Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.1999, Side 15

FOSTUDAGUR 26. FEBRUAR 1999
15
Fréttir af morð-
um og kúgun
Menntamálaráðherra
flækti saman á Netinu
Ingibjörgu Sólrúnu,
borgarstjóra í Reykja-
vík, og Pol Pot, sem
stóð fyrir gífurlegum
manndrápum í Kambó-
díu fyrir aldarfjórö-
ungi. Þarf víst ekki að
hafa mörg orð um það
hve fáránlegar slíkar
tengingar eru.
Hverjum líkist
Pol Pot?
En með því að Pol
Pot var nú nefndur má
vel spyrja: Við hvem er
hægt að líkja slíkum
manni, sem stóð fyrir
því að um 2 miljónir
manna, fjórðungur af hans þjóð,
var drepinn eða lét lífið í þræl-
dómi og sulti eftir að sveitir hans
ráku alla borgarbúa út í sveit að
rækta hrísgrjón með frumstæðum
aðferðum? Sumir nefna Stalín - en
hann var ekki eins stórtækur í
morðum (miðað við fólksfjölda) og
hann trúði svo sannarlega á upp-
byggingu horga, iðnvæðingu og
tæknibyltingu.
Pol Pot virðist hins vegar hafa
trúað á afturhvarf til einfaldra lífs-
hátta og talið að í nútímatækni og
lífi í borgum væri flest skaðlegt og
framandlegt alþýðu. í því efni rek-
umst við á undarlegan skyldleika í
hugmyndum við ágæta menn eins
og Tolstoj og Gandhi. En sá sam-
anburður segir okkur ekki annað
en að óskmyndir af samfélagi eru
ekki illar í sjálfu sér. Öflu skiptir
hvort menn ætla að beita ofbeldi
og grimmd til að knýja þær fram -
eins og Pol Pot - eða hatast við
vald-“beitingu eins og rússneska
skáldið og þjóðhetjan indverska,
sem vitaskuld bera
ekki minnstu sögu-
lega ábyrgð á þeim
hörmungum sem
gengu yfir khmera í
Kambódíu.
Vinur vestur-
velda.
En ef menn vilja
finna stórtæka
morðingja frá
seinni árum er ekki
lengra að fara en tfl
Indónesíu. 1975,
sama ár og Pol Pot
komst til valda,
réðst her Indónesíu
inn í Austur-Tímor
sem hafði verið
portúgölsk nýlenda.
Súharto Indónesíuforseti lagði
þetta litla land undir sig með því-
líkri grimmd að nú er talið að
húið sé að drepa þriðja hvert
mannsbam af þeim 800 þúsundum
sem þar áttu
heima. Svo ef
menn eru gefnir
fyrir að reikna
glæpi í prósent-
um þá er Súharto
að sínu leyti enn
stórtækari í þjóð-
armorði en sjálf-
ur Pol Pot.
En nú verður
mikill mannanna
munur. Flestir
hafa margfor-
dæmt Pol Pot og hans lið. (Að vísu
héldu Bandaríkjamenn lengi hlífi-
skildi yfir honum eftir að óvinir
þeirra, Víetnamar, höfðu aðstóðað
andstæðinga hans við að steypa
honum af stóli - þeir sáu, ásamt
Kínverjum, til þess til dæmis að Pol
Pot héldi sæti Kambódíu hjá Sam-
einuðu þjóðunum og víðar). Hins
vegar hafa flestir hlíft Súharto og
hans herstjórum við ámæli.
Bandaríkjamenn og Bretar
seldu Indónesum umyrðalaust öll
þau vopn sem þeir þurftu til að
bæla niður mótspymu á Tímor.
Talsmenn þessara vestrænu stór-
velda gerðu sem minnst úr morð-
um Indónesa - t.d. hélt utanríkis-
ráðherra Breta, David Owen, því
fram, að tölur um þau væru
stórýktar og hefðu í mesta lagi 10
þúsundir beðið bana.
