Dagblaðið Vísir - DV - 07.02.2000, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 7. FEBRÚAR 2000
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11, 105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins I stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Ofgamenn að kjötkötlunum
Ógeðfelldir öfgamenn hafa komist að kjötkötlunum í
Austurríki með lýðræðislegum hætti. Síðastliðinn föstu-
dag tók samsteypustjórn Þjóðarflokksins og hins öfga-
fulla Frelsisflokks Jörgs Haiders við völdum. Viðbrögð-
in hafa ekki látið á sér standa. Evrópusambandið hefur
boðað refsiaðgerðir og pólitíska einangrun Austmríkis.
ísrael hefur kallað sendiherra sinn heim og bandarísk
stjórnvöld ætla að gera slíkt hið sama tímabundið, til
skrafs og ráðagerða eins og það er kallað.
Með hliðsjón af sögu Austurríkis og pólitískum yfir-
lýsingum og stefnu Jörgs Haiders eru viðbrögð þjóða
heims að nokkru skiljanleg en með öllu óskynsamleg.
Jörg Haider og Frelsisflokkin’ hans hafa náð fótfestu í
austurrískum stjórnmálum vegna þreytu landsmanna á
pólitískri spillingu og landlægu atvinnuleysi. Yfirlýsing-
ar Haiders, sem í besta falli hafa verið vafasamar, um
nasista og Hitler hafa vakið upp gamla drauga í Evrópu.
Þjóðernisstefna Frelsisflokksins og andúð hans á útlend-
ingum benda lítt til þess að þar fari stjómmálaflokkur
sem er annt um lýðræði og almenn mannréttindi. Að
þessu leyti eru viðbrögð Evrópusambandsins skiljanleg.
Um það verður hins vegar ekki deilt að Austurríki er
lýðræðisríki með sama hætti og önnur lönd Evrópusam-
bandsins. Nokkurs konar helmingaskiptakerfi tveggja
helstu stjómmálaflokkanna síðustu áratugi, sem leitt
hefur af sér spillingu og myndað jarðveg fyrir öfgamenn
Frelsisflokksins, breyta þessari staðreynd ekki. Að
þessu leyti eiga ríki Evrópusambandsins eða önnur ríki
engan rétt á að blanda sér í innanríkismál Austurríkis-
manna, enda hefur komið í ljós að slík íhlutun er í besta
falli vafasöm og virkar sem vatn á myllu öfgamanna.
Leiðtogar Evrópuríkjanna ættu fremur að huga að því
að jarðvegur fái ekki að myndast í heimagarði þeirra
fyrir stjómmálamenn eins og Jörg Haider. Pólitísk spill-
ing og efnahagslegar þrengingar eru gróðrarstía öfga-
fullra stjómmálaskoðana, hvort heldur þær em kennd-
ar við kommúnisma eða fasisma.
Verst er þó að viðbrögð Vesturlanda við nýrri ríkis-
stjórn Austurríkis sýna enn á ný þann tvískinnung sem
viðgengst í samskiptum þeirra við önnur lönd. Á sama
tíma og Evrópusambandið reynir að beita þrýstingi og
blandar sér í fyrsta skipti beint í innanríkismál aðilar-
ríkis hafa forráðamenn þess geð í sér til að sitja ár eftir
ár aðgerðalausir gagnvart raunverulegum ofbeldis-
stjórnum sem stjórna með harðri hendi einræðis og kúg-
unar.
Hvorki Bandaríkin né Evrópusambandið hafa haft
kjark undanfarin ár til að standa gegn kúgunarstjórnum
heimsins þegar viðskiptahagsmunir eru í húfi. Þannig
eru mannréttindabrot í Kína látin viðgangast og sú eina
afsökun gefin að harðstjórnin í Peking sé með merkilega
viðleitni til að bæta orðstír sinn í mannréttindamálum!!
Staðreyndin er sú að ríkisstjórnir Vesturlanda taka við-
skiptahagsmuni fram yfir mannréttindi. Kína er mikil-
vægur markaður fyrir vestræn fyrirtæki og þess vegna
snúa stjórnmálamenn blinda auganu að ofbeldi Peking-
stjórnarinnar sem svívirðir öll helgustu réttindi einstak-
lingsins til orðs og æðis.
Það leggst yfirleitt lítið fyrir Vesturlönd þegar kemur
að peningum. Vert er að hafa þetta í huga þegar lagður
er dómur á íhlutun Evrópusambandsins í málefni Aust-
urríkis þar sem nú situr ríkisstjórn sem þrátt fyrir allt
hefur meirihluta kjósenda á bak við sig.
