Dagblaðið Vísir - DV - 19.05.1999, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimaslða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst<§rff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Klárið dæmið
NATO er á góðri leið með að missa stjóm á málum í
Kosovo í að því er virðist endalausri baráttu við Slobod-
an Milosevic, forseta Júgóslavíu, og glæpahyski hans.
Það fer brátt að komast upp í vana hjá NATO og Banda-
ríkjastjórn að klúðra málum á Balkanskaga.
Vandi NATO og þó sérstaklega Bandaríkjanna er að
þau em ekki tilbúin að stíga þau skref sem nauðsynleg
em á Balkanskaga. Bandaríkjamenn hafa reynt að telja
sjálfum sér trú um að hægt sé að standa í stríðsrekstri
án þess að verða fyrir mannfalli, sem er auðvitað mót-
sögn í sjálfu sér.
Vesturlönd voru neydd til þess að hefja loftárásir á
Júgóslavíu, eftir margra mánaða innantómar hótanir,
enda skilja Milosevic og hans líkar ekki annað en vopna-
vald. Stefna Vesturlanda undir forystu Bandaríkjanna í
málefnum Balkanskaga var fyrir löngu búin að sigla í
strand enda tryggði hún öðm fremur völd Milosevics.
Árið 1991 lýsti James Baker, þáverandi utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, yfir stuðningi við sameinaða
Júlóslavíu. Tveimur mánuðum síðar réðust Serbar á
Króatíu. Vopnasölubann Sameinuðu þjóðanna gerði ekki
annað en að draga mátt úr andstæðingum Serba og
Milosevics. Dayton-friðarsamkomulagið svokallaða, sem
Bill Clinton Bandaríkjaforseti kom á, gerði ekki annað
en treysta Milosevic enn frekar í sessi.
Vitlaus stefna, hringlandaháttur, barnaskapur og
ístöðuleysi Vesturlanda era undirrótin að vandamálum
Balkanskaga og hafa gert Milosevic kleift að stunda þjóð-
ernishreinsanir í Kosovo - glæpamaðurinn starfar í
skjóli vanmáttar lýðræðisríkja.
Vandinn nú er að NATO hefur ekki verið tilbúið til að
ganga hreint til verks og á það treystir Milosevic. Loft-
árásir á Júgóslavíu kunna að hafa verið skynsamlegar
sem fyrsta skref til að koma böndum á Serba, en þær ein-
ar duga skammt, eins og reynslan hefur sýnt. NATO
veigrar sér við að klára dæmið.
Ætli menn sér í stríð eiga þeir að vera tilbúnir til
stríðsrekstrar og beita öllum þeim hernaðarmætti sem
þeir búa yfir.
Aukin bjartsýni
Glæsilegiu- sigur Ehuds Baraks, frambjóðanda Verka-
mannaflokksins til embættis forsætisráðherra ísraels,
yfir Binyamin Netanyahu kann að koma friðarviðræðum
fyrir botni Miðjarðarhafs aftur af stað. Að minnsta kosti
binda flestir vonir við að sá einstrengisháttur sem ein-
kennt hefur stjórnartíð Netanyahus og Likud-flokksins
heyri nú sögunni til.
En vegurinn til varanlegs friðar milli ísraels og ná-
grannaríkja er langur og þyrnum stráður. Stefna hins
nýja forsætisráðherra er í mörgu ekki frábrugðin stefnu
forvera hans. Barak hefur ekki útilokað stofnun sjálf-
stæðs ríkis Palestínumanna, en jafnframt lýst því yfir að
ísrael muni aðeins láta þau landsvæði af hendi sem
nauðsynlegt er og alls ekki allt það land sem hertekið var
í sex daga stríðinu 1967. Ekki kemur heldur til greina að
samið verði um Jerúsalem.
En úrslit kosninganna gefa nokkra ástæðu til meiri
bjartsýni en áður, þrátt fyrir að þær leiði einnig í ljós að
gyðingar hafa að líkindum aldrei verið meira sundraðir,
hvort heldur er pólitískt eða trúarlega. Baraks bíða erfið
verkefni, fyrst að mynda starfhæfa ríkisstjórn og síðan
að koma friðarferlinu aftur af stað.
