Dagblaðið Vísir - DV - 19.05.1999, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1999
Viðskipti__________________________________________________________________________________________r>v
Þetta helst: ... Viðskipti alls 564 m.kr. á VÍ, mest á peningamarkaði ... Hlutabréfaviðskipti taka
við sér, alls 110 m.kr.. ... Mest í íslandsbanka, 31 m.kr. ... 18 m.kr. viðskipti í Baugi á genginu 9,99 ...
Lyfjaverslun íslands hf. hækkar um 6,1% ... SR-mjöl lækkar um 6,7% ... Atvinnuleysi minnkar enn. ...
Skattahækkanir eða
aðhald í ríkisfjármálum
- einu ráðin til að ráðast gegn verðbólgu
Allir helstu sérfræðingar landsins í
efnahagsmálum eru sammála um að
bregðast verði fljótt við verðbólgu og
þenslumerkjum sem nú eru skýr á
lofti. Flestir virðast einnig sammála
um að aðhaldsaðgerðir Seðlabankans
dugi ekki og að menn séu komnir að
útmörkum í þeim efnum.
Birgir ísleifur Gunnarsson sagði í
samtali við DV í gær að samt væri
ekki hægt að útiloka frekari aðgerðir
að hálfu bankans og sagði að það væri
enn borð fyrir báru í þeim efnum.
Þegar hann var spurður um hvort
skattahækkun gæti verið möguleg
sagði hann að slíkt væri ekki á
valdsviði bankans en tók undir að
spamaður ríkisins væri nauðsynleg-
ur og vissulega er skattahækkun einn
möguleiki i þeim efnum. Hann sagði
að nauðsynlegt væri að auka tekjuaf-
gang hins opinbera töluvert því stór
hluti af þeim afgangi sem hann hefur
sýnt undanfarið er ekki vegna að-
halds í ríkisfjármálum heldur vegna
þess góðæris sem rikt hefur.
Auka sparnað með sölu rík-
isfyrirtækja
Finnur Ingólfsson viðskiptaráð-
herra sagði í gær að nauðsynlegt væri
að bregðast við þessum fregnum og
sagði að þær hefðu áhrif á stjórnar-
myndunarviðræður stjórnarflokk-
anna sem nú standa yfir. Verðbólga
mælist 6,2% samkvæmt verðþróun-
inni undanfarna þrjá mánuði og hafa
bæði Þjóðhagsstofnun og Seðlabanki
varað við þenslu og vaxandi hættu á
aukinni verðbólgu. Hann sagði í sam-
tali við Dag í gær að skoða yrði vel
hvemig áframhaldandi stöðugleiki
væri best tryggður. Með því að auka
sparnað einstaklinga og hins opinbera
Skipholti 35, sími: 553 1055
Birgir ísleifur
Gunnarsson.
er hægt að ná niður verðbólgu og
minnka viðskiptahalla. Finnur benti
sérstaklega á að sala á ríkisfyrirtækj-
um gæti komið til greina og í þeim
efnum yrði fólki gefmn kostur á að
fjárfesta. Þannig aukast tekjur ríkis-
sjóðs og sparnaður eykst. Hins vegar
náðist ekki í Finn í gær til að bera
undir hann hugsanlegar skattahækk-
anir eða frekar aðhaldsaðgerðir ríkis-
ins.
Árhif á fjár-
málamarkaði
íslenskur fjár-
málamarkaður
ber nokkur merki
um að þensla og
verðbólga sé að
fara af stað. Þau
áhrif virðast enn
Sigurður sem komið er
Einarsson. vera fyrst og
fremst á skulda-
bréfamarkaði.
Ávöxtunarkrafa hefur hækkað á
helstu skuldabréfum, einkum óverð-
tryggðum, og verð þeirra þar með
lækkað. Hins vegar er ekki ljóst
hvort það eru aðhaldsaðgerðir
Seðlabankans eða verðbólguótti
sem þar að verki. Mjög lítil hluta-
bréfaviðskipti hafa verið undanfar-
ið og ljóst er að markaðurinn hefúr
hægt verulega á sér. Sigurður Ein-
arsson, forstjóri Kaupþings, sagði í
samtali við DV að kennitölur
margra fyrirtækja gæfú til kynna
að verð margra þeirra væri of hátt.
