Dagblaðið Vísir - DV - 14.07.1999, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 14. JÚLÍ 1999

Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarforma&ur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@rff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Samkeppnin lifnar við
Eitt af öðru falla hin lögvernduðu einokunarvígi. Nú
hefur enn eitt skarðið verið höggið í rammgerða víg-
girðingu Landssímans. Neytendur og fyrirtæki munu
njóta þess.
Samningur Íslandssíma og Línu, fyrirtækis Orku-
veitu Reykjavíkur, um þróun, uppbyggingu og viðhald
ljósleiðaranets á veitusvæði Orkuveitunnar markar
ákveðin tímamót á íslenskum fjarskiptamarkaði. Þar
með fær Landssíminn í fyrsta skipti samkeppni á öðr-
um sviðum arskiptaþjónustu en GSM-símaþjónustu,
þar sem Tali hf. hefur tekist að ná fótfestu.
Reynt hefur verið að gera þátt Reykjavíkurborgar í
að koma á samkeppni í fjarskiptum tortryggilegan, líkt
og talsmaður Landssímans í DV í gær: „Það vakna ýms-
ar spurningar þegar einkafyrirtæki hefur fengið
Reykjavíkurborg til að leggja út fyrir grunninum í fjar-
skiptakerfi sínu. Þróunin upp á síðkastið er sú að opin-
berir aðilar dragi sig út af fjarskiptamarkaðnum, eins
og reyndar öðrum mörkuðum. Einkavæðing Landssím-
ans stendur nú fyrir dyrum þegar Reykjavíkurborg
ákveður að fara sjálf út í þennan rekstur.“
Ákveðinn hressleiki leikur um Landssímann þessa
dagana en hressleikinn má ekki verða svo mikill að for-
ráðamenn fyrirtækisins byrji að kasta steinum úr gler-
húsi. Talsmenn fyrirtækis, sem í skjóli ríkisverndaðrar
einokunar hefur tekist að byggja upp dreifikerfi og
heldur símnotendum, einstaklingum og fyrirtækjum, í
gíslingu, hafa ekki efni á því að amast við þótt opinber-
ir aðilar taki þátt í því að tryggja að raunveruleg sam-
keppni komist á. Þvert á móti eiga þeir að vera svo stór-
ir að fagna samkeppni sem eflir flesta menn til dáða.
Samgönguráðherra er heldur ekki yfír sig hrifinn af
framtaki Reykjavíkurborgar - segist hafa áhyggjur af
offjárfestingu á fjarskiptamarkaði. Væri ekki nær að
ráðherrann tæki af skarið í einkavæðingu Landssím-
ans? Hvaða áhyggjur á ráðherra í ríkisstjórn að hafa af
því þótt einhverjir aðilar út í bæ ráðist í fjárfestingu
sem kannski stendur undir sér og kannski ekki? Væri
ekki nær að beina athyglinni að því hvernig hægt er að
tryggja raunverulega samkeppni í fjarskiptum, neytend-
um og fyrirtækjum til heilla?
Öll rök hníga að því að Landssíminn verði seldur, þó
það kunni að vera skynsamlegt að kljúfa fyrirtækið upp
í sjálfstæð fyrirtæki um leið og dreifikerfið yrði opnað
fyrir alla sem vilja selja fiarskipta- og símaþjónustu. Á
þeim stutta tíma sem liðinn er frá því Landssíminn
varð sjálfstætt hlutafélag í eigu ríkisins hefur fyrirtæk-
ið gengið í gegnum miklar breytingar sem gera því
kleift að takast á við samkeppni. Yfirburðir Landssím-
ans eru hins vegar gífurlegir, hvort heldur er litið til
þeirrar staðreyndar að fyrirtækið sat eitt, til skamms
tíma, að fiarskiptamarkaðinum eða þess fiárhagsstyrks
sem það býr yfir.
Þegar saman fer mikil þekking starfsmanna, fiárhags-
legur styrkur og einokun fyrirtækis til langs tíma, er
ekki auðvelt fyrir aðra að hasla sér völl í samkeppn-
inni. Þá kunna yfirvöld samkeppnismála að vera eina
vörn þeirra sem sækja að risanum og einmitt þess
vegna er hugsanlegt að skynsemi sé í því að skipta
Landssímanum upp í nokkur sjálfstæð fyrirtæki.
