyrsta verkiö var Rjúkandi ráð í leikstjóm
Amars Jónssonar. Á næstu ellefu árum, eða til
ársins 1980, urðu leikritin 39 sem Aðalsteinn tók
þátt í hjá LA og hlutverkin tals-
vert fleiri.
„Þá skaltu halria kjafti"
Aðalsteinn segir mörg verk-
efni standa upp úr þegar hann er
beðinn að lita um öxl og nefna
eftirminnileg hlutverk eða leik-
rit.
„Sem dæmi nefni ég að mér
þykir afskaplega vænt um að
hafa kynnst Gísla Halldórssyni
og starfað með honum. Hann
kom norður árið 1975 og ég lék á móti honum í
Kristnihaldinu. í framhaldi af því leikstýrði
hann Glerdýrunum eftir Tennessee Williams.
Þar lék ég hlutverks Toms sem Gísli hafði áður
leikið sjálfur," segir Aðalsteinn og telur þessa
uppfærslu hafa skipt sköpum á hans ferli. Hann
útskýrir af hveiju:
„Ég bar mikla virðingu fyrir Gisla en var líka
skíthræddur við hann. Var skjálfandi á flestum
æfmgum. Á þessu æfíngatímabili öðlaðist ég það
öryggi sem ég haft síðan. Ég var nefhilega mjög
stressaður og kveið mikið fyrir þessari sýningu
á Glerdýnmum. Á einni æfrngu vorum við að
æfa og Gísli sat í myrkrinu út í sal. Ég var einn
uppi á sviði og þurfti að fara með langar einræð-
ur á milli leikinna atriða. Síðan kemur matar-
tími. „Jæja, matur," segir Gísli og kemur upp á
svið til mín. „Þegar maður situr einn út í sal og
flnnur að ekkert er að hjá þér þá er hluturinn
hundrað prósent vel gerður," segir Gísli og ég
ætla eitthvað að fara að malda í móinn. Þá segir
hann (og Aðalsteinn bregður sér í hlutverk Gisla
- innsk. blm.): „Aðalsteinn Bergdal! Heldur þú að
ég viti ekki hvað ég er að segja?" „Ha, jú, jú, fyr-
irgefðu," segir ég. „Já, þá skaltu halda kjafti." Ég
varð enn hræddari eftir þetta og að loknu mat-
arhléinu hélt ég áfram að vera hræddur. En á
næstu æfmgu var þetta óöryggi horfíð og ég hef
ekki fundið fyrir sviðsskrekk síðan.“
Suðuryfir heiðar
í lok árs 1979 breytti Aðalsteinn til, flutti suð-
ur og fór að leika með Leikfélagi Reykjavikur í
Iðnó. Þar lék hann í 17 sýningum á næstu sex
árum. í lok október 1986 sagði hann upp samn-
ingum við LR og fór á samning hjá Þjóðleikhús-
inu. Lék þar í tveimur uppfærslum, Hallæristen-
órnum og Vesalingunum. Aðalsteinn segist ekki
hafa fúndiö sig hjá Þjóðleikhúsinu og afþakkað
áframhaldandi samning þar.
Á þessum árum í Reykjavík tók hann þátt í
fjölmörgum öðrum verkefnum. Meðal annars
með Revíuleikhúsinu, Alþýðuleikhúsinu,
Heimaleikflokknum, Söguleikhúsinu og loks
spreytti hann sig sem ballettdans-
ari í Blindingsleik hjá Þjóðleikhús-
inu árið 1982 undir stjóm Jochens
Ulrichs. Einnig lék hann í
nokkrum sjónvarpsmyndum, kvik-
myndum og útvarpsleikritum, las
framhaldssögur, talaði inn á teikni-
myndir og kom margsinnis fram í
Stundinni okkar á árunum 1981-
1993.
39 sýningar á einni viku!