Hins vegar væru ekki bein merki
um að aukin verðbólga hefði áhrif á
verð hlutabréfa, enn sem komið er.
„Menn verða því að vanda sig meir
en nokkru sinni í fjárfestingavali
eins og staðan er nú. Sennnilega eru
margir stórir fjárfestar á hluta-
bréfamarkaði að halda að sér hönd-
um en ástæður þess eru ekki aug-
ljósar," segir Sigurður.
Almar Guðmundson, hagfræðing-
ur hjá Fjárfestingarbanka atvinnu-
lífsins, tekur undir þetta. Hann bæt-
ir við að nauðsynlegt sé að ríkis-
valdið grípi til aðgerða því stjórn-
tæki Seðlabankans virðast ekki
duga til að halda verðlagi í skefjum
um þessar mundir. Stjórntæki
Seðlabankans eru fyrst og fremst
fínstillingartæki en nú er þörf á
raunverulegum sparnaði hins opin-
bera til að slá á verðbólgu og við-
skiptahalla. -BMG
Finnur
Ingólfsson.
Veröbólga 6,2% á ársgrundvelli
Hagstofan sendi frá sér mæl-
ingar á vísitölu neysluverðs í
vikunni. Það kom fram að vísital-
an hækkaði mn 0,5% í aril en það
jafngildir því að verðbólga á árs-
grundvelli nemi 6%. Hækkun
undanfama þrjá mánuði gefur
hins vegar til kynna að verðbólg-
an verði 6,2% á ársgrundvelli.
Fjölmargar ástæður eru fyrir
þessari hækkim. Helst ber að
nefna að bensín og olía hækkaði
um 2,1% og föt og skór hækkuðu
um 2,5%. Verðbólga í
EES-rikjum frá mars
1998 til mars 1999, mæld
í samræmda vísitölu
neysluverðs, var 1,2% að
meðaltali. Á sama tíma-
bili var verðbólga á ís-
landi 0,5% og í helstu
viðskiptalöndmn okkar
íslendinga var verðbólg-
an 1,4%.
-BMG
Minni afli í apríl en
meiri heildarafli
Fiskaflinn í apríl var 50
þúsund tonn samanborið við
tæp 80 þúsund tonn í apríl í
fyrra. Hins vegar jókst heild-
arafli frá janúar til april um
27% eða úr 655 þúsund tonn-
um í 835 þúsund tonn. At-
hygli vekur hve stór hluti
aflans er bolfiskur. Það vek-
ur mönnum bjartsýni og
telja sérfræðingar Kaup-
þings fyllstu ástæðu til að
vænta góðrar afkomu sjávar-
útvegsfyrirtækja því svo
stór hluti aflans er bolfiskur.
-BMG
Heildarafli íslenskra skipa
—janúar til apríl 1996-1999
QHeildarafli
Heimild: Hagstofan_______ ________________
David Friedman á íslandi
Bandaríski hagfræðingurinn, eðlis-
fræðingurinn og lögfræðingurinn
David Friedman er hér á landi. Hing-
að kom hann fyrir tilstuðlan
Ökonomiu, félags hagfræðinema á ís-
landi, og hélt í gær og fyrradag þrjá
fyrirlestra. David Friedman er
kannski þekktastur fyrir að vera son-
ur Rose og Miltons Friedmans, nóbels-
verðlaunahafa í hagfræði. David er
ákafur frjálshyggjumaður og hefur
gefið út nokkrar bækur og fjölda
fræðilegra og almennra greina. Fyrsta
bók hans kom út árið 1971 og heitir
The Machinery of Freedom. Sú bók
fjallar um virkni frjáls markaðar og
hvernig markaðurinn starfar án af-
skipta. Næsta bók hans kom út árið
1986 og ber titilinn Price Theory.
