Dagblaðið Vísir - DV - 10.08.1999, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EVJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Fijálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Rlmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurg'alds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Leifur norski og alfræðibókin
Samkvæmt heimild allra heimilda var Leifur heppni
norskur, en ekki íslenzkur. Encyclopædia Britannica
velkist ekki í vafa um ágreiningsefnið, sem íslendingar
hafa löngum haft mikið fyrir að fá túlkað sér í hag í
Bandaríkjunum, heimalandi alfræðibókarinnar.
Raunar gengur heimild allra heimilda lengra, því að í
norska kaflanum segir, að „norskir sæfarar hafi verið
heimskunnir, allt frá dögum Eiríks rauða og sonar hans
Leifs heppna“. í kaflanum um ísland er hins vegar
hvergi getið um landafundi, Vínland eða feðgana.
Encyclopædia Britannica birtir raunar nafn Leifs upp
á norsku, „Leiv Eriksson den hepne“. Lesendum er
óbeint gefið i skyn, að þannig hafi nafn Leifs verið ritað
fyrir þúsund árum af því fólki, sem alfræðibókin kallar
„Norse“ og talaði tungu, sem hún kallar „norse“.
Tilvitnanirnar hér að ofan eru úr vefútgáfu
Encylopædia Britannica, þeirri sem blaðamenn og frétta-
stjórar um aflan heim nota, þegar þeir kanna, hvort rétt
sé farið með. Þess vegna er þetta heimfld allra heimflda,
það sem haft er fyrir satt um allan heim.
Þetta er einnig sú heimfld, sem menntaráðuneytið ís-
lenzka vifl, að verði aðgengfleg öllum íslendingum. Þess
vegna hefur hún samið um að greiða í einu lagi fyrir
áskrift aflrar þjóðarinnar að vefútgáfu Encylopædia Brit-
annica, svo sem rækflega hefur verið auglýst.
Þar sem heimfld allra heimflda telur Leif heppna og
Eirík rauða hafa verið norska, fundi Grænlands og Vín-
lands hafi verið afrek norskra sæfara og að „norse“ haíi
verið töluð á íslandi í gamla daga, má ljóst vera, að gagn-
aðgerðir íslendinga eru á hreinum vifligötum.
Engu máli skiptir, hvað Clinton Bandaríkjaforseti fæst
tfl að trúa og tala á hátíðlegum stundum. Engu máli
skiptir, hvort hægt er að koma íslenzkri söguskoðun á
framfæri við hátíðahöld fina fólksins í Vesturheimi. Það
eitt skiptir máli, hvað heimfld allra heimflda segir.
Bandaríkjaforsetar koma og fara. Hátíðahöld koma og
fara. Fína fólkið kemur og fer. Encyclopædia Britannica
blífur hins vegar, daglega skoðuð af hliðvörðum upplýs-
ingageirans og skjólstæðingum menntaráðuneyta. Gagn-
sókn íslendinga beinist að röngum aðflum.
Vitneskjan um mikilvægi alfræðibókarinnar og lítfl-
vægi Clintons, hátíðahalda og fína fólksins einfaldar mál-
ið um leið. Það, sem menntaráðherra þarf að gera, er að
senda vaska sveit hæfra sérfræðinga tfl höfuðstöðva
Encyclopædia Britannica tfl að skýra málstaðinn.
Stjórnvöld hafa varið miklu fé tfl að telja Bandaríkja-
mönnum trú um, að Leifur Eiríksson hafi verið íslenzk-
ur og ætla að verja tfl þess enn meira fé. Miklu minna
kostar að skipuleggja og framkvæma leiftursókn réttra
upplýsinga í garði heimfldar aflra heimflda.
Ef ritstjórar Encyclopædia Britannica viðurkenna, að
Leifur heppni hafi verið fæddur á íslandi og að landnám
Grænlands og Vínlands hafi að mestu verið íslenzkt
fremur en norskt, er nánast með einu pennastriki hægt
að breyta vefútgáfu alfræðibókarinnar.
Það einfaldar málið, að starfsmenn menntaráðuneytis-
ins hljóta að þekkja tfl innanbúðar hjá heimild allra
heimilda eftir undirritun samkomulagsins um áskrift
aflra íslendinga. Þeir þurfa því ekki að byrja á að kynna
sig, þegar þeir hefja stórskotahríð upplýsinga.