Álagið hefur verið mikið á leik-
araferlinum en liklega er það ein vika árið 1983
sem slær öll met. Þá viku lék Aðalsteinn 39 sýn-
ingar, þar af 33 sem hann tók þátt í í tilefni af 20
ára afmæli IBM á íslandi. Hinar sýningamar
vom hjá LR. Hann segir að í þessari viku hafi
hann fengið þá tilfmningu, í eina skiptið á æv-
inni, að hann væri að missa vitið. Skyldi engan
undra þegar leiknar em 5-6 sýningar á dag!
Aðalsteinn flutti á ný á heimaslóðir á Akur-
eyri fyrir sjö árum, fyrst til að taka þátt í einum
söngleik, Tjútt og trega í leikstjóm Valgeirs
Skagfjörð. Hann segir Valgeir hafa „platað“ sig
norður í þetta verkefni en „þar er ég enn“ eins
og Aðalsteinn kemst að orði. Markúsarguðspjall-
ið er 22. verkefni hans á „seinna skeiðinu" hjá
LA en númer 61 í það heila tekið hjá félaginu.
Þegar allur leikferill Aðalsteins tfl 30 ára er
tekinn saman þá em leikritin orðin 90 og per-
sónumar vel á annað hundrað. Við bregðum á
talnaleik með 90 verk á 30 árum, þ.e. 3 leikrit á
ári. Meðaltal á hverju verki er 36 sýningar eða
3240 sýningarkvöld. Það er líkt og hann hafi leik-
ið á hverjum degi í 8 ár og 10 mánuði. Ekki svo
lítið afrek.
LAsvipartil Iðnó
Eftir aö hafa leikið svo lengi í atvinnuleik-
húsi bæði norðan og sunnan heiða er ekki úr
vegi að biðja Aðalstein að bera þetta saman.
Hann segir þetta að mörgu leyti líkt. Sér hafi
t.d. liðið mjög vel í Iðnó og hjá LA fyndi hann
fyrir svipaöri stemningu, einhvers konar „fjöl-
skyldubrag". Þann brag hafi svo langt í frá ekki
verið að flnna í Þjóðleikhúsinu. Þar hafi hann
oft spurt sig, eða nánast á sama stað á sviðinu
í öllum sýningunum 70 á Vesalingunum: „Hvað
ertu að gera héma, Aðalsteinn?“
Akureyringar stoltir en...
Aðspurður um Leikfélag Akureyrar segist Að-
alsteinn halda að það sé á réttri leið. Verkefna-
val sé ávallt happdrætti og stjórnendur hvers
tíma telji sig vera að gera hið rétta. Ekki megi
líta á leikhúsið sem stórt apparat heldur sem
litla fjölskyldu þar sem allir séu vinir. Oftast
hafi það gengið, stundum ekki.
„Akureyringar em mjög stoltir yfir því að
eiga atvinnuleikhús þó að þeir séu ekki dugleg-
astir aö sækja leikhúsið sitt. Nokkuð fmnst mér
hafa á vantað þar. En mér fmnst leikfélaginu
hafa gengið vel. Þar hafa verið margar góðar
sýningar aö undanfórnu," segir Aðalsteinn og
nefnir t.d. leikverk eins og Undir berum himni,
Vefarann frá Kasmír, Hart i bak, Á ferð með frú
Daisy og Söngvaseið.
Að endingu í spjalli okkar er við hæfi að víkja
aðeins að flutningi Aðalsteins á
Markúsarguðspjalli. Hann segir
hugmyndina að uppfærslunni
fyrst hafa komið upp fyrir tveimur
árum í tengslum við Kirkjulista-
viku á Akureyri. Þá hafi staðið til
að setja verkið upp en ekki tekist.
Afmælið grípið á lofti
„Okkur fannst súrt í broti að
hætta alveg við og héldum hug-
myndinni vakandi, eða þar til
Trausti setti verkið á dagskrá á
þessu leikári sem nú er á enda. Ég
missti það út úr mér að ég ætti 30 ára leikafmæli
um þessar mundir og það var gripið á lofti,“ seg-
ir Aðalsteinn sem telur Markúsarguðspjallið
vera eitt erfiðasta hlutverk sitt til þessa. í flutn-
ingnum bregður hann sér í fjöldamörg hlutverk
sem koma við sögu í guðspjallinu sem er elst
guðspjallanna þriggja.
