Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.1999, Síða 14

14
enning
FIMMTUDAGUR 30. DESEMBER 1999
Fimm góð ár í langri sögu Skírnis
Nú er lokið kapítula i langri sögu
Skímis, tímarits Hins íslenska bók-
menntafélags. Skírnir er sem kunnugt
er elsta tímarit á Norðurlöndum. Und-
anfarin fimm ár hafa Jón Karl Helga-
son og Róbert H. Haraldsson haldið
um taumana og nýlega kom út sein-
asta heftið undir stjórn þeirra.
Bókmenntir
Ármann Jakobsson
Staða Skírnis er sterk þegar alda-
mót nálgast. Tímaritið hefur haldið
gildi sínu og er bæði sérfræðilegt og
alhliða. Þá er útlit þess og umbrot
jafnan vandað. Kápan sameinar hefð
og nýmæli og er oftast aðlaðandi.
Efnisvalið undir stjóm Róberts og
Jóns Karls hefur einkennst af fjöl-
breytni, metnaði og dirfsku. Enn er
haldið í þá góðu hefð að hafa í tímarit-
inu þrætubók þar sem vandamál sam-
tímans era krufln eða greinum and-
æft. Á hinn bóginn er stefna Skírnis í
ritdómum óljós, þar eru birtir ritdóm-
ar en erfitt er að skilja hvað ræður
því um hvaða bækur er fjallað. Oft
em ritdómar Skirnis þó gagnmerkir
Jón Karl Helgason og Róbert H. Haraldsson ritstýra Skírni
Efnisval þeirra hefur einkennst af metnaöi og dirfsku.
og ná dýpt sem
næst sjaldan í
bókmenntaum-
fjöllun hér á
landi. Þar má
nefna ítarlegan
dóm Geirs
Svanssonar um
þrjár skáldsögur
í haustheftinu
1998.
Þjóðern-
isumræð-
an já-
kvæð
Eitt efni hefur
einkum sett svip sinn á þessi ár sem
Jón Karl og Róbert hafa stýrt Skími.
í vorheftinu 1995 voru þrjár greinar
um þjóðemi og árið 1999 tel ég sex
greinar um þjóðemi og þjóðernis-
stefnu í vor- og haustheftinu. Ekki
hefur ár liðið svo að þjóðemi sé ekki
til umræðu.
Þessi umræða hefur stundum virst
yfirþyrmandi en mér virðist niður-
staðan sú að hún hafi verið jákvæð.
Mikilvægt er að leyfa umræðu að ná
dýpt og mörgum að koma að. Þjóðerni
er í deiglunni um þessar mundir og
framlag Skímis til skilnings á því hef-
ur svo sannarlega skipt máli.
Annað áberandi efni á þessum
fimm ámm er íslensk menning er-
lendis. Þannig em í þessum heftum
tvær greinar um viðtökur íslenskra
bókmennta í Rússlandi. Þá er þar
grein um goðsögnina um ísland í
Þýskalandi á fyrri hluta þessarar ald-
ar og eins hefur verið fjallað um vest-
ur-islenskar bókmenntir. í seinasta
hefti er áhugaverð umræða um Vest-
ur-íslendingana Stephan G. Stephans-
son og Bill Holm í nýju samhengi.
Rómantíkin
rifjuð upp
Þá hefur rómantík
verið áberandi á þess-
um fimm árrnn, birtar
vom viðamiklar grein-
ar um Jónas Hall-
grímsson, Heine og
hugtakið rómantík. Er-
lendir fræðimenn hafa
lagt nokkuð efni tU
Skímis á þessum
árum. Það er varla tU-
vUjun að aUt gerist í
senn: fjaUað sé um
þjóðemi og stöðu ís-
í síðasta sinn. iendinga í heiminum
og um leið era kynnt
sjónarmið erlendra
fræðimanna um íslenskar bókmennt-
ir. Og aUt i Skími.
Hin seinustu ár hefur Skímir haft á
sér heimspekUegan og fræðUegan blæ.
Segja má að sú stefna hafi verið mörk-
uð að gera málum skU á vísindalegan
og heimspekUegan hátt. Brýn þörf er
fyrir slík rit á þessari léttmetistíð.
Stundum hefur þó borið á að greinar
séu í lengsta lagi og snerpan kannski
aðeins minni en mætti vera.
Það er ástæða tU að þakka fyrir
seinustu fimm árin í sögu Skímis. Rit-
stjóramir hafa haldið vel á málum og
staða þessa öldungs í íslenskri tíma-
ritaútgáfu er styrk. Það verður gaman
að fylgjast með Skími á næstu öld.
