Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1999, Blaðsíða 18

18
enmng
FTMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1999 JLj"V
Gæsahúðin ýfð upp
Það var mikið um dýrðir
i íslensku Ópenmni í fyrra-
kvöld þegar þar komu fram
þrír söngvarar af yngri
kynslóðinni, þau Emma
Bell sópran, Finnur Bjama-
son tenór og Ólafur Kjartan
Sigurðarson baritón ásamt
Gerrit Schuil píanóleikara.
Efnisskráin var skemmti-
lega samansett af sönglög-
um eftir Henry Purcell og
Mozart og eftir hlé sönglög-
um og þjóðlagaútsetning-
um Benjamins Brittens.
Eins og Finnur minntist á í
upphafí voru þau með því
að stilla þessum tveimur
stórskáldum Breta upp hlið
við hlið, þ.e. Purcell og
Britten, að reyna að varpa
ljósi á þann jarðveg sem tónlist Britten er
sprottin úr. Sviðið var smekklega skreytt og
fallega upplýst með kertum og voru söngvar-
arnir alltaf á sviðinu þótt þeir væru ekki að
syngja og var þar með sloppið við allt inn- og
útgönguvesen sem oft dregur tónleika á lang-
inn og úr stemningunni um leið.
Riðið var á vaðiö með þremur sönglögum
Purcells, Sound the Trumpet, sem Emma og
Finnur sungu saman og gerðu það ljúílega,
Sweeter than Roses, sem Emma söng á einkar
áhrifamikinn hátt þannig að maður þorði
varla að draga andann, og I attempt from
Love’s Sickness to Fly sem passaði afar vel við
hljómfagra og tæra rödd Finns líkt og öli lög-
in eftir Purcell sem hann söng á tónleikunum.
Túlkun hans var einlæg og tilgerðarlaus, þó
Pað var hrein unun að hlýða á þau: Finnur Bjarnason, Gerrit Schuil,
urðarson og Emma Bell.
Tónlist
Arndís Björk Ásgeirsdóttir
sér í lagi í hinu vandmeðfama Not all My Tor-
ments þar sem hann hreint og beint ýfði upp
á manni gæsahúðina.
Ólafur hóf söng sinn með Emmu í Nun
liebes Weibchen eftir Mozart og glöddu þau
áheyrendur með líflegum og áreynslulausum
flutningi. Bæði hafa sterka nærveru á sviði og
njóta þess að standa frammi fyrir áheyrend-
um. Ólafur Kjartan fékk síðan að spreyta sig á
Ridenta la calma og skOaði því ágætlega þrátt
fyrir örlítið óöryggi og stífni
enda ekki almennilega kom-
inn í gang; sömu sögu er að
segja af Music for a While
eftir Purcell þar sem smá-
fágun vantaði í fíngerðustu
blæbrigðin. Hann hefur
flotta og hljómmikla rödd
sem naut sín aftur á móti
vel í kraftmeiri lögum líkt
og Wamung og Man Is for
the Woman Made.
Emma hefur til að bera
mikla breidd i sinni fallegu
rödd, mikla fágun og góða
tækni og söng sín lög af ein-
stöku músíkaliteti sem þau
reyndar öll hafa fengið góð-
Ólafur Kjartan Sig- an skammt af í vöggugjöf;
DV-mynd Pjetur kom það ekki síður í ljós eft-
ir hlé í verkum Brittens.
Britten var þekktur fyrir píanóleik sinn og
mátti hann una vel við leik Gerrits á tónleik-
unum þar sem hann rann bókstaflega saman
við hljóðfærið svo að hrein unun var á að
hlýða.
Of langt mál væri að telja upp allt hið góða
sem fram fór eftir hlé en þó verður flutningur
Emmu og Gemits á Seascape og Noctume við
ljóð Audens lengi í minnum hafður - og Come
You not from Newcastle, einnig í flutningi
Emmu; svo og síðasta lagið Sweet Polly Oliver
sem var kostulega flutt af þeim fjórum. Þess
má geta að söngvararnir þrír fara öll með stór
hlutverk í uppfærslu Óperunnar á The Rape of
Lucretia og ef þetta er það sem koma skal má
fólk svo sannarlega fara að hlakka til.
Alvar Aalto og ísland
^ slendingar voru svo gæfusamir að þegar norrænar
[ þjóðir komu sér saman um að reisa hús í sameiningu
og helga það norrænni menningu og listum þá var því
húsi valinn staður í Vatnsmýrinni í Reykjavík og heims-
frægur finnskur arkitekt, Alvar Aalto, fenginn til að teikna
það. í nýútkominni bók um húsið og meistrara þess kemur
fram að Alvar Aalto var fljótur að velja nákvæmlega þann
stað á háskólalóðinni sem hann vildi að hús hans risi á. Ef til
viil hefur hann þegar þann bjarta morgun sem Gylfl Þ. Gisla-
son lýsir í inngangsorðum bókarinnar séð fyrir sér hvemig
húsið gæti endurspeglað náttúruna og fjaHahringinn í kring.
