Dagblaðið Vísir - DV - 19.05.1999, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 19. MAÍ 1999
15
Krían er komin
Það eru alltaf
nokkrar fréttir þeg-
ar krían kemur
hingað í upphafi
sumars. Hún er
einn mesti ferða-
langur heims. Hér á
hún ástafund og
kemur upp ungum í
nóttlausri voraldar
veröld hér norður
við heimskautið.
Síðsumars leggur
hún aftur upp í
endalaust ferðalag
suður með strönd-
um Evrópu og suð-
ur alla Afríku þar
til hún snýr við og
kemur aftur með
hækkandi sól.
Reykjavík
Við hrósum okkur af því að
krían verpir í miðbæ Reykjavíkur
í hólma í Tjöminni.
Lengi vel var hún mest
í hólmanum fram af
Fríkirkjunni en svo
flutti hún sig að hluta í
lítinn hólma sem er í
smátjöm úti í Hljóm-
skálagarði hjá Hring-
brautinni og sem
kenndur er við högg-
mynd af Þorfinni karls-
efhi. Myndin stóð þar
um tíma en hefur nú
verið flutt. Síðan var
hólminn lagfærður
handa kríunni með því
að gera hann flatari og
þvi kunni krían vel.
Hún er fjölmenn í Þor-
finnshólma í dag. Það
má því hæna kríuna að
sér með ódýmm lagfæringum.
Nýja hólma
mæla með því að fleiri hólmar séu
settir upp í Reykjavík fyrir kríuna
og aðra fugla sem í þá verpa. Lengi
var hólmi í minni Tjöminni þar
sem gosbrunnurinn er núna. Það
var flothólmi. Endurreisa má hann.
Einnig mætti setja flathólma í
Rauðavatn og Elliðavatn. Ef vel
tekst til yrðu þeir gerðir varanleg-
ir, en annars teknir burtu. Krían
verpir núna t.d. rétt hjá brúnni
yfir Elliðaárnar, austan ánna.
Setja má girðingu 1 kringum varp-
ið sem héldi hurt hundum og kött-
um. Það hænir
kríuna að.
Gæsirnar
Gæsirnar í
Reykjavík sækja
í græna bletti
þar sem þeir eru
í nágrenni bæj-
arins. Sá mætti
korni sem ekki
væri tekið upp
heldur látið
standa yfir vet-
urinn. í það færi
gæsin þegar grasbletti vantaði fyr-
ir hana.
Seltjarnarnes
Það er mikið um kríu á Seltjarn-
amesi. Þar eru aðstæöur víða góð-
ar fyrir hana t.d. hjá golfvellin-
um. Samt er grasið orðið of þétt
og hávaxið fyrir hana í sjálfu
varpinu. Ungarnir vilja þá
blotna og þola illa kulda og
regn. Krían flytur sig þá bara
inn á golfvöllinn eða hefur unga
sína á malbikuðu bílastæðinu
þar sem er þurrt og hreinlegt.
Annars má margt gera sem er
til bóta og fegurðar. Nokkuð er
síðan hólmi var gerður í Bakka-
tjörn á Seltjarnarnesi. Þar halda
fuglar sig núna mikið og verpa.
Að lokum má benda á að réttast
væri að tengja Gróttu aftur við
Seltjamames með landfyllingu,
enda mun Grótta hafa verið
hluti af Nesinu, en losnaði frá
fyrir 200 árum. Þá komu þau
stóru Básendaflóð sem skáru
Gróttu frá og gerðu að eyju. í
dag koma fáir í eyjuna. Grótta
yrði vinsæl um leið og hún yrði
landfóst. Jafnvel krían færi að
verpa þar aftur.
Lúðvík Gizurarson
Grein þessi er skrifuð til að
,Það er mikið um kríu á Seltjarnarnesi. Þar eru aðstæður víða góðar fyrir hana t.d. hjá golfvellinum.
Kjallarinn
Lúðvík
Gizurarson
hrl.
