Dagblaðið Vísir - DV - 29.10.1998, Síða 15

FIMMTUDAGUR 29. OKTÓBER 1998
15
Skilvirk kirkja
„Það er annars umhugsunarefni hvað það merki að stofnun á borð við
þjóðkirkjuna sé skilvirk," segir m.a. í grein Hjalta. - Frá setningu kirkju-
þings fyrr í mánuðinum.
Nýafstaðið kirkju-
þing markar þáttaskil í
sögu þeirrar stofnunar.
Þingið kom nú í fyrsta
sinn saman eftir setn-
ingu nýrra laga um
stöðu, stjórn og starfs-
hætti þjóðkirkjunnar
en samkvæmt þeim
skulu leikmenn vera í
meirihluta á þinginu og
forseti þess koma úr
þeirra röðum. Það
skiptir þó e.t.v. meiru
máli að í haust hóf
kirkjuþing að setja
reglur um fjölmörg svið
kirkjulegs starfs sem
hingað til hafa ekki
hvílt á jafn fastri skip-
an. Á komandi árum
mun þetta regluverk breyta ásýnd
kirkjunnar ef að líkum lætur. Hitt
er svo annað mál hvort reglumar
muni gera þjóðkirkjuna skilvirk-
ari eins og tvívegis hefur verið
haldið fram í leiðara Mbl. (13. og
23. okt.).
Mælikvarði á skilvirkni
Það er annars umhugsunarefhi
hvað það merki að stofnun á borð
við þjóðkirkjuna sé skilvirk. E.t.v.
er átt við að stjórnarhættir henn-
ar séu einfaldir og hraðvirkir. Það
ætti þá að segja berum orðum.
Eila er hætt við að verið sé að
heimfæra tískukennda klisju yfir
á vettvang þar sem
hun er óvenju
merkingarsnauð.
Hefðbundin hlut-
verk lútherskrar
kirkju eru að boða
fagnaðarerindið og
veita sakramenti
skírnar og kvöld-
máltíðar. Gaman
væri að vita á
hvaða kvarða er
mögulegt að meta
skilvirkni í því
efni! Eitt af þeim
sviðum sem komið
er inn á í hinum
nýju starfsreglum
er skipting landsins
í sóknir og presta-
köll.
Eins og nú er ástatt munu 8
prestar þjóna 6400 manns í fá-
mennasta prófastsdæmi landsins
meðan 14 prestar þjóna 64.000 sál-
um i því fjölmennasta. Þetta eru
tölur sem hljóta að vekja menn til
umhugsunar um hvort kirkjunni
beri ekki að endurskoða skiptingu
sína í starfseiningar á róttækan
hátt og laga hana að búsetuháttum
samtimans. E.t.v. væri það mæli-
kvarði á skil-
virkni hennar.
Ljóst er að breyt-
inga er þörf í
þessu efni. Að
mörgu er þó að
hyggja áður en
hafist er handa.
T.d. má ætla að
fólki í þéttbýli sé
eiginlegra en
dreifbýlisbúum
að líta á kirkjuna
með hliðstæðum
hætti og ýmsar
opinberar þjónustustofnanir.
Tvær gjörólíkar viðmiðanir
Flestum þéttbýlisbúum bregður
því lítt við að þurfa að leita til
prests síns undirbúningslítið og í
föstum viðtalstíma ef ekki er um
brýna neyð að ræða. í dreifbýli
eru flest samskipti aftur á móti á
mun einstaklingsbundnari
grunni en gerist í fjölmenninu.
Persónuleg kynni við prestinn
virðast því forsenda þess að
margir sem búa á landsbyggðinni
geti yfirleitt leitað þjónustu
prests síns.
Af þessu leiðir að nota verður
tvær gjörólíkar viðmiðanir þegar
meta skal stærð og skilvirkni
sókna og prestakaila eftir þvi
hvort um sveit eða borg er að
ræða. I þéttbýli virðist nauðsyn-
legt að ganga út frá sjónarhóli
prestsins og spyrja hvað megi
krefjast að einn maður veiti
mörgum einstaklingum ábyrga
prestslega þjónustu. I dreifbýli
virðist aftur á móti óhjákvæmi-
legt að ganga út frá sjónarhorni
safnaðarins og spyrja hversu fjar-
lægur pesturinn megi verða þeim
sem hann á að þjóna til þess að
þeir nái að stofna til kynna við
hann og telji sér fært að leita
þjónustu hans. Aðeins ef tekið er
tillit til þessara tveggja ólíku við-
miðana verður byggðastefna
kirkjunnar ábyrg, hvort sem hún
svo getur talist skilvirk eða ekki.