Óli Björn Kárason
„Því miður stefnir allt í framhald samstarfs Sjálfstæðisflokks og Framsóknar þrátt fyrir skilaboð kjósenda til
þess síðarnefnda," segir Kristín m.a. í grein sinni.
Dundað við mynd-
un ríkisstjórnar
Kjallarinn
Kristín
Halldórsdóttir
fyrrv. þingkona
einstaklinga, jafnvel
milli manna á sama
lista. - Það verður
fróðlegt að fylgjast
með þróun mála hjá
Samfylkingunni
næstu fjögur árin.
Verkin töluðu
Framsóknarmenn
fengu verðskuldaða
ráðningu í kosning-
unum og eiga bágt
með að leyna gremju
sinni. Þeir reyna að
kenna um aðför að
formanninum svo og
því að þeir hafi haft
svo erfið ráðuneyti
með höndum. Þeir
ættu að hugsa sitt ráð
„Það fer að verða vísindalegt
rannsóknarefni hvernig stærsta
flokki landsins tekst að sigla í
gegnum pólitíska stórsjói án
þess að setja fram skýr
stefnumið og án þess að þurfa
að svara fyrir verk sín.“
Eftir frábæran ár-
angur Vinstrihreyf-
ingarinnar - græns
framboðs í nýafstöðn-
um kosningum er
einkennilegt að
heyra einn og einn
gera því skóna að
þetta stjórnmálaafl
verði ekki langlíft og
muni fyrr en síðar
renna inn í Samfylk-
inguna. Með tilliti til
sterkrar málefna-
stöðu og góðs anda í
okkar röðum er það
fráleitur möguleiki í
mínum huga.
Þráin eftir
leiðtoga
Mér finnst satt að
segja miklu líklegra
að Samfylkingunni
gangi treglega að ná
upþ samkennd og
samræmingu mis-
vísandi sjónarmiða
innan sinna raða og
að þeir erfiðleikar
leiði til þess að úr
henni kvarnist til
vinstri og hægri eftir
því sem á líður. Þráin
eftir leiðtoganum sterka var bæld
niður í kosningaslagnum en braust
upp á yfirborðið um leið og óá-
nægðir liðsmenn Samfylkingarinn-
ar tóku að viðra vonbrigði sín með
lélegra gengi í kosningunum en
þeir höfðu vænst.
Von er að menn leiti skýringa,
en að mínu mati er ósanngjarnt að
kenna leiðtoga eða leiðtogaleysi
um útkomuna. Ástæðan var ein-
faldlega samstöðuleysi og mis-
ræmi sjónarmiða, skortur á trú-
verðugleika, ólík afstaða til mikil-
vægra mála eftir landshlutum, t.d.
i umhverfismálum og náttúru-
vemd, og augljós togstreita milli
og fara betur ofan í verk sín á síð-
asta kjörtímabili því það eru þau
sem tala eins og þeir sjálfir aug-
lýstu og súpa nú seyðið af.
Mín skoðun er sú að ekki síst
hafl kjósendur verið að refsa fram-
sóknarmönnum fyrir frammistöð-
una í umhverfismálum, þar sem
ábyrgðin var fyrst og fremst á
þeirra herðum. Þeir hafa ekki skil-
ið kall tímans og brugðist rangt
við í mikilvægustu málunum. Allt
hjal um sátt milli sjónarmiða
verndar og nýtingar er t.d. mark-
laust þegar öllum má ljóst vera að
þeir em tilbúnir að fórna einstök-
um gersemum náttúrunnar fyrir
skammtíma fjárhagslega hags-
muni. .
Sjálfstæðisflokkurinn kemst á
undraverðan hátt hjá allri gagn-
rýni í þessum efnum eins og ýms-
um öðrum þó að augljóslega sé
hann engu betri og hafi mælt upp
í Framsóknarflokknum alla vit-
leysuna og axarsköftin í umhverf-
ismálunum á síðasta kjörtímabili.
Það fer að verða vísindalegt rann-
sóknarefni hvernig stærsta flokki
iandsins tekst að sigla í gegnum
pólitíska stórsjói án þess að setja
fram skýr stefnumið og án þess að
þurfa að svara fyrir verk sín.