„Grein þessi er skrifuö til ad
mæla með því að fíeirí hólmar
séu settir upp í Reykjavík fyrir
kríuna og aðra fugla sem í þá
verpa. Lengi var hólmi í minni
Tjörninni þar sem gosbrunnurinn
ernúna. Það var fíothólmi. Endur-
reisa má hann.u
Að meöaltali höfum
við það ágætt
- þ.e. þingmenn og ráðherrar
Undanfarið hefur mönnum ver-
ið tíðrætt um þær kjarabætur sem
æðstu embættismenn hafa tekið
sér. M.a. hefur komið fram sú
spurning á fundum rafiðnaðar-
manna undanfarnar vikur hvemig
launamenn eigi að bregðast við
endurtekinni sjálftöku embættis-
og stjómmálamanna í kjaramál-
um sínum. Þeir semji við sjálfa sig
um mun betri lífeyrissjóði, rýmri
greiðslur kostnaðar, rýmri bílaaf-
not, rýmri orlofs- og veikindarétt
og þar að auki miða þeir ávallt
launahækkanir sínar við meðal-
talslaunahækkanir og taka hik-
laust í þá útreikninga það sem
þeir lægst launuðu hafa fengið.
Aldrei er.tekið tiilit til betri
kjaraatriða sem þeir njóta. Þessi
stórbættu kjör hripa síðan niður
til þeirra launahópa, sem standa
þeim næst og embættis- og stjóm-
málamenn miða síðan við þær er
þeir hækka laun sín aftur.
Stöðugleikinn eða ...
Þessi málatilbúnaður setur að-
ila á vinnumarkaði í ákaílega erf-
iða stöðu og það vita embættis- og
stjórnmálamenn og þeir treysta
því að launafólk geti ekkert gert.
Verkalýðsfélögin hafa um það að
velja að lemja í
gegn jafnmiklar
launahækkanir
og þá um leið
henda með því
stöðugleikanum
út í ystu myrkur
og þeim árangri
sem hún hefur
náð á undanföm-
um ámm, m.a. í
mikilli kaup-
máttaraukningu.
Hún hefur verið
meiri undanfar-
inn áratug en næstu 30 ár þar á
undan.
Með því að haga sér á jafn-
óábyrgan hátt myndum við kalla
yfir okkur sams konar ástand og
hér ríkti áður en við gerðum Þjóð-
arsáttina. En ástæða virðist að
minna á að hún var gerð af aðilum
vinnumarkaðs i andstöðu þáver-
andi stjómvalda.
Hin leiðin er sú að halda áfram á
þeirri ábyrgu braut
sem mörkuð var
með Þjóðarsáttinni
og taka út launa-
hækkanir í sam-
ræmi við það sem
hagkerfið ræður
við. En það setur
verkalýðsforystuna
aftur á móti í ákaf-
lega erfiða stöðu
gagnvart félags-
mönnum sínum.
Reiði þeirra er
skiljanlega mikil og
hún mun bitna mun
frekar á verkalýðs-
hreyfingunni en
stjómvöldum.
Það er oft erfitt
að vera í verka-
lýðsforystu og taka
ábyrga afstöðu og horfast í augu
við það að of miklar launahækk-
anir geta jafnvel haft öfugar afleið-
ingar og minnkandi kaupmátt.
Þessa ábyrgð hafa embættis- og
stjómmálcimenn ekki til að bera,
það höfum við ítrekað horft upp á.
Ólíkt hafast þeir að
Fyrir nokkrum árum tóku aðil-
ar vinnumarkaðsins á hinum
Norðurlandanna sig til og komu
samningamálum þannig fyrir að
embættismennimir komust ekki
upp með að fara út fyrir þann
ramma sem um var
samið á hinum almenna
vinnumarkaði. Við þetta
nutu þeir góðs stuðn-
ings þarlendra stjóm-
málamanna, sem virðast
vandaðri í verkum sín-
um en hinir íslensku
starfsbræður þeirra.
Síðan þá hefur mark-
visst verið unnið að því
að jafna rétt allra launa-
manna hvar á vinnu-
markaði sem þeir starfa
og skafa af embættis-
mönnunum þau fríðindi
sem þeir vom búnir að
gefa sjálfum sér og sín-
um nánustu.
Við höfum alltaf verið
á eftir hinum Norður-
löndunum á flestum
sviðum. Oft er talað um einn ára-
tug. Nú hlýtur að véra kominn sá
tími að aðilar íslensks vinnumcirk-
aðar taki sig saman og framkvæmi
sams konar hreingemingar hér á
landi. Við höfum það nefnilega
ekki öll jafngott þótt meðaltöl segi
svo. Verkalýðsforystan hefur það
t.d. mjög skítt þessa dagana, hún
stendur með annan fótinn í
ísköldu vatni og hinn í sjóðheitu,
það er að meðaltali mjög óþægilegt
en væri hægt að reikna út á hinn
veginn.