íslenzk stjómvöld þurfa aðeins að átta sig á, að
söguskoðunarvaldið er ekki hjá fínu fólki í veizlum,
heldur hjá þeim, sem skrifa alfræðibók alheimsins.
Jónas Kristjánsson
„Hvert aðildarríki hefur jafnan atkvæðisrétt á allsherjarþinginu, óháð íbúafjölda." - Frá allsherjarþingi SÞ.
Island gegn Sam-
einuðu þjóðunum
Kjallarinn
Hjörleifur
Guttormsson
fyrrv. alþingismaður
aðildarríki hefur jafn-
an atkvæðisrétt á alis-
herjarþinginu óháð
íbúafjölda. Með því að
skrifa fyrirvaralaust
upp á stríðsreksturinn
gegn Júgóslavíu stillti
smáríkið ísland sér
upp gegn Sameinuðu
þjóðunum og með
þeirri nýju stefnu
NATO að sniðganga
þetta samfélag þjóð-
anna.
Sár sem verða
lengi að gróa
Ósamkvæmnin í
stefnu og málflutningi
NATO blasir við hverj-
um sjáandi. Á sama
„Með því að skrífa fyrírvaralaust
upp á stríðsreksturínn gegn
Júgóslavíu stillti smáríkið ísland
sér upp gegn Sameinuðu þjóðun-
um og með þeirrí nýju stefnu
NATO að sniðganga þetta samfé-
lag þjóðanna. “
Eins og önnur
NATO-ríki ber ísland
ábyrgð á árásinni á
Júgóslavíu sem gerð
var án þess að fyrir
lægi samþykki Sam-
einuðu þjóðanna.
Með árásinni tók
NATO sér vald eins
konar heimslögreglu
og réðst á fuilvalda
ríki án samþykkis
Öryggisráðsins.
Þessi staðreynd er
það sem greinir árás-
ina á Júgóslaviu frá
öllum fyrri hemað-
aríhlutunum sem
Bandaríkin hafa haft
forystu um. Rök-
stuðningurinn var
ekki hernaðarleg
ógnun af hálfu
Júgóslavíu heldur
var stríðið rekið af
NATO í nafni mann-
úðar og mannrétt-
inda.
Margir stjóm-
málamenn á Vestur-
löndum og fjölmarg-
ir fréttaskýrendur
hafa lýst þeirri skoð-
un að samningaleið-
in við stjómina í Belgrad hafi ver-
ið langt frá því að vera fullreynd.
Sjálft stríðið varð til þess að
Serbar hertu gífurlega á ofsóknum
gegn Albönum í Kosovo og afleiö-
ingamar urðu sú mikla holskefla
flóttamanna sem fylgdi í kjölfarið.
Aðild íslenskra stjómvalda að
stefnu NATO þar sem Sameinuðu
þjóðimar vora hundsaðar er sér-
stakt áhyggjuefni. Sameinuðu
þjóðimar hafa þrátt fyrir allt ver-
iö sá vettvangur þar sem smáriki
hafa getað leitað halds og trausts
gegn yfirgangi stórvelda og áður
fyrr gegn nýlenduríkjum. Hvert
tíma og hernaðarbandalagið rök-
styður árásina á Júgóslavíu með
vísan til mannúðar þegir ,það
þunnu hljóði um ofsóknir gegn
þjóðum og þjóðabrotum sem em
stærri í sniðum en það sem í gangi
var í Júgóslavíu. Nægir þar að
benda á hernað NATO-ríkisins
Tyrklands gegn Kúrdum og of-
sóknir gegn þjóðum og þjóðabrot-
um í Sierra Leone, Suður-Súdan,
Líberíu, Angóla og Austur-Tímor,
að ekki sé talað um meðferö Kín-
verja á Tíbetbúum
Stríðið gegn Júgóslavíu var frá
upphafi ójafn leikur þar sem árás-
araðilinn miðaði aðgerðir sínar
fyrst og fremst við að fórna engu
mannslífi sín megin. Hins vegar
skirrtist NATO ekki við að beina
vopnum að óbreyttum borgurum,
sjúkrahúsum, atvinnufyrirtækjum
og þjónustumiðstöðvum í
Júgóslavíu. Áratuga uppbygging
var lögð í rúst. Árásirnar voru af
hálfu NATO jafnframt notaðar til
að prófa nýjasta tæknibúnað, þar
á meðal skot úr endurunnu úrani
(depleted uranium) sem valdið
geta hættulegri geislun. Umhverf-
isráðherra Finnlands hefur séð
ástæðu til að óska eftir sérstakri
rannsókn á þessum þætti striðs-
rekstursins.