„Tungumálið í þessu er manni ekki svo tamt
og það var svolítið strembið að læra þetta. Þeg-
ar konan mín sá sýninguna þá sagði hún við
mig: „AUi, ég vissi að þetta var mikið en vissi
ekki að þetta væri svona mikið. Hvenær lærð-
irðu þetta? Ég sá handritið bara tvisvar heima."
Þannig að einhvem veginn komst þetta inn í
hausinn á mér þó að ég hafi ekki legið yfir text-
anum heima," segir Aðalsteinn og brosir.
Hann segist hafa fengið sterk viðbrögð við sýn-
ingunum, sem orðnar eru 10 á Akureyri. Tvær
sýningar verða í Bústaðakirkju núna um hvíta-
sunnu og eftirspum er víða eftir leikverkinu.
Prestar hafa t.d. sýnt því mikinn áhuga á að fá
það til sín. Aðalsteinn segir hægan vanda að fara
með verkið hvert á land sem er. Enda hefur hann
slík áform á pijónunum. Og bömin hafa hrifist.
„Já, einn kennari við Glerárskóla fékk mig til
að koma og flytja nokkrar sögur úr guðspjallinu
fyrir 7 og 8 ára krakka í 2. bekk. Þau sátu graf-
kyrr og hlustuðu. Voru alveg eins og englar."
Leikrit í smíðum
Aðalsteinn er með mörg járn í eldinum þessa
dagana. Nýlega lauk hann við að semja leikrit,
sitt þriðja í röðinni, þ.e. bama- og fjölskylduleik-
ritið Dásemdardalur. Tónlistina við 11 söngva í
leikritinu hefur Skúli Gautason samið. Aðal-
steinn segir þetta vera fyrsta vistvæna, íslenska
leikritið og er tilbúið til sýningar. Þessu til við-
bótar er hann með þrjú leikrit í smíðum „inni á
tölvunni" eins og hann orðar það. Tvo farsa og
loks eitt leikrit er byggir á sögu Helga magra,
landnámsmanns þeirra Eyfirðinga, sem sýna á í
sumar á vegum feröaþjónustuaðila á Akureyri.
Af öðrum verkefnm má nefna að hann kemur
enn fram I hlutverki Skralla trúðs,
hefur gert það sl. 24 ár og verður
m.a. á ferðinni í Reykjavík um
aðra helgi. Loks er það rúsínan í
pylsuendanum: Aðalsteinn er að
undirbúa skemmtidagskrá í tilefni
af leikafmælinu. Stefnt er að frum-
sýningu í lok júní á Renniverk-
stæðinu eða í Skemmunni á Akur-
eyri. Með honum í þessu er Jón
Rafnsson bassaleikari og verið er
að velja listamenn til flutningsins.
Einn hefúr þegar verið ákveðinn,
þ.e. Aðalsteinn Jón Bergdal, 21 árs
sonur leikarans, sem mun syngja og leika með
fóður sínum.
„Þetta er nú í grófum dráttum það sem ég er
að dunda mér við þessa dagana. Mig vantar smá
tíma í sólarhringinn," segir þessi geðþekki leik-
ari sem vonandi mun lengi enn ylja leikhúsunn-
endum um hjartaræturnar. -bjb
„Ég bar mikla
viröingu fyrir Gísla
en var lika skít-
hrœddur viö hann.
Var skjálfandi á
flestum cefmgum. “
„Akureyringar eru mjög stoltir yfir því aö eiga atvinnuleikhús þó aö þeir séu ekki duglegastir aö sækja leikhúsiö sitt. Nokkuö finnst mér hafa á
vantaö þar. En mér finnst leikfélaginu hafa gengiö vel,“ segir Aöalsteinn Bergdal m.a. í viötaiinu í tilefni 30 ára leikaraferils. DV-mynd Hilmar Þór
„Ég missti þaö
út úr mér aö ég
œtti 30 ára
leikafmœli um
þessar mundir
og þaö var gripiö
á lofti. “