Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.1999, Blaðsíða 10

tenning
MIÐVIKUDAGUR 24. MARS 1999
Draugur pantar
messu
Sagan á bak við sálumessu Mozarts, sem
flutt var í Langholtskirkju um helgina, er í
hæsta máta sérstök. í júlí 1791 kom til Mozarts
dularfullur maður, sem hvorki kynnti sig né lét
uppi á hvers vegum hann var. Erindið var að
panta sálumessu sem syngja ætti yfir látinni
konu, og átti tónskáldið í staðinn að fá væna
fúlgu fyrir verkið. En sá böggull fylgdi skamm-
rifi að hvergi mátti koma fram hver samdi
messuna, heldur ætlaði umbjóðandi mannsins
dularfulla aö eigna sér hana sjálfur. Mozart var
í miklum fjárkröggum og þáði því boðið, en
hann var fárveikur og grunaði að honum
myndi ekki endast aldur til að klára verkið.
Hann óttaðist dauðann og varð af einhverjum
ástæðum sannfærður um að dulcirfulli maður-
inn kæmi að handan og sálumessan væri ekki
fyrir neina konu, heldur fyrir hann sjálfan. Svo
fór líka að hann lést skömmu síðar og var það
nemandi hans, Frans Sússmayr, sem kláraði
messuna. Það var ekki lítið verk, til dæmis átti
eftir að semja fjóra síðustu kaflana, en Mozart
gaf Sússmayr þó margar hugmyndir á bana-
beði sínum sem sá síðamefndi studdist við.
Sússmayr hefur oft verið gagnrýndur fyrir
verk sitt; óneitanlega hljómar sumt í hljóm-.
sveitarrödd hans dálítið furðulega og minnir
jafnvel á forleik eftir Rossini, og stöku kaflar
eru formúlukenndir og óttalegar stílæfmgar.
Svo vantar einhvem vegin trúarsannfæring-
una í tónlistina, þó messan sé í sjálfu sér heil-
steypt verk.
Upp og niður á tónunum
Til gamans má geta að sagan um sálumessu
Mozarts var „dramatiseruð" all rækilega í-
kvikmyndinni Amadeus, dularfulli maðurinn
var t.d. draugur, gott ef hann var ekki sendi-
boði hins látna fóður tónskáldsins, og ef minn-
ið svíkur mig ekki var það ekki Sússmayr sem
kláraði messuna, heldur erkióvinurinn og eit-
urbyrlarinn Salieri.
Söngsveitin Fílharmónía.
Söngsveitin Fiiharmónía og hljóðfæraleikar-
ar úr Sinfóníuhljómsveit íslands stóðu að flutn-
ingnum á sálumessu Mozarts í Langholtskirkju
núna um helgina. Stjómandi var Bemharður
Wilkinson, en einsöngvarar þau Sólrún Braga-
Tónlist
Jónas Sen
dóttir, Elsa Waage, Snorri Wium og Bergþór
Pálsson. Bergþór, sem er bariton, hljóp í skarð-
ið á elleftu stundu fyrir veðurtepptan Keith
Reed, og er það ekki í fyrsta sinn sem Bergþór
tekur að sér að
syngja bassa, oft
með ágætum ár-
angri. Hann á mik-
ið lof skilið fyrir
frammistöðu sína,
þó rödd hans henti
ekki beint þessu
hlutverki. Snorri
Wium tenór var hinsvegar á
réttum stað, hann byrjað að
vísu með hálfgerða helíum-
rödd, en komst fljótt á skrið.
Elsa Waage skilaði sinu hlut-
verki með ágætum og einnig
var Sólrún Bragadóttir oftast
sjálfri sér til sóma, hún hefur
tæra og fallega rödd, en hef-
ur þó tilhneigingu til að
„renna sér upp og niður“ á
tónana, sem passar ekki i
Mozart.
Söngsveitin Filharmónía
stendur alltaf fyrir sínu, kór-
inn söng hreint og raddimar
innbyrðis vora í góðu jafh-
vægi. Hljómsveitin var líka
prýðileg, nema aðeins í byijun þar sem
strengimir vom heldur sterkir á kostnað
blásaranna, sem gerði að verkum að undurfög-
ur lýríkin skilaði sér ekki nægilega vel. Bem-
harður Wilkinson náði þó fljótt valdi á öllu
saman, og var útkoman í heild hin áheyrileg-
asta.