Nýjasta bók hans heitir Hidden
Order: The Economics of Everyday
Life og fjallar, eins og nafnið gefur til
kynna, um daglegt líf mannanna en
frá sjónarhóli hagfræðinnar. Þetta er
stórskemmtileg bók sem sýnir að hag-
fræðin fjallar ekki aðeins litillega um
líflausar tölur en þess meira um hefð-
bundnar ákvarðanir fólks.
David Friedman ræðir rök með og á móti hinu opinbera
viðskipta-
molar
Hlutafjárútboði
Delta lokið
Hlutcifjárútboði í Delta hf. lauk
í gær. Boðið var nýtt hlutafé að
nafnvirði 20 milljónir á genginu
12, eða 240 milljónir króna. Allt
hlutafé sem í boði var seldist til
forkaupshafa. Enn fremur ósk-
uðu hluthafar eftir 115 milljónum
að markaðsvirði í umframáskrift.
Umframeftirspurn varð því 48%.
Hagnaður Árvakurs hf.
93 miljjónir
Árvakur hf., sem gefur út
Morgunblaðið, skilaði 93 milljón-
um króna í hagnað á síðastliðnu
ári, samanborið við 74 milljónir
árið 1997, og nemur aukningin
milli ára 25,7%. Velta félagsins
jókst um 18,2% milli ára, en hún
nam 2.565 milljónum króna í
fyrra, samanborið við 2.170 millj-
ónir árið áður.
Jökull selur
fyrir skuldum
Reynir Þorsteinsson, stjómar-
formaður Jökuls hf., sagði á aðal-
fundi félagsins í fyrradag að
stefna stjómar væri að athuga
með sölu eigna og lækka þannig
skuldir. Gert er ráð fyrir 8 millj-
óna króna hagnaði í ár miðað við
219 milljóna króna tap í fyrra.
Góð afkoma Sæplasts
Hagnaður Sæplasts á síðasta
ári var 55 milljónir og er það
nokkur breyting frá því sem var,
en nokkurt
tap var árið
1997. Fram
kom á aðal-
fundi félags-
ins að gert
er ráð fyrir
að tekjur
dragist
saman á þessu ári og að hagnað-
m- þessa árs verði 35 milljónir.
Eins og komið hefur fram í frétt-
um keypit Sæplast tvær hverfi-
steypiverksmiðjur fyrir skömmu
og talið er að velta félagsins eftir
kaupin verði 1,2-1,5 milljarðar
króna.
Rólegt á
gjaldeyrismörkuðum
Rólegt hefur verið á gjaldeyris-
mörkuðum undanfama tvo daga.
Ástæðan er sú að beðið er vaxta-
ákvörðunar Seðlabanka Banka-
ríkjanna. Almennt er ekki búist
við vaxtahækkun en ótti greip
um sig á fóstudaginn var þegar í
ljós kom að neysluverðsvísitala
hækkaði mun meir en gert var
ráð fyrir.
Dollar styrkist gagnvart
jeni og evru
Summers, nýr fjármálaráð-
herra Bandarikjanna, sagði að
ekki væri að vænta stefnubreyt-
ingar í gjaldeyrismálum. Hann
sagði einnig að sterkur dollari
væri í þágu Bandaríkjanna. Við
þessi ummæli styrktist dollari
bæði gagnvart jeni og evru.
Sterkur dollari heldur niðri verð-
bólgu og vöxtum.
Uppgangur í Frakklandi
Hagvöxtur í Frakklandi mæld-
ist 3,2% á fyrsta ársfjórðungi
þessa árs samanborið við 2% í
fyrra. Framleiðsla jókst um 0,8%
en hins vegar er smávægileg
óvissa fólgin í þessum tölum því
Frakkar eru nú að taka upp nýj-
ar aðferðir við mælingar. Spáð er
að atvinnuleysi í Frakklandi
verði 11,3% í árslok.