Óli Björn Kárason
Sú aðvörun skal endurtekin að verði Keikó sleppt lausum getur hann orðið slysavaldur, sérstaklega gætu smá-
bátar orðið fyrir barðinu á dýri sem hefur verið í einangrun í svo mörg ár...
Keiko - leiksoppur
fáránleikans
Kjallarinn
Jón Kr.
Gunnarsson
rithöfundur
frelsun að ræða, sagði
talsmaður uppátækis-
ins, vegna ákalls frá
bömum heimsins.
Varla verður því trúað
að sveltur heimur hafi
verið með sérstakar
kröfugerðir á sama
tíma og nokkur hund-
ruð börn falla úr hor
dag hvem vegna nær-
ingarskorts. Svona
langt getur dýrkun fá-
ránleikans gengið án
þess að að nokkrum
finnist það athugavert.
Þó að fáránleikann
með Keiko hafi borið
hátt síðustu mánuðina
þá er af mörgu öðra
skringilegu að taka.
„Það hefur löngum loðað við
fólk úti í heimi að það beri meiri
umhyggju fyrír ýmsum dýrateg■
undum, ekki síst ferfætlingum,
heldur en fyrir sinni eigin teg■
und, mannfólkinu.“
Eins og fram kem-
ur í lítilli bók, Hval-
reki eða kvalræði,
þá era öfgar nútím-
ans svo magnaðar að
mat fólks á réttu eða
röngu er víðs fjarri.
Fáránleikinn hefur
náð yfirhöndinni á
fjölmörgum sviðum.'
Frelsun Keiko er
dæmigert hugtak
um brenglaðar at-
hafnir og firringu.
Kannski er fárán-
leiki ekki eingöngu
nútímafyrirbrigði
því óneitanlega sver
bramboltið og plokk-
ið í kringum Keiko
sig talsvert til sög-
unnar um dansinn í
kringum gullkálfinn
í Gamla testament-
inu. Menn eru gjarn-
ir á að vilja græða á
góðverkum.
Fáránleikinn að
þessu sinni á rætur
að rekja til
Hollywood eins og
margt annað sem
raskar ró nútímamannsins. Gerðar
voru kvikmyndir um frelsun Willy.
Vinsældir kvikmyndanna fóru
fram úr björtustu vonum. Nú var
nauðsyn á að reka endahnútinn og
láta Hollywood-drauminn rætast
með því að frelsa Keiko í raun,
kvikmyndastjörnuna í Willy-mynd-
unum. Wamer Brothers lögðu auð-
vitað peninga í púkkið og efnt var
til samskota. Ótrúlega háar upp-
hæðir hafa safnast til þessa frels-
unarverkefnis, líklega um eitt
hundrað sinnum hærri upphæð en
Keiko kostaði á sínum tíma við
brottför frá íslandi.
Dýrkun fáránleikans
En þetta Keiko-mál má ekki
nefna réttu nafni. Flest viðskipti
gera það, jafnvel þó til þeirra sé
stofnað í ábataskyni. Hér er um
Það hefur löngum loðað við fólk
úti i heimi að það beri meiri um-
hyggju fyrir ýmsum dýrategund-
um, ekki síst ferfætlingum, heldur
en fyrir sinni eigin tegund, mann-
fólkinu. Jafnvel er mörgum skít-
sama um sína nánustu.
Tíkin og sambýliskonan
Oft hafa slíkar sögusagnjr kom-
ist á kreik og þá verið frá þeim
sagt. Meðal þeirra sem komið hafa
við sögu er bandaríski auðkýfmg-
urinn Sidney Altmann. Frá hon-
um var sagt í fréttum á sínum
tíma. Altmann ánafnaði gæludýri
sínu, tíkinni Samönthu, allar eig-
ur sínar, þar á meðal glæsivillu í
Beverly Hills. Hins vegar sat sam-
býliskonan Marie Dana við allt
annað borð en tíkin.
Að vísu fær Marie Dana að búa
í villunni á meðan tíkinni Samönt-
hu endist aldur. Að auki fær hún
60 þúsund dali árlega í lífeyri sem
virðist allriflegt. Hins vegar má
hún éta það sem úti frýs þegar tík-
in er öll. Þá verður húsið og allar
aðrar eigur Altmanns seldar og
rennur andvirðið til dýraverndun-
arsamtaka. Dana er að vonum
óhress með þessa niðurstöðu. Hún
hyggst samkvæmt fréttinni fara í
mál við dánarbúið og krefjast
helmings auðæfanna til móts við
tíkina.