Guðmundur Gunnarsson
„ Við höfum alltaf verið á eftir hin-
um Norðuríöndunum á fíestum
sviðum. Oft er talað um einn ára-
tug. Nú hiýtur að vera kominn sá
tími að aðilar íslensks vinnumark-
aðar taki sig saman og fram-
kvæmi sams konar hreingerningar
hér á landi.u
Kjallarinn
Guðmundur
Gunnarsson
form. Rafiðnaðarsam-
bands íslands
Með og
á móti
Er eölilegt að bregðast við
nýjustu verðbólgu-
mælingum með því að
hækka skatta?
Birgir ísleifur Gunnarsson seðlankastjóri
sagði í samtali við DV á mánudaginn að
mælingar á verðbólgu hér á iandi sýndu
mikla þenslu. Hann taldi að ný verðbólgu-
mæling, sem sýndi 2,4-2,8 prósenta verð-
bólgu, væri of lág og hún væri nærri þremur
prósentustigum. Margir hafa talið eðlilegt að
bregðast við með því að hækka skatta en
þeir hafa farið lækkandi á síðustu árum og
enn aðrir telja að of geyst hafi verið farið í
skattalækkanir.
Óskynsamleg
skattaáætlun
„Ég hafði mikla efasemdir um
það á sínum tíma að skattalækk-
unaráætlun ríkisstjórnarinnar
væri skynsam-
leg. Fyrst og
fremst vegna
dreifingarinnar
skattbyrðarinn-
ar sem út úr
henni kom þvi
hún nýttist best
barnlausu há-
tekjufólki. Svo
voru ýmis teikn
á lofti um að
það væri efn-
hagslega óskynsamlegt að lækka
skatta við þessar aðstæður og ég
tel að það sé að koma á daginn.
Nú er að vísu alltaf viðkvæmt að
hækka það sem búið er að lækka
og sérstaklega ef skattalækkanirn-
ar voru hluti af kjarasamningum.
En efnhagslegi veruleikinn sýnir
að þetta var ekki skynsamleg
áætlun hjá ríkisstjóminni. Það
hefði verið eðlilegra að beita
skattkerfinu þannig að jalnvægis-
stilla mætti hagkerfið heldur en
að fara frekari hamförum í einka-
væðingu eins og varaformaður
Framsóknarflokksins virðist vera
að boða.“
Steingrímur J. Sig-
fússon, alþingis-
maður og formaður
VG.
Tryggvi Þór Her-
bertsson, forstöðu-
maður Hagfræði-
stofnunar HÍ og
dósent.
Greiða niður
skuldir
„Nei. Skattahækkanir ná ein-
ungis til takmarkaðs hóps á
vinnumarkaðinum, hóps sem þeg-
ar hefur fengið
loforð um lækk-
aða skatta.
Verðlagshækk-
anir undanfarið
stafa einkum af
þrennu, þenslu
á fasteigna-
markaði, hækk-
un verðs á þjón-
ustu og hækkun
á innflutnings-
verðlagi.
Þetta má að
hluta til rekja til aukins lánsfjár-
framboðs sem varð í kjölfar sölu
ríkisins á hlutabréfum í bönkun-
um. í stað þess að draga fjármagn-
ið út úr bönkunum var það notað
til að þenja út efnahagsreikninga
þeima til að gera þá enn vænlegri
kost í framtíðinni. Þetta leiddi síð-
an til mikils framboðs á lánsfjár-
magni sem hefur m.a. leitt til
þenslu á fasteignamarkaði undan-
farið ár. Að mínu áliti ætti að
hraða sameiningu í bankakerfinu
og einkavæðingu til að slá á
þenslu. Hið opinbera ætti að selja
hluti sína í bönkunum og Lands-
símanum og nota þá fjármuni sem
þannig fengjust til að greiða upp
erlend lán. Þannig myndi þrýst-
ingurinn á gengið minnka og það
hækka sem myndi aftur leiða til
lækkunar á innflutningsverðlagi.
Einnig ætti Seðlabankinn að halda
áfram aðgerðum sínum í peninga-
málum til að minnka lánsfjárfram-
boð í bankakerfinu. Einkavæðing
myndi einnig leiða til aukins
spamaðar einstaklinga sem dreg-
ur úr neyslu og til langs tíma litið
dregur fjármagn út af markaðin-
um. Samhliða þessu ætti hið opin-
bera að draga úr umsvifum sínum
eins og framast er unnt, sérstak-
lega sveitarfélögin.“ -hb