Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1999, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1999
Spurningin
Hvaö veröur í matinn hjá
þér á aðfangadagskvöld?
Lilja Eyjólfsdóttir: Hamborgar-
hryggur en hef ekki ákveðið forrétt-
inn.
Olga Björk Friðriksdóttir náms-
maður: Ég borða hjá mömmu, hún
hefur hamborgarhrygg, bæði svín
og lamb.
Sveinn Skúlason garðyrkjubóndi:
Svínahamborgarhryggur.
Ása Margrét Sigurjónsdóttir
nemi: Það verða rjúpur og í forrétt
verður rækjufrómas.
Selma Guðbrandsdóttir nemi:
Hangikjöt.
Guðmunda Guðmundsdóttir:
Rjúpur.
Lesendur
Riöstraumsrafgeymir
í stað Eyjabakkafárs
Bréfritari bendir á lausn á dreifikerfi raforku, þar sem bensínstöðvar olíufé-
laganna koma við sögu. - Rafgeyma fyrir hvert heimili. Sjá nánar um út-
færsluna í bréfi Þorsteins.
Þorsteinn Hákonarson framkv-
stj. skrifar:
Uppistöðulón við Eyjabakka er
hugsað sem stór
rafgeymir. Dreifi-
kerfi raforku er
þeim annmörkum
háð að geta af-
greitt afl þegar við
þurfum það. Afl er
orka á tímaein-
ingu og við notum
oftast mikið afl í
stuttan tima. Þeg-
ar aflnotkun er
mest, eftir hádegi á aðfangadag og á
gamlársdag, er dreiflkerfi raforku á
toppi. Það er hannað og er helmingi
dýrara vegna þessa topps.
Langhentugast efnahagslega, vist-
kerfislega og umhverfislega væri að
hafa rafgeyma á hverju heimili sem
gætu tekið toppálag afls. En slíkir
rafgeymar verða að uppfylla vissar
kröfur. í fyrsta lagi þarf rýmd mið-
að við þyngd og rúmmál að vera
hundraðföld, svo hægt væri að nota
bæði á heimilum, í sumarbústöðum,
bílum og í skipum. í öðru lagi þá
þarf slíkur rafgeymir að gefa rið-
straum. Síðan þarf hann að vera um
600 volt og þriggja eða fleiri fasa,
endurvinnanlegt af efnum hans.
Þess utan þarf að vera hægt að fá
skiptigeyma á stöðum sem eru eins
og núverandi bensínstöðvar. Og
loks þarf verðið að vera svona ca.
1200 kr. á kíló.
Lesandinn mun líklega telja þetta
allhörð skilyrði. En hvað um það,
þá eru þau bara hörð. Samt er hægt
að gera þetta. Það gerum við með
því að nota spennu milli rafeinda
beint, fremur en milli jákvæðra
hleðslna efna og neikvæöra, eins og
nú er gert. Þá sleppum við miklum
massa og náum þyngdinni niður.
Meginatriði slíks geymis er að hafa
sellur með rafeindum. Síðan setjum
við upp röð með tvö hundruð þús-
und sellum og höldum þriggja volta
spennu á milli sella. Notaður yrði
smári tii þess að stýra þessum
spennumun á mifli einstakra sella.
Þá yrðu sex hundruð þúsund volt
innst í kerfinu og þrjú volt yst.
Þessa geyma búum við til með að-
ferðum sem notaðar eru við
tölvukubba. En hver er hinn pófl-
inn? Hann er alveg eins kerfi, nema
bara tómt. Myndrænt er þetta eins
og fuflur loftkútur og tómur loftkút-
ur. Við að loft streymir frá þeim
fulla yflr í hinn tóma getum við
beislað muninn.
Grunnhugmyndin virkar. En nú
flækist málið. Stýrikerfið er eftir,
aflvélarhönnun, hleðslukerfi svo og
brögð til að fá fram riðstraum. Þetta
leysir iðnaðurinn. Stýrikerfi eru í
eðlisatriðum svipuð, aðlöguð að-
stæðum. Þá eru það efni og einangr-
un. Síðan er það einföldun til við-
skiptalegrar framsetningar til fólks
sem notar þessa geyma og veit aö-
eins hvort nóg er á eða ekki.
Olíufélögin fara í það. Af hverju?