„Þjóðernishreinsun" með
öfugu formerki
Eftir sigur NATO yfir Serbum
og hernám Kosovo ríkir þar áfram
skálmöld en nú með öfugum for-
merkjum. Héraðið er stjómlaust
og skæruliðar og fleiri af albönsk-
um uppruna fara sínu fram og
hefna harma sinna á þeim
serbnesku íbúum sem eftir sitja.
Drjúgur hluti Serba hefur þegar
yflrgeflð héraðið og þeir sem enn
þrauka þora vart út fyrir hússins
dyr. Gæslusveitirnar hafa ekki
getað hindrað morð og gripdeildir.
Sameinuðu þjóðirnar sitja nú uppi
með niðurstöðu sem NATO knúði
fram með einhliða ákvörðun.
Kosovo nær einvörðungu byggt al-
bönskumælandi fólki verður
væntanlega lýst sérstakt „verndar-
svæði“ undir stjórn SÞ.
Eftir er að sjá hvort NATO-ríkin
reynast reiðubúin að greiða um
langa framtíð þann kostnað sem
hlýst af rekstri samfélags í
Kosovo, svo ekki sé talað um bæt-
ur fyrir þann skaða sem stríðs-
reksturinn í heild hefur valdið
þjóðum Júgóslavíu.
Hjörleifur Guttormsson
Skoðanir annarra
Andlitslausir eignarhaldsaðilar?
Ákvörðun sparisjóðanna um sölu á hlutabréfum
þeirra í Fjárfestingarbanka atvinnulífsins hf. hefur
sett ríkisstjómina í mikinn vanda. Hún sýnir hvað
getur gerzt við einkavæðingu ríkisbankanna. Hún
hefur sett frekari sölu á hlutabréfum í FBA í upp-
nám. Ef haldið yrði áfram með þau söluáform
óbreytt jafngilti það ákvörðun um alger yfirráð hins
andlitslausa og óskráða fyrirtækis í Lúxemborg yfir
bankanum."
Úr forystugrein Mbl. 8. ágúst.
Börnin og dauðinn
„Áður fyrr þekktu börn bæði fæðingu og dauða af
reynslu, því hvort tveggja fór fram inni á heimilun-
um og þótti eðlilegt. Eftir því sem framfarir urðu í
læknavísindum færðist hvort tveggja inn á spítal-
ana, og ef fólk dó var engu líkara en menn litu svo
á, að um læknamistök væri að ræða. Nú virðist svo
komið, að mörgum finnst eðlilegur dauðdagi alls
ekkert vera eðlilegur, jafnvel þótt um háaldrað fólk
sé að ræða sem er orðið satt lífdaga, heldur er spurt
hvort virkilega hafi ekki verið hægt að lengja líf
þess með lyfjagjöfum eða nýrri tækni... Því skyldi
ekki vera eðlilegt að ræða við lítil börn um dauðann
þegar tækifæri gefst til? Það gæti að minnsta kosti
orðið til þess að þau haldi ekki að allir sem deyja séu
skotnir eins og mörg þeirra upplifa í sjónvarpinu.“
Hildur Friöriksdóttir í Rabbdálki Mbl. 7. ágúst.
„Samfylkingin sigrar“
„Ég hef alla tíð verið í pólitík til að hafa áhrif. Hef
verið treyst til að vera í forystu, bæði í mínum
heimabæ, Hafnarfirði, og sem varaformaður Alþýðu-
flokksins. Ég útiloka ekki aö ég muni gefa kost á
mér... Þegar harðnar á dalnum í efnahagslífinu mun
reyna meira á samstarfið milli flokkanna... Mér
kæmi ekki á óvart að það yrðu formannskosningar
hjá Sjálfstæðisflokknum snemma árs 2001 og upp úr
því held ég að ríkisstjórnin flosni upp. Við fáum
kosningar haustið 2001 og Samfylkingin sigrar."
Guömundur Árni Stefánsson, í Degi 8. ágúst.