Fallinn frá en verður samt í Cannes
DV
1. vinningur: Bartok-sölumyndbandið og Anastasíu-sölumyndbandið saman
í pakka ásamt talandi Bartok-brúðu.
Linda Björk Jóhannsdóttir nr. 14620
2. vinningur: Bartok-sölumyndbandið ásamt talandi Bartok-brúðu.
María Bjamadóttir nr. 11088
3. vinningur: 2 bíómiðar i Regnbogann á Lilla snilling sem frumsýnd var
26. desember ásamt talandi Bartok-brúðu.
Jóhanna S. Sigurðardóttir nr. 15228
15 aukaverðlaun: talandi
Bima Guðmundsdóttir
Ása Guðrún
Elísa B. Björgvinsdóttir
Dísa Ragnheiður
Heiðrún Þórðardóttir
Elvar Ö. Guðmundsson
Ólafúr I. Hansson
Thelma R. Egilsdóttir
Bima Ósk
Þórunn B. Heimisdóttir
Rakel Ó. Snorradóttir
Hólmfríður Þórarinsdóttir
Kristinn Gíslason
Gunnar B. Ólafsson
Stefanía Hnmd
Bartok-brúður
nr. 14872
nr. 9262
nr. 2248
nr. 13190
nr. 5833
nr. 6104
nr. 15651
nr. 6209
nr. 9800
nr. 12758
nr. 5951
nr. 14513
nr. 9863
nr. 14285
nr. 14779
S • K I F -A- N :
Góða skemmtun!
Krakkaklúbbur DV og Skífan þakka ykkur fyrir þátttökuna í Anastasíu og
Bartok-leiknum. Vinningshafar fá vinningana senda í pósti næstu daga.
Skömmu fyrir jól barst
frönsku fréttastofunni
AFP tilkynning frá frú
Bresson um að eiginmað-
ur hennar, kvikmynda-
leikstjórinn Robert
Bresson, hefði fallið frá
þann 18. desember.
Bresson var orðinn há-
aldraður þegar hann lést,
98 ára gamall. Þrátt fyrir
þennan aldur gerði hann
aðeins þrettán kvik-
myndir, enda kominn
yfir fertugt þegar sú
fyrsta, Syndaenglar (Les
Anges du péché, 1943) leit
dagsins ljós. Sú síðasta
hét Peningar (L’Argent)
og var frumsýnd í Frakk-
landi árið 1983.
Þó afköstin hafi ekki
verið mikil telst Bresson
til mestu kvikmyndaleik-
stjóra sem uppi hafa ver-
ið. Áhrifa hans hefur
ekki síst gætt í heima-
landinu, þar sem skoðan-
ir hans settu sterk mörk
Auglýsing um innlausnarverð
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
FLOKKUR INNLAUSNARTÍMABIL INNLAUSNARVERÐ* ÁKR. 10.000,00
1981-l.fl. 25.01.00-25.01.01 kx. 316.927,00
1986-l.fl. B 10.01.00- 10.07.00 kr. 28.086,50 <
1989-1.fl. A 2,5 ár 10.01.00- 10.01.01 kr. 26.462,60 o
1989-2.fl. A 10 ár 15.01.00- 15.01.01 kr. 23.943,80
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbætur.
Innlausn spariskírteina ríkissjóðs fer fram í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Kalkofnsvegi 1, og liggja þar jafnframt frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, 30. desember 1999
SEÐLABANKIÍSLANDS
Kvikmyndaleikstjórinn Robert
Bresson haföi mikii áhrif á frönsku
nýbylgjuna.
á frönsku nýbylgjuna sem og á
franska kvikmyndagagnrýnendur -
sem á sjöunda áratugnum voru
gjaman hinir einu og sömu. Hjá
þeim Frökkum sem vilja halda kvik-
myndagerð á lofti sem listgrein svíf-
ur andi Bressons enn yfir vötnum.
Líkt og hann gera þeir greinarmun
á kvikmyndagerð og því sem læri-
meistarinn kallaði bíó. „Það eru til
tvær tegundir kvikmynda," skrifaði
Bresson. „Önnur styðst við leikhús-
ið og notar kvikmyndavélina til að
endurgera; hin notar miðil kvik-
myndagerðarinnar, kvikmynda-
tökuvélina, til að skapa.“ Einfald-
leikinn sem mörgum hefur þótt ein-
kenna myndir Bressons era í raun
niðurstaða þrotlausrar nákvæmnis-
vinnu listamanns, sem lét ekkert í
kvikmyndatökunni vera tilviljun.