Kjallarinn
Árni Bergmann
rithöfundur
„En ef menn vilja fmna stórtæka
moröingja frá seinni árum er ekki
lengra að fara en til Indónesíu.
1975, sama ár og Pol Pot komst
til valda, réðst her Indónesíu inn
í Austur-Tímor sem hafði verið
portúgölsk nýlenda. “
Kirkjugarður með fjöldagröfum á Austur-Tímor - þriðja hvert mannsbarn
var drepið.
Ástæðan fyrir þessari linkind er
einfóld: Súharto var talinn góður
bandamaður gegn kommúnisma,
hann var og í þann veginn að gera
Indónesíu að gósenlandi fyrir
miklar og arðbærar vestrænar
fjárfestingar. Ástralíumenn gengu
svo langt til að hafa hann góðan
(til að fá hagstæða samninga um
olíu) að þeir neituðu að veita
nokkrum þeim hæli sem pólitísk-
um flóttmönnum sem flúðu
grimmdina á Tímor. Norðurlanda-
menn stóðu sig sæmilega í því að
minna á málstað Tímormanna, en
fáir hlustuðu á það tal. Það var
ekki fyrr en Súharto hafði hrært
svo rækilega í efnahagskerfi
Indónesa með græðgi og spillingu
að fjárfestingamar voru í hættu
að vesturveldin létu hann róa. Og
fóru jafhvel að viðurkenna að ekki
væri allt í lagi með framferði
Indónesa á Tímor - og víðar.
Það eru viðskiptahagsmunir
helstu stórvelda sem ráða því á
hverjum tima hvemig er sagt frá
morðum og kúgun, hvort þagað er
um stórglæpi og hver er borinn
saman við hvem. Svo einfalt er
það.
Ámi Bergmann
Bankarán ríkisstjórnarinnar
Það hryggði mitt hjarta þegar
minn gamli vin, Hjálmar Ámason
fyrrverandi þingmaður bráðum,
sá sig knúinn til að verja banka-
rán ríkisstjómarinnar á síðasta
ári. Siðleysið og skrípaleikurinn í
kringum svokallaða einkavæð-
ingu bankanna og nokkmra ríkis-
fyrirtækja hefur verið með slíkum
endemum að öllum almenningi
blöskrar.
Hvað er það annað en rán þegar
vörsluaðilar almannafjár eða al-
manna verðmæti? Hvað yrði gert
við stjómendur almenningshluta-
félags sem gæfu eignir félagsins
eða seldu þær langt undir mark-
aðsverði? í fyrsta lagi yrði þeim
sparkað út í hafsauga hið snarasta
og gott ef ekki læstir bak við lás og
slá eins og hveijir aðrir gripdeild-
armenn.
Forsmáður hagur hins
almenna borgara
Almenningur í landinu á ríkis-
fyrirtækin allur
jafnt. Hjálmar
rómaði hringa-
vitleysuna í
kringum Búnað-
arbankann í
kjaflaragrein hér
í blaðinu. Hann
minntist ekki á
sölu hlutabréfa í
Fjárfestingar-
banka atvinnu-
lífsins og fleiri
fyrirtækja rikis-
ins. Á þeim hlutabréfaviðskiptum
græddu einstcika fjölskyldur hálfa
til eina milljón króna
með að kaupa og selja
svo aftur.
Skyldi það hafa verið
almenningur sem
keypti þessi hlutabréf
langt undir markaðs-
verði? Nei, það var tfl
að gera fámennur hóp-
ur verðbréfaspekúlanta
og auðvitað einhverra
sem vildu fjárfesta.
Ekki lái ég þeim að
grípa gæsina meðan
hún gafst. Það voru selj-
endumir sem bragðust
umbjóðendum sínum.
Ríkisstjómin rændi
sína eigin þegna, for-
smáði hag hins al-
menna borgara í þágu
fárra útvaldra.
Ríkið og almenningur
deili arðinum
Ef stjórnendur þessa lands, Dav-
íð, Halldór og co., vilja láta al-
menning njóta afraksturs eigna
sinna beint þá er eina sanngjama
leiðin að færa
hveijum og einum
borgara þessa
lands jafiian hlut í
fyrirtækinu.