Söngsveitin Fílharmónta, hljóðfæraleikarar úr
Sinfóníuhljómsveit íslands ásamt Sólrúnu Braga-
dóttur, Elsu Waage, Sriorra Wium og Bergþóri
Pálssyni.
Requiem eftir Mozart.
Flutningur í Langholtskirkju
ZO. mars.
Með tímann
að vopni
A sunnudagskvöld vora haldnir
djasstónleikar i hinu nýja og glæsi-
lega tónlistarhúsi í Kópavoginum.
Hljómsveitin Tímasprengjan, Sigurö-
ur Flosason altsaxófónleikari, Kjart-
an Valdemarsson píanisti, Gunnar
Hrafnsson bassaleikari og Pétur Grét-
arsson trommuleikari, lék tónlist eft-
ir Dave Brabeck, undir yfirskriftinni
Meó tímann að vopni. Þessar nafngift-
ir eiga að visa í það sem er helsta ein-
kenniö á tónsmíðum og píanóleik
Dave Brubeck, nefnilega notkun hans
á takttegundum. Kvartett hans á sér
reyndar enga hliðstæðu í djasssög-
unni og áferð tónlistarinnar öll önn-
ur en „bíboppsins", sem var ríkjandi
stefna i djassinum á sjötta áratugn-
um, þegar kvartettinn var að stíga
stn fyrstu spor. Brubeck „sullar"
saman ólíkum takttegundum í mörg-
um tónsmíðum sínum og leikur sér
reyndar oft að því í sólóum líka, að
spila „þijá ofan í fjóra“ og öfugt.
Þetta kannast menn við úr þekktustu
lögum hans, sem reyndar hljómuðu
flest í Kópavoginum um helgina.
„Blue Rondo a la Turk“ var upphaf-
slagið, sennilega skrifað í 9/8, en all-
ir upplifa sífellt flakk á milli taktteg-
unda. „It's a Raggy Waltz“ byggir á
svipuðu þótt einfaldara sé, og „Three to Get
Ready“ skiptir um takttegund á tveggja takta
fresti, svo nefnd séu einhver þeirra laga sem
Tímasprengjan flutti.
Þótt lög af þessu tagi séu flest meðal vin-
sælustu laga hans, þá eru það önnur lög sem
hlotið hafa mesta spilun annarra djassleik-
Dave Brubeck - hylltur af Tímasprengjunni.
Jass
Ársæll Másson
ara. „In Your Own Sweet Way“ hefur til að
bera allt það sem gott djasslag þarf að búa
yfir. Hljómagangurinn heillar sérhvem bí-
boppara og laglínan hrífur hina, t.d. muna
kannski einhverjir eftir því hvemig Jacky
Terrasson lék það á RúRek-hátíðinni 97.
Takmörkuð eft-
iröpun
Tímasprengjan fór svolít-
ið hikandi af stað, en smám
saman jókst lífið i tónlist-
inni. Það er töluvert annað
að leika í tónleikasal eins og
þessum en á „búllunum í
Reykjavík", þar sem okkar menn era heima-
vanastir. Brubeck sjálfum leist ekki á blik-
una þegar honum var sýnt Broadway í
Breiðholtinu þar sem hann síðan spilaði,
enda kom hann oftast fram í tónleikasölum.
Píanóstill Kjartans er allur annar en Bra-
becks og setur það vitaskuld annan blæ á
tónlistina. Að tímaspekúlasjónunum sleppt-
um er Brabeck reyndar enginn fyrirmyndar
píanisti og því lítil ástæða til að stæla hann.
Þótt þeir fylgdu í megindráttum framgerð
laganna, þá var þetta takmörkuð eftiröpun á
spilamennsku Dave Brabeck kvartettsins.
Þegar út í spunann er komið, þá spila menn
sína músík og ekkert annað. En þeim Tíma-
sprengjumönnum tókst að heilla áheyrendur
með leik sínum og uppskáru tvöfalt upp-
klapp. Það er því ástæða til aö benda fólki á
að þeir verða á Múlanum næsta sunnudags-
kvöld, á efri hæð Sólons íslandusar.