Hjalti Hugason
Kjallarinn
Hjalti Hugason
prófessor
„í þéttbýli virðist nauösynlegt að
ganga út frá sjónarhóli prestsins
og spyrja hvað megi krefjast að
einn maður veiti mörgum einstak-
lingum ábyrga prestslega þjón-
ustu. í dreifbýli virðist aftur á
móti óhjákvæmilegt að ganga út
frá sjónarhorni safnaðarins... “
Fjármögnun fíkniefna - inn
flytjendur - innflutningur
Guðmundur Magnússon ritaði
lesendabréf í DV fostudaginn 23.
okt. sl. þar sem hann lýsti ánægju
sinni með þátt í Sjónvarpinu að
kvöldi 20. s.m. þar sem rætt var
um unga vímuefnaneytendur.
Það skal upplýst að þátttakend-
um í umræddum þætti var alls
ekki ætlað að fjalla um það sem
Guðmundur hefur áhuga á. Hér á
eftir verður hins vegar reynt að
upplýsa hann um þá þætti en af
augljósum ástæðum er hvorki
hægt að gefa upp nöfn eða fjalla
um einstök mál né annað er varð-
ar rannsóknaraðferðir lögreglu.
Hverjir flytja inn fíkniefnin?
Alls konar fólk flytur inn og get-
ur flutt inn fikniefni. Það er þó
helst sameiginlegt með því að fólk-
ið hefur allflest notað meira og
minna af fikniefnum sjálft. Ef
skoðaðir eru dómar í fíkniefna-
málum, t.d. frá árinu 1995, má sjá
áð þeir eru 120 talsins, a) 30 vegna
sölu og b) 90 vegna neyslu. Sáttir
voru 106 talsins en þeim er beitt í
þeim tilvikum þegar um óverulegt
magn er að ræða ætlað til neyslu.
Innflytjendur eru ýmist handtekn-
ir á leið með efnin til landsins,
sbr. dóma, eða eftir að þau eru
komin i hendur þeirra hér á landi.
Innflyjendur geta t.d. verið „burð-
ardýr“ - fólk sem flytur inn fyrir
aðra, fólk sem kemur sjálft með
efni i eigin þágu, tveir eöa fleiri
koma sér saman um að fjármagna
kaup á nokkru magni, einn efnað-
ur aöili stendur fyrir innflutningi
eða erlend samtök með tengiliði
hér á landi.
Hverjir fjármagna?
Kaupin eru ýmist fjármögnuð
með peningagreiðslum á staðnum,
með miUifærslu af bankareikningi
eða með
greiðslukorti. Þá
tíðkast lán og
vöruskipti þegar
efnin eru komin
til landsins.
Margir neytend-
ur fjármagna
fíkniefnaneysl-
uria með afbrot-
um, s.s. þjófhuð-
um, innbrotum
og ránum. Þá eru dæmi um að
stúlkur og reyndar einnig drengir
fjármagni neysluna með því að
selja afnot af líkama sínum.
Það þarf mjög lítið fjármagn til
að kaupa fikniefni erlendis því
efnin þar eru tiltölulega ódýr, sér-
staklega þegar keypt er verulegt
magn. Söluaðilar hér
eru venjulega inn-
flytjendur og neyt-
endur. Markaðssetn-
ingin er aðallega á
meðal ánetjenda og
almennings með
áherslu á ungt fólk.
Salan fer fram beint
til dreifingaraðila, til
ákveðinna neytenda
sem margir hverjir
eru sölumenn og eftir
krókaleiðum til al-
mennings. Oftast þarf
venjulegt fólk að leita
eftir fólki sem hefur
með sölu fíkniefna að
gera eða nálgast þau
í gegnum mann sem
þekkir mann. Þó hef-
ur í seinni tíð verið
reynt að dreifa fíkni-
efnum með skipulagðara sölukerfi
þar sem farsímar og hoðtæki eru
aðal tæknibúnaðurinn auk þess
sem nýrri tegundir fikniefna, s.s.
e-pillunni, hefur m.a. verið dreift
skipulega á dansleikjum, skemmt-
unum, veitingastöðum, útihátíð-
um eða annars staðar þar sem fólk
kemur saman.
Hvar fá sölumennirnir efnin?
Þegar fikniefni hefur verið flutt
inn til landsins þarf að selja það
sem fyrst því efnin bæði rýrna og
lögreglan getur fundið þau auk
þess sem aðrir fíkniefhasalar geta
rænt þeim. Það er gert m.a. með
því að lána sölumönn-
unum efnin og hann
lánar síðan áfram
niður keðjuna er
myndast mjög fljótt
líkt og píramídi þar
sem innflytjandinn
trónir á toppnum en
neytendurnir eru
undirstaðan.