Húsið reis og varð ein helsta bæjarprýðin þótt ekki skagi
það upp í háloftin. íslendingar hafa heldur ekki vanþakkað
þetta hús því milljónir gesta hafa lagt leið sína þangað i ár-
anna rás - til að fá lánaðar bækur, njóta myndlistar, tónlist-
ar, upplestra, kvikmynda - eða bara matar. „Stundum hefur
gestafjöldi Norræna hússins jafngilt því að þangað kæmi ár-
lega milli þriðjungur og helmingur og stundum jafnvel meira
en helmingur landsmanna," segir Hjörtur Pálsson í sinni
grein.
Norræna húsið var vígt 1968 og varð því þrítugt í fyrra. í
bókinni er fjöldi mynda af því, allt frá grunnteikningum
Aaltos til litmynda af þvi fúllgerðu, ytra sem innra. Greinar
skrifa auk ofannefndra Ilona Lehtinen, samstarfskona Aaltos,
Ásdís Ólafsdóttir sem skoðar stöðu Norræna hússins i verk-
Björn Bjarnason menntamálaráöherra, Rut Ingólfsdóttir og Riitta Heinámaa fagna um meistarans, Pétur H. Ármannsson sem íhugar sýn Aaltos
hinni fallegu bók um Norræna húsiö og höfund þess. DV-mynd Teitur á Reykjavík, Jóhanna Tryggvadóttir og Riitta Heinamaa, for-
stöðumaður hússins, sem átti frumkvæðið að þessari bók.
Fyndnasta bók ársins?
Ef þú, lesandi góöur, ert dapur og þarft að
lyfta þér upp í skammdeginu þá kann ég gott
ráð við því. Þú skokkar bara út í næstu bóka-
búð og nærð þér í eintak af nýju bókinni
hennar Yrsu Sigurðardóttur og byrjar að lesa.
Bókin ber þann langa og skrýtna titil Við
viljum jólin í júlí og þar segir frá systkinun-
um Theodóru, Teiti og Tinnu og vini þeirra
Olla ormi auk fleiri óborganlegra persóna. Það
er Theodóra sem segir söguna og er ótvíræð
aðalpersóna hennar. Hún er ellefu ára og hef-
ur verið skotin í Dúdda í sjö ár og gert ítrek-
aðar tilraunir til þess að ná ástum hans en án
árangurs. Þá kemst hún yfir uppskrift aö ást-
arsmyrsli og byrjar strax að safna hráefninu.
Bókmenntir
Margrét Tryggvadóttir
Það sem á að fara í kremið fæst ekki í
venjulegum búðum og því verður Theodóra að
leggja sig alla fram til þess að útvega slef úr
ílækingshundi, nögl af sínum heittelskaða,
mat úr munni keppinautar, tönn úr ættingja,
hár af dauðum manni, tungu fávita, þvag vald-
hafa, þræði úr klæðum
hreinnar meyjar og eigið
blóö. Ég get lofað því að það
getur enginn getið upp á
því hvemig hún fer aö því
að ná í þessa hluti, enda er
sagan öll með ólíkindum og
skemmtilega ýkt. Hápunkt-
ur vitleysunnar er þó í lok-
in í beinni sjónvarpsútsend-
ingu af heimili Theódóru
en mamma hennar er kokk-
ur og sér um matreiðslu-
þætti í sjónvarpinu. Þá
þurfti ég nokkrum sinnum
að loka bókinni til að ná
andanum.
Eitt er að geta spunnið
upp fyndinn söguþráð og
annað að geta sagt frá á
þann hátt að hann njóti sín. En það getur
Yrsa. Sagan er vel skrifuð og hvergi slegið
slöku við. Persónur eins og langafi pottur og
Olli ormur birtast lesendum ljóslifandi og
koma til með að lifa í minningunni. Húmor-
inn í sögunni er oft sótsvartur og allt að því
ógeðfelldur en lesendur eru höfundi samsekir
því þeir hlæja auðvitað að öllu saman. Með-
ferðin á líkinu af Guðmundi
Helgasyni er t.d. fremur
ógeösleg og svo er þó nokk-
uð um piss og kúk brand-
ara.
Arngunnur Ýr Gylfadóttir
myndskreytti bókina en
myndir hennar eiga langt í
land með að ná fyndninni í
sögunni og það er hreinlega
eins og hún reyni það ekki
nema á stöku stað. Am-
gunnur er ágætisteiknari og
myndir hennar skemmtileg-
ar en hér hefði þurft meiri
skrípamyndir. Auk þess er
það hálfhallærislegt þegar
sama myndin birtist tvisvar
í sögunni eins og gerist á
blaðsiðum 73 og 151. Annars
þarf þessi saga engar myndir, textinn er alveg
nógu skrautlegur.