Engar fréttir hafa enn borist af
því að Marie Dana hafi hlotið er-
indi sem erfiði. Kannski það verði
í þessu máli sem mörgum öðrum
úti í hinni stóru Ameríku að það
verða aðeins lögfræðingarnir sem
hafa hag af málarekstrinum en
báðar þær sambýliskonan Marie
Dana og tíkin Samantha deyi
blankar.
Aðvörun - Keiko getur
reynst hættulegur
Að lokum skal vikið að Keiko á
ný og endurtaka þá aðvörun að
ef honum verður sleppt lausum
getur hann orðið slysavaldur.
Sérstaklega gætu smábátar orð-
ið fyrir barðinu á dýri sem hefur
verið I einangrun í svo mörg ár og
hefur ekki getað þjónað sínum
náttúrulegu þörfum.
Einangrunin hefur vafalaust
haft slæm áhrif á Keiko enda eru
háhymingar hópdýr og sjást helst
aldrei einir á ferð. Einsemdina
reyndi vesalings Keiko að vinna
upp með því að riðlast á bíldekkj-
um af stærstu gerð til að reyna að
þjóna bældri náttúru sinni. Þetta
olli auðvitað mikilli hneykslun
vestur í Oregon á meðal við-
kvæmra aðdáenda sem tóku fyrir
augun á börnum sínum.
Lögmálum náttúrunnar verður
seint breytt hvort sem atvinnugóð-
mennin í Vestmannaeyjum vinna
við þjálfun eða afþjálfun Keiko
þessar vikumar.
Jón Kr. Gunnarsson
Skoðanir annarra
Lindarskýrsluna á borðið
„Það kom fáum á óvart að niðurstaða ítarlegrar
úttektar opinhera kerfisins á Lindarmálinu yrði sú
að engan væri hægt að draga til lagalegrar ábyrgðar
fyrir að um 800 milljónum króna af eignum lands-
manna var á glæ kastað ... Samkvæmt því pólitíska
ljármálasiðferði sem ríkt hefur hér á landi um langt
skeið er nefnilega fátt saknæmt við að brenna upp
eigur þjóðarinnar, fé almennings i landinu. Fyrir
slíkt framtak fá menn frekar stöðuhækkun en refs-
ingu ... Auðvitað á þjóðin heimtingu á að fá fulla vit-
neskju um það hvernig bankastjórar, bankaráðs-
menn og starfsmenn Landsbankans héldu á málum
með svo hörmulegum afleiðingum."
Elías Snæland Jónsson í leiðara Dags 13. júlí.
Lykt af menningu viö höfnina
„Menningin sér um sína. Þeir sem hafa menningu
þurfa ekki lykt. Ferðamálafrömuöur mætti í sjón-
varpsfréttir og náði ekki upp á nef sér. Útlendingar
höfðu fundið vonda lykt í miðbæ Reykjavíkur ...
Sennilega hefur verið búið að segja útlendingunum
að Reykjavík væri menningarborg, ekki slorborg.
Óheppilegt... Reyndar skil ég ekki hvaða bakgrunn
það fólk hefur sem er í borgarstjórn Reykjavíkur.
Það er eins og þessu fólki sé ekkert heilagt þegar
kemur að menningu og sú árátta þess að ráðast að
höfninni þess vegna er ótrúleg. Því í ósköpunum er
ekki verkið klárað, fyllið bara í höfnina og byggið
þar menningarhús við menningarhús."
Birgir Hólm Björgvinsson í greininni „Hver fer í fýlu"
í Mbl. 13. júlí.
Nektardans ekki list
„Mér finnst þetta ekki vera list, en ég er hins veg-
ar ekki á móti þessu. Það tekur fjögur ár að læra að
verða danskennari og það sem við erum að kenna er
alvöru dans. Nektardans þarf ekki að læra því þú
kennir engum að verða fatafella. Mér fmnst alveg
sjálfsagt að leyfa þetta ef eftirspum er fyrir hendi og
þetta gengur ekki út í öfgar, en ég vil ekki kalla þetta
listdans. Erótískur dans eða eitthvað svoleiðis er
ekki listdans."
Skoðun Auðar Haralds í Degi 13. júli.