Fíkniefni, sem flutt
eru til íslands, koma
mest frá Hollandi,
Þýskalandi, Spáni eða
Danmörku. Af ein-
stökum tegundum
fíkniefna má sjá að
hass hefur haldið
velli í gegnum árin,
neysla amfetamíns
virðist aukast svo og
e-pillunnar. Innflutn-
ingur kókaíns er vax-
andi ef tekið er mið af haldlögðum
fikniefnum, LSD er hverfandi á
markaðinum, heróín og krakk eru
ekki enn á markaði hér eða efnið
„rufy“. Neysla sveppa er ofmetin
en notkun sniffefna virðist ávallt
vera í gangi, ekki síst á lands-
byggðinni.
Lögreglan veit við hvað er að
eiga þar sem fikniefni eru annars
vegar. Starf hennar er ekki auð-
velt og því er mikilvægt að al-
menningur styðji hana í barátt-
unni og hafni notkun efnanna. Ár-
angurs er að vænta í samræmi við
þann stuðning.
Ómar Smári Ármannsson
„Það þarf mjög lítið fjármagn til
að kaupa fíkniefni erlendis því
efnin þar eru tiltölulega ódýr, sér-
staklega þegar keypt er verulegt
magn. Söluaðilar hér eru venju-
lega innflytjendur og neytendur. “
Kjallarínn
Ómar Smári
Ármannsson
aðstoðaryfir-
lögregluþjónn
Með og
á móti
Lögbann á aðgerðir
sjómanna?
Eðlileg
aðgerð
„Lögbann er eðlileg aðgerð til
að bregðast við aðgerðum Sjó-
mannafélagsins og styður Eim-
skip lögbannsbeiðni Vinnuveit-
endasam-
bands ís-
lands. í leigu-
samningi,
sem Eimskip
hefur gert við
þýska fyrir-
tækið Johs.
Thode GmbH
í Hamborg, er
kveðið á um
kjör áhafna
og skulu þau
vera eftir
samningum Alþjóða flutninga-
verkamannasambandsins(ITF).
Það er stefna Eimskips aðleigja
ávallt skip með slíkum ákvæö-
um. Eimskip er | alþjóðlegri
starfsemi og leggur áhersíu á að
þjóna viðskiptavinum sínum
með víðtæku flutningsneti og
þar með skipasiglingum. Sveifl-
ur eru töluverðar í flutningum
og skýrast þær m.a. af markaðs-
aðstaeðum einstakra fyrirtækja
og efhahagsástandi almennt.
Til að mæta þessum sveiflum
Þóröur Sverrisson,
framkvæmdastjóri
flutningasviös Eim-
sklps.
hefur Eimskipafélagið tekið á
leigu skip sem tryggja sveigjan-
leika í rekstri. Röskun sem
hlýst af aðgerðum Sjómannafé-
lagsins kemur niður á við-
skiptavinum og vekur spum-
ingar um af hverju Sjómannafé-
lagið sækir ekki rétt sinn, sem
það telur sig hafa, eftir lögform-
legum leiðum."
Tómt
kjaftæði
„Þetta lögbann er tómt
kjaftæði. Það hefur ekkert verið
tekið efnislega á málinu. Við
erum í kjaradeilu við þýska út-
gerðarmenn.
Þá birtast allt
í einu fulltrú-
ar frá Eim-
skipafélaginu
og ÍSAL. Ég
veit ekki bet-
ur en að Eim-
skipafélags-
menn hafi við-
urkennt að
þetta væri
ekki neitt á
þeirra vegum.
Þannig að okkur finnst ein-
kennilegt að sýslumaðurinn í
Hafnarfirði taki upp hanskann
fyrir þessa aðila þegar deilan
var ekki einu sinni við þá. Það
þýðir ekkert aö siga lögreglu á
réttmæta kröfu manna um að
gera kjarasamninga. Það endar
bara meö ósköpum frá lög-
gjafans héndi. Það er megn óþef-
ur af þessum úrskurði sýslu-
manns og hann byggir það á
þeim málflutningi sem vinnu-
veitendur hafa haft uppi. Við
höfum áfrýjað málinu. Ég veit
ekki hvemig það fer. Dómstól-
arnir verða að útkljá þetta. Það
skiptir okkur engu máli því við
höldum ótrauðir áfrarn." -RR
Jónas Garöarsson,
formaöur SJó-
mannafólags
Reykjavíkur.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á þvi að ekki er tekið við
greinum í blaðiö nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@centrum.is