Þannig mætti
hugsa sér að ríkis-
fyrirtæki, fyrirtæki
almennings, verði
færð eigendum sín-
um beint að hluta
til, hvort heldur
væri um að ræða
10%, 30% eða 50%.
Síðan gæti ríkið
hirt sinn skerf með
sölu á afgangnum
og þá á opnum til-
boðsmarkaði.
Þannig yrðu hags-
munir eigenda
þessara ríkisfyrir-
tækja best tryggðir og mönnum
ekki mismunaö eftir því hvort
þeir era virkir á verðbréfamark-
aðnum eða hvort þeir láta sér
nægja að afla sér viðurværis með
eigin vinnuframlagi.
Tryggvi Harðarson
„Ef stjórnendur þessa lands, Dav-
íð, Halldór og co., vilja láta ab
menning njóta afraksturs eigna
sinna beint þá er eina sanngjarna
leiðin að færa hverjum og einum
borgara þessa lands jafnan hlut í
fyrirtækinu. “
mannaeigna gefa eða selja langt
undir markaðsverði annarra
Kjallarinn
Tryggvi
Harðarson
járnabindingamaður
Með og
á móti
50 störf Plastos flutt frá
Garðabæ til Akureyrar
MJÖg
gott mál
Þessi flutningur framleiðslu-
deildar fyrirtækisins Plastos
hingað til Ak-
ureyrar er
auðvitað
mjög gott mál
og ég fagna
því mjög að
menn sjá
tækifæri i því
að byggja upp
fyrirtæki hér
í bænum og
trúa á ágæti
staðarins.
Vonandi verður þetta
styrkja þann grunn sem
Kristján Þór Júlíus-
son, bæjarstjóri á
Akureyri.
til að
við
byggjum tilveru okkar á,
Það er sem betur fer alltaf
eitthvað jákvætt að gerast í
þessum málum þótt ekki sé það
allt jafnstórt í sniðum og þetta
einstaka tilvik. Það liggur fyrir
vilji fyrirtækja til að fjárfesta
hér í bænum sem er auðviutað
hið besta mál og má benda á
umræðuna um nýja verslunar-
miðstöð í því sambandi. Það er
auðvitáð gott mál þegar eitt-
hvað er í pípunum eins og hér
er og ég fagna því heilshugar.
Slæmt
að missa
störf
„Ég er ekki alveg viss um að
hér sé um að ræða störf sem öll
eru í Garða-
bæ en það era
um tvö ár síð-
an Plastos-
verksmiðjan
var tekin í
notkun á nýj-
um stað í
Garðabæ og
flutti þaðan
frá Reykja-
vík. Það er
alltaf slæmt
að missa atvinnurekstur og
störf úr sveitarfélaginu en ég á
ekki von á því aö húsiö fari
þannig að í það komi annar at-
vnuiurekstur í staðinn. Við get-
um hins vegar lítið stjórnað
því hvar fyrirtæki ákveða að
hafa starfsemi sína.
Ég þekki það ekki hve mörg
störf eru i boði í Garðabæ sjálf-
um en þar búa margir sem
vinna í öðram bæjarfélögum.
Eitt stærsta fyrirtæki okkar er
Vifilsstaðaspítali og þar starfa
mjög margir. í könnun sem
gerð var kom í ljós að Garða-
bær er engan veginn svefnhær
því að þar starfa ótrúlega
margir. Það er alltaf slæmt að
missa störf og starfsemi út úr
bæjarfélaginu en við höfum þó
ekki haft neinar tekjur af þess-
ari starfsemi frekar en annarri.
Atvinnustarfsemi greiðir af-
skaplega lítið til sveitarfélag-
anna, það eru fyrst og fremst
starfsmennirnir sem greiða út-
svar til bæjarfélagsins ef þeir
era búsettir í því. -gk
Einar Sveinbjörns-
son, bæjarstjórnar-
maður í Garöabæ.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum i blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is