Danskur leikhópur
notar vegvísi Nikulás-
ar munks
í Árósum í Danmörku fyriifinnst leik- og
dansflokkurinn Pulcinella, sem stjómað er af
konu sem heitir Elisa-
beth Jacobsen. Þessi
flokkur fer ekki troðn-
ar slóöir í listflutningi
sínum; til dæmis lagð-
ist hann í sýningar-
ferðalag á gömlum
saltvögnum þvert yfir
Skandinavíu fyrir
tveimur árum. Þetta
væri kannski ekki í
frásögur færandi hér
uppi á ísa köldu landi,
nema fyrir það að nú
áforma Elisabeth og
hennar fólk að ferðast
með hestvögnum (og
væntanlega skipum)
gömlu pílagrímaleiðina frá íslandi til Jerúsal-
emborgar árið 2001. Lagt verður af stað frá
Seyðisfirði, en síðan verður farið um Þýska-
land og ítaliu og hafður til hliðsjónar frægur
vegvísir eftir íslenskan munk, Nikulás að
nafni, sem varðveist hefur í íslensku handriti
frá 1387. Sjálfur mun Nikulás þessi hafa farið
í pílagrímsferð sína um 1150. Áætlar flokkur-
inn að vera tæpa fimm mánuði á leiðinni og
hyggst setja upp sérstaka sýningu sem kallast
Feröasálmar á öllum helstu áfangastöðum.
Markmiðið er að „tengja saman fólk í austri
og vestri með hjálp listarinnar," að því er seg-
ir í Jyllands-Posten fyrir skömmu. Með í ferð-
inni verða kúskar, jámsmiðir og aðrir lag-
hentir menn til að sjá um hesta og viðhald
hestvagnanna; allt í allt munu 35 manns vera
á faraldsfæti með flokknum. Elisaheth Jacob-
sen áætlar að þetta ævintýri muni kosta um
35 milljónir íslenskra króna og vinnur nú að
fjáröflun.
Hattur og Fattur elska öll
börn
í tilefhi af umsögn um leikritið Hattur og
Fattur í Loftkastalanum, sem birtist hér í DV
fyrir helgina, vilja að-
standendur þess taka
skýrt fram að leikritið sé
samið fyrir alla aldurs-
hópa og í því sé hvergi,
hvorki með látbragði né
leikbúningum, gerð til-
raun til að særa blygð-
unarkennd áhorfenda.
Þykir þeim Hatti og
Fatti miður ef einhver
hefur lagt annan
skilning í látbragð
eða atburði á sviðinu
en efni stóöu til.
„Flytjum saman fullum
rómi..."
Þessa dagana standa yfir árlegir vortón-
leikar hins ástsæla karlakórs, Fóstbræðra. í
ærkvöldi framflutti kórinn nýja efnisskrá í
Salnum í Kópavogi; um hana veröur sérstak-
lega fjallaö hér í DV á morgun, en í kvöld og
fimmtudagskvöld mun kórinn flytja þessa
sömu efnisskrá í Langholtskirkju og reka svo
endahnútinn á tónleikaröðina með tónleikum
á sama stað á laug-
ardag, kl. 15. Kór-
inn rær að vanda á
ný mið, til dæmis
flytur hann í fyrsta
sinn útsetningar
Árna Harðarsonar
söngstjóra á þrem-
ur íslenskum þjóð-
lögum. Góðu heilli
heyrist tónlist
breska tónskáldsins Benjamins Brittens æ
oftar á tónleikum hér á landi og í þetta sinn
ætla Fóstbræður að frumflytja verk sem
Britten samdi fyrir píanó og karlakór og nefn-
ist The Ballad of Little Musgrave and Lady
Barnard. Textinn er miðaldakveðskapur, þar
sem segir frá ástum skósveins og hefðarfrúar
sem auðvitað fá hörmulegan endi.
Ekki má heldur gleyma þætti Bjarna Thors
Kristinssonar bassasöngvara en hann mun
syngja bæði negrasálma og óperatónlist með
kómum.
Umsjón
Aðalsteinn Ingolfsson