Þekktustu myndir Bressons eru
án efa Dömurnar í Boulogne-skógi
(Les Dames du bois de Boulogne,
1945), Dagbók sveitarprests (Joumal
d’un curé de campagne, 1951), Rétt-
arhöldin yfir Jóhönnu af Örk (Le
Procés de Jeanne d’Arc, 1962) og
Láttu tilviljun ráða Baltasar (Au
hasarad Balthazar, 1966). Forráða-
menn kvikmyndahátíðarinnar í
Cannes höfðu ákveðið áður en Ro-
bert Bresson lést að heiðra hann á
næstu hátíð, sem hefst i maí árið
2000, með yfirlitssýningu á kvik-
myndum hans.
Brjáluð ást í Kaffi-
leikhúsinu
Ungir tónlistarmenn við nám
í Þýskalandi og Belgíu hafa
stofnað hljómsveit sem þeir
kenna við salon,
upp á frönsku
eða kannski
belgísku. Því er
líklega við hæfi
að bera íranska
nafnið L’amour
fou, sem á ís-
lensku útleggst
Brjáluð ást.
Hljómsveitin debúterar í KafFi-
leikhúsinu í kvöld klukkan 21 á
tónleikum sem byggðir verða
upp á skemmtitónlist frá fyrri
hluta aldarinnar. Tangó, kvik-
myndatónlist og nokkur vel val-
in íslensk dægurlög eftir Sigfús
Halldórsson, Ladda og 12. sept-
ember í nýjum útsetningum
Hrafnkels Orra Egilssonar fá
einnig að fljóta með. Hrafnkell
Orri er sellóleikari L’amour
fou, sem einnig er skipuð
Hrafnhildi Atladóttur fiðlu,
Guðrúnu Hrund Harðardóttur
víólu, Borgari Magnasyni
kontrabassa og Sezi Seskir pí-
anó.
Níutíu Evrópuraddir
| halda bænastund
| með biskupi
Kórinn Raddir Evrópu og
söngkonan Björk koma fram í
fyrsta skipti á gamlársdag und-
ir stjóm Þorgerðar Ingólfsdótt-
Iur þegar þau syngja í beinni al-
þjóðlegri sjónvarpsútsendingu
frá Hallgrímskirkju. Kórinn
kemur aftur fram um kvöldið
Ifyrir útvalda gesti í Perlunni í
tilefni af þvi að Reykjavík tekur
1 við titlinum Menningarborg
| Evrópu árið 2000. Þá mun kór-
| inn flytja tvö lög Bjarkar og
ÍEvrópurapp eftir Atla Heimi
Sveinsson sem einnig hefur
§ gert útsetningar af lögum söng-
konunnar fyrir kórinn.
Almenningur fær ekki að
vera viðstaddur
1 tónleikana sem
I verður sjónvarp-
Iað frá Hallgríms-
kirkju. Öllum er
hins vegar frjálst
að mæta í bæna-
stund fyrir friði,
leidda af Karli
Sigubjömssyni
biskupi íslands og Röddum
Evrópu, i Hallgrímskirkju á ný-
Iársdag klukkan 17. Þeir sem
ekki eiga heimangengt geta
hlustað á beina útvarpsútsend-
ingu.
Raddir Evrópu og Björk
koma næst fram á íslandi 26. og
I 27. ágúst áður en þau halda í
: tónleikaferð til hinna menning-
* arborga Evrópu árið 2000. Kór-
• inn er skipaður 90 ungmennum
s á aldrinum 16-23 ára og koma
( tíu frá hverri borg. Raddir Evr-
ópu er stærsta sameiginlega
verkefni menningarborga Evr-
| ópu árið 2000 og var fyrst til að
hljóta Millenium-styrk Evrópu-
sambandsins, sem veita á til
| ýmissa verkefna innan sam-
I bandsins.
100 ár í Iðnó
Þeir sem vilja feta í spor feðr-
í anna í upphafi nýs árs geta gert
það með því að bregða sér á
dansleik í Iðnó á nýárskvöld.
Þar var síðast haldinn alda-
mótadansleikur 1. janúar árið
; 1900. Iðnó vill viðhalda hefðinni
nú með því að gefa borgarbúum
kost á að dansa aftur inn í nýja
öld og um leið inn í nýtt árþús-
j und. Miöi á aldamótaherleg-
heitin með drykk kostar 5.000
1 krónur.
Umsjón
Margrét Elísabet Ólafsdóttir