Það er eins og stærðin ein valdi
lotningu og öryggistilfinningu
kjósenda, að ekki sé minnst á
áberandi hnjáliðamýkt fjölmiðla-
manna í garð flokksformannsins.
Skipt um andlit
Því miður stefnir allt í fram-
hald samstarfs Sjálfstæðisflokks
og Framsóknar þrátt fyrir skila-
boð kjósenda til þess síðar-
nefnda. Útkoma Sjálfstæðis-
flokksins sýnir að stór hluti
landsmanna vill hafa hann við
stjórnvölinn og því sitjum við
efalaust uppi með þann kost. Sú
hugmynd hefur reyndar skotið
upp kolli að réttast væri að hann
myndaði stjórn einn og sér og leit-
aði samstarfs við aðra flokka eftir
málefnum. Engin hefð er fyrir slík-
um stjórnarháttum hér, sem
tíðkast þó víða annars staðar og
væri ef til vill þess virði að reyna.
Líklegast er hins vegar að
gamla stjórnin skipti um nokkur
andlit og þjóðin megi búa við
sama stjórnarmynstur næstu fjög-
ur árin. Geir og Finnui' dunda sér
við hrossakaupin næstu daga með-
an Halldór er í útlöndum og Davíð
í gönguferðum jneð Tanna. Þeir
telja sig hafa nægan tíma og þvi
miður er það trúlega svo.
Kristín Halldórsdóttir
Skoðanir annarra
Þenslumerki valda áhyggjum
„Við höfum ítrekað varað við þenslunni og þeim af-
leiðingum sem hún kynni að hafa á verðlag. Við get-
um ekki gengið öllu lengra án þess að þessi þensla
fari að segja til sín i verðbólguþrýstingi og það eru
ákveðin merki um að það sé farið að gerast. Þegar
þetta gengur til baka segir það auðvitað til sín,
þannig að það er að sumu leyti að koma fram undir-
liggjandi verðbólga sem hefur í sjálfu sér verið í ein-
hverjum mæli. Það er auðvitað óskaplega mikilvægt
að okkar mati að missa alls ekki verðlagið úr bönd-
unum og ég tel að það eigi að beita öllum ráðum til
þess, bæði peningamálunum og einnig opinberu fjár-
málunum þegar maður horflr til aðeins lengri tima.“
Friðrik Már Baldursson í Mbl. 18. maí.
Eftir 100 ára einokun
„Það er yfirleitt talað um að það sé tvennt að bylta
fjarskiptatnarkaönum. Annars vegar að fjarskipti eru
gefin frjáls, hvort heldur er í Bandaríkjunum eða Evr-
ópu. Það veldur þvi að það verður til einhvers konar
samkeppni eftir nær 100 ára einokun, oftast ríkis-
símafyrirtækja. Hins vegar er internettæknin að
ryðja sér til rúms i fjarskiptum og það breytir mjög
miklu. Þetta voru yflrleitt lokuð og læst kerfi en núna
erum við að fá kerfi sem eru algjörlega opin, þar sem
allur samskiptabúnaður talar saman. Það mun lækka
verð á flutningi gríðarlega af því þá eru þetta ekki
lokuð kerfi þar sem menn okra á viðskiptavinum
heldur opið flæði af stafrænum pökkum."
Eyþór Arnalds í Degi 18. maí.
Ímyndarstríð kosninganna
„(En) heimur ímyndanna er óstöðugur. Þeir sem
náðu mestum árangri í kosningunum voru þeir sem
áttuðu sig á óstöðugu eðli táknanna sem sífellt taka á
sig nýjar myndir og finna sér jafnvel ný mið. Sjálf-
stæðisflokkurinn virðist hafa áttað sig, að minnsta
kosti fór hann varlega í að leita á ný mið ... Fram-
sóknarmenn fóru flatt á nýjungagirninni. Hinar
stóru, glitfogru og heillavænlegu ímyndabyggingar
sem reistar voru í kringum flokkinn og formann hans
skyggðu algerlega á traustlegt útlit hans ... Vinstri-
grænir fóru kannski byltingarkenndustu leiðina og
höfðuðu þannig til uppreisnargjamra kjósenda. Þeir
reyndu að endurvekja hugmyndafræðina og hafna
upplausninni."
Þröstur Helgason í Mbl. 18. maí.