Vegna þess að þau eiga bensinstöðv-
arnar og munu á tímabili bæði selja
skiptigeyma og bensín og aflt annað
sem fylgir bílum. Og af hverju verð-
um við að gera þetta svona? Vegna
þess að annars verðum við með
stöðugt Eyjabakkafár í hvert skipti
sem virkja á læk. - Svo leiðist okk-
ur útblástur úr bílum. Við viljum
hreina bíla.
Hann þekkir ekki raðtölur
Verkfræðingur sendi þennan
pistil:
Einhver skrifar lesendagrein í
DV nýlega með mynd af tommu-
stokki og segir að talan 10 verði til
strax og hún birtist. Talan einn,
sem auðkennir fyrsta janúar, verð-
ur líka til strax á miðnætti um ára-
mótin. Er þá liðinn einn dagur af
nýja árinu? - Höfundurinn skilur
ekki að þótt tala verði til þá er þeim
fjölda ekki endilega náð að fullu.
Hann skilur ekki að teljari byrjar
að telja „einn“ en ekki „núll“. Hann
skilur ekki að fyrsti sentímetrinn
byrjar við endann á tommustokkn-
um og endar við töluna einn.
Hann skilur heldur ekki að tíundi
sentímetrinn byrjar við 9 og endar á
10. Hann skilur heldur ekki að tvö-
þúsundasta árið byrjar við 1999 og
endar við 2000. Hann skflur ekki að
það er einmitt það ár, sem við köll-
um árið 2000, og aö við endann á þvi
stæði talan 2000 á tommustokk, þar
sem sentímetrarnir tákna árin.
Hann skilur ekki að árin eru talin
alveg eins og mánaðardagarnir,
með raðtölum.
Þegar tíundi janúar hefst á mið-
nætti milli niunda og tíunda janúar,
þá heldur hann aö liðnir séu 10 dag-
ar frá áramótum, því aö þá birtist
talan tíu. Strax við áramótin er
kominn fyrsti janúar, þá birtist tal-
an einn. Þá heldur hann að liðinn sé
einn dagur af nýja árinu.
Raðtölur virðast ekki vera kennd-
ar í íslenskum skólum. Þeir eru
kannski ekki með á nótunum. Des-
ember hefur 31 dag. Hvernig væri
að halda upp á mánaðamót, nýja öld
og nýtt árþúsund strax á miðnætti
milli 30. og 31. desember? Þá birtist
talan 31.
Norsku aðferðirnar
Ómar Smári Kristinsson skrifar:
í fréttum hefur verið talað um hin-
ar norsku aðferðir varðandi ákvarð-
anatöku um virkjunarmál. Svo er að
skilja að um óvanalega langt og
vandað ferli sé að ræða og þar komi
margir við sögu. Það er ekki að
ástæðulausu að Norðmenn taka á
þessum málum af alvöruþunga.
Land þeirra er stórfenglegt (höfðar
bæði til hjarta og pyngjunnar). En
ekki bara það heldur hafa þeir líka
brennt sig. Þeir hafa fómað nátt-
úruperlum, samanber þegar þeir
virkjuðu Altaána í Norður-Noregi.
Það verkefni var kýlt í gegn þrátt
fyrir öfluga andstöðu. í seinni tíð er
almennt álitið að þetta hafi verið
mistök. Og Norðmenn tóku sig á.
þjónusta
allan sólarhringinn
H H Hr'\x)H
Lesendur geta sent mynd af
sér með bréfum sínum sem
blrt verða á lesendasíðu
Bréfritari segir Norðmenn hafa brennt sig er þeir fórnuðu náttúruperlum og
virkjuöu Altaána í Norður-Noregi. - Altadalurinn í Noregi.
Það er hins vegar til önnur norsk
aðferð. Það er aðferð þeirra Norð-
manna sem stunda orkufrekan iðn-
að. Þeir eiga í erfiðleikum heimafyr-
ir þar sem allar leiðir til að afla
orku þurfa að fara i gegnum tíma-
frekt og kostnaðarsamt rannsókna-
og nefndastarf, auk þess sem um-
hverfis- og náttúrverndarsamtök
eru virk í ákvarðanatökum.
Þeirra aðferð er því sú að semja
við þjóðir sem eiga orkuríka nátt-
úru en hafa ekki vilja eða þroska til
að eiga hana óbeislaða.
DV
Þjóð á eyðslu-
fylliríi
Sigdór Ólafur Sigmarsson skrifar:
Öll þjóðin er á eyðslufylliríi, það
hljóta þó aflir að vera sammála
um. Ríkisstjóm, bæjarfélög og al-
menningur heimtandi menningar-
hallir, iþróttahús og reiðhaflir - á
sama tíma og ifla horflr í þjóöar-
búskapnum. Ofveiði er í öllu sjáv-
arfangi, m.a. síld og loðnu og lækk-
andi afurðaverð sem nemur um
50%. Aldrei átti að leyfa uppsjáv-
artroll á síldveiðum, en nú er síð-
asta síldin skafin við botn og næt-
ur rifnar. í listageiranum er verið
að koma upp listaháskóla, þar dug-
ar ekki SS-húsið. Og Akureyring-
um dugar ekki Listagilið, og vilja
líka sína menningarhöll við höfn-
ina. Hræddur er ég um að þjóðin
veröi að láta renna af sér ef flskafli
bregst ásamt markaðinum fyrir
hann. Við lifúm nú ekki eingöngu
af tölvum og Interneti, símum og
fjarskiptum. Nema við björgumst
á járnblendi og álverum?
Hvers vegna
að hlífa fíkni-
efnasölum?
G.Ó. skrifar:
Mér finnst tími til kominn aö
dómsmálaráðuneytið skoði alvar-
lega uppkvaðningu dóma yfir
flkniefnasölum og innflytjendum
fíkniefna og öðrum sem fiármagna
fikniefhainnflutning. Hlutur þess-
ara aðila er orðinn það alvarlegur
og mannskemmandi fyrir okkar fá-
mennu þjóð. Þessir menn hafa
eyðilagt líf fiölda ungmenna með
gegndarlausu framboði og gróða-
fikn. Eftir að ungur maður eða
stúlka fellur fyrir því að „prufa" er
ekki aftur snúið. Og svo alvarlegir
eru glæpir þeir sem framdir eru tfl
að fiármagna fíkniefnakaup að það
er krafa mín, og ég hygg flestra, að
nöfn og myndir verði birtar af
þessum sölumönnum dauðans. Það
er hægt að kenna þeim um flesta
glæpi og voðaverk samtímans sem
lika eru framin undir áhrifum
fikniefha. Hvers vegna ætti að
hlífa þeim eða fiölskyldum þeirra
þegar líf og fiölskyldur fikniefna-
neytenda er lagt í rúst?
Megas í Ijóðabók
Grétar Sigurólason skrifar:
Eins og alþjóð veit sendi Megas
frá sér sína fyrstu ljóðabók árið
1968 - bók sem vakti verðskuldaða
athygli. Megas er að mínu mati
fremsta ljóðskáld okkar siðan
Steinn heitinn Steinarr lést. Tutt-
ugu árum síðar safnaði Megas
ljóðum sínum saman, mig minnir
yfir 300 textum, í eitt ljóðasafn.
Núna, einmitt í tilefni 20 ára glæsi-
legs ferils Bubba Morthens, mæli
ég með ljóðabók frá hendi kappans
um næstu jól. Bók með nýjum og
gömlum textum í bland.
Dráttarvextir af
hinum öldnu
Steingrímur sendi þennan pistil:
Ég er ósáttur með að trygginga-
félög og fleiri aðilar senda rukkan-
ir heilum mánuði fyrir gjalddaga.
Gamla fólkið rýkur þá upp til
handa og fóta og borgar i hvelli og
gefur þannig viðkomandi fyrir-
tækjum heils mánaðar vexti af
þessum upphæðum. Þetta er ekk-
ert annað, að mínu mati, en þjófn-
aður. Ef gamla fólkið á ekki fyrir
þessum útgjöldum, eða vill ekki
láta „stela" af sér með þessum
hætti, leggur það þessar rukkanir
til hliðar og hugsar sér að borga
þær á réttum tíma - en gleymir
því svo. Þá fara að hlaöast á þetta
dráttarvextir og vanskilavextir og
guð má vita hvað, en engin viðvör-
un gefin fyrr en mál er að fara að
hóta lögtaki! Ég vil að rukkanir
séu sendar sem næst gjalddögum
til að koma í veg fyrir þetta.
- Og svona i framhjáhlaupi:
Hvað ætli þurfi margar vindmyll-
ur á góðum rokrassi austanlands
til að framleiða álíka rafmagn og
Fljótsdalsvirkjun er ætlað?