Yrsa Sigurðardóttir
Við viljum jólin í júlí
Arngunnur Ýr Gylfadóttir myndskreytti
Mál og menning, 1999
tilraunum
Þar sem landið rís hæst
Mál og menning hefur gefið út bókina
Þar sem landið rís hæst. Öræfajökull og
Öræfasveit eftir Snævarr Guðmundsson.
Þar hefur verið dreginn saman mikill
fróðleikur um búsetu og
líf í Öræfasveit fyrr og nú
og 1 fyrsta skipti skráð
sagan af því hvernig
menn hafa smám saman
kannað og kortlagt
þetta fjölbreytta og
tignarlega fjalla- og
jöklasvæði. Höfundur
rekur fomar heimild-
ir, segir frá fyrstu
manna til að klífa tinda og jökla fyrir
tvö hundmð árum og skýrir vel hvemig
hugmyndir manna um svæðið hafa mót-
ast.
Bókin skiptist í þrjá meginhluta. í
fyrsta hluta er Öræfasveitinni lýst í máli
og myndum. Annar hlutinn er helgaður
könnun Öræfajökuls, allt frá fyrstu til-
raunum tii þess tíma er menn gengu á
Hvannadalshnúk og náðu að mæla hann
út sem hæsta tind landsins. í þessum
hluta hefur höfundur unnið úr miklum
fjölda heimilda, m.a. skriflegum og
munnlegum frumheimildum sem varpa
nýju og óvæntu ljósi á þessa merku
sögu. Þriðji hlutinn fjallar um leiðir á
helstu tinda, rekur sögu fjallamennsku
og klifurs í Öræfum og gefur hagnýtar
upplýsingar fyrir útivistarfólk um
göngu- og jéppaferðir þar.
Bókin er prýdd á annað hundrað
glæsilegra ljósmynda og einnig er í
henni fjöldi skýringarmynda og korta.
■M

yfir:
Umbrot
Ástráður Eysteinsson prófessor sendir
nú frá sér bókina Umbrot. Bókmenntir
og nútími, þar sem hann birtir fjölda rit-
gerða um íslenska og erlenda höfunda,
m.a. Þórberg Þórðarson, Franz Kafka,
Thor Vilhjálmsson, Svövu Jakobsdóttur,
John Fowles, Halldór Laxness, Guðberg
Bergsson, Jakobínu Sigurð-
ardóttur, Sjón, Gyrði Elías-
son og Steinar Sigurjóns-
son. „Kannski má halda
því fram að hér opinberist
einhvers konar persónu-
legt hefðarveldi mitt,“
segir höfundur í for-
spjalli. „Ég verð þá að
naga mig í handarbökin
þeim eftirlætishöfundum mín-
um sem ég gat ekki komið almennilega
á framfæri hér!“
í ritinu segir af umbrotmn sem skipta
sköpum fyrir skilning okkar á bók-
menntum og tengslum þeirra við aðrar
nútímahræringar. Sem heild stendur
þaö á mótum þriggja meginþátta bók
menntarannsókna, bókmenntasögu, bók
menntarýni og bókmenntafræði. Höf
undur rýnir í fjölmörg skáldverk sér
staklega og dregur síðan saman þræði
uns okkur birtist margbrotin heims-
mynd okkar tíma.
Háskólaútgáfan gefur bókina út.
Það er yfir oss vakað
Pétur Pétursson, prófessor í guðfræði,
hefur valið kafla úr ræðum séra Haralds
Nielssonar prófessors og gefið út í bók-
inni Það er yfir oss vakað. Sjálfur skrif-
ar Pétur ítarlegan inngang að bókinni
þar sem hann rekur helstu
atriði í lífi og starfl séra
Haralds og leggur mat á
guðfræði hans og áhrif á
trúarlíf þjóðarinnar og
sögu íslensku kirkjunnar
á 20. öld.
Séra Haraldur Níels-
son varð einn umdeild-
asti maður síns tima
vegna afskipta sinna af spírit-
isma og sálarrannsóknum. Hann tók til
endurskoðunar ýmsar erfikenningar
kirkjunnar og beitti víðtækri biblíu-
þekkingu sinni til að slá vopnin úr
höndum andstæðinga sinna. Deilumar
sem sprattu af þessu urðu harðar og
langvinnar og eiga sér varla hliðstæðu í
trúarsögu þjóðarinnar. Hann var ýmist
hataður eða dáður og predikanir hans í
Fríkirkjunni frá 1914 voru svo vel sóttar
að oft varð fjöldi frá að hverfa.
Háskólaútgáfan gefur út.
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
msmmmmm