Óli Bjöm Kárason
„Öfgafull sameining stórmarkaöa hefði tæpast veriö brautryöjandanum, Pálma Jónssyni í Hagkaupi, aö skapi,"
segir m.a. í grein Jónasar.
I ölduróti aldamóta
Tuttugustu aldarinn-
ar er nú minnst sem
mesta framfaraskeiös
mannkynssögunnar en
einnig sem tímabils
mestu hremminga og
ofbeldis, volæðis og
styrjalda. Að baki hins
versta voru öfgafull
stjórnmál, valdagræðgi
og sjálfsdýrkun. Lýs-
ingar rúmenska
skáldsins Ionesco á al-
ræði í leikverkinu Nas-
hyrningarnir eru
ógleymanlegar; það
fjallar um hvemig óð
hjörðin dregur til sín
eða valtar yfir einstak-
lingana sem siðan
hrifsast með í óstöðv-
andi og ógnvænlegu
hlaupi nashyrninganna
sem eira engu.
Þýski heimspeking-
urinn Nietzsche leitað-
ist við að greina sið-
ferði samtímans og
setti fram kenningar
um höfðingja- eða
þrælasiðferði; hið fyrra
taldi hann vera af hinu
góða og þeir sem mót-
uðust af því réðu sjálfir
sínum örlögum, gagn-
stætt hinu seinna.
Kjallarinn
Jónas Bjarnason
eölisfræöingur
Ótrúlegan sannfær-
ingarmátt hefur
þurft til að fá efnaða
útlendinga til að
setja peninga i hug-
myndir á íslandi á
þeim tíma. Sumar
þeirra væru tví-
mælalaust góðir
kostir í dag ef ekki
kæmu til verndun-
arsjónarmið um-
hverfis.
Krossgötur
Núverandi alda-
mót einkennast
einnig af þverstæð-
um eða nokkurs
konar geðhvarfa-
I ökkla eöa eyra
Skömmu eftir síð-
ustu aldamót mátti greina skarpar
andstæður í islensku þjóðlífl. Al-
menningur lifði við fátækt og ves-
aldóm á yfirborðinu, en heldri
menn bjuggu stórmannlega á
danska vísu. Austurríski heim-
spekingurinn Wittgenstein var
hér á ferð ásamt vini sínum og
ferðuðust þeir á hestum um Suð-
urland. Flest virtist mjög aumt og
vesælt, en þó komu sumir landar
honum á óvart um sumt. Um það
leyti voru einnig til íslenskir
menn á heimsvísu eins og Hannes
Hafstein og Einar Benediktsson.
„Hvað veldur því að einn af
stærstu kvótakóngum landsins,
með hendurnar á kafí í gullkistu
þjóðarinnar, telur við hæfí að
beinlínis hóta alþjóð í sjónvarpi?
Hann lýsti því yfír að hann hefði
aðgang að sjö skipum erlendis
sem væru reiðubúin til að taka
þátt í veiðikapphlaupi ef Vatneyr-
ardómurinn svokallaði verður
staðfestur.“
sýki i athöfnum manna og viðhorf-
um. Það er eins og mörg alvarleg-
ustu siðferðisvandamál þjóðarinn-
ar hafi nú hrannast upp og bíði úr-
lausnar. Einstaklingar skiptast
upp í hópa sem herbúast og kast-
ast í „bak eða stjór“, á milli þý-
lyndis og þjösnaskapar. Stórtækur
og vel menntaður læknir fær þá
hugmynd að efnagreina og skrá
erfðaeiginleika allra íslendinga.
Svo stórlyndar hugmyndir höfðu
ekki komið upp áður; viðkvæm-
ustu siðferðismál fólks virðast í
uppnámi á sölutorgi.
Þótt dulkóðun sé beitt eru marg-
ar leiðir til að brjóta hana með
samkeyrslu við aðrar upplýsingar
með tölvum. Þótt pólitíska hliðin á
málinu sé nú greiðfær er glíman
rétt að byrja milli riddarans hug-
prúða og læknastéttarinnar sem
vantreystir honum.
Stórfiskaleikur
Gjafakvótakerfið í sjávarútvegi
hefur leitt til þess að einstaklingar
hafa getað tekið marga milljarða
út úr sjávarútvegi og notað þá í
trylltu kapphlaupi við aðra millj-
arðahafa um eignarhald í verslun
og öðrum fyrirtækjum. Það er sem
ný tegund af risaeðlum hafi orðið
til á íslandi í umhverfi sem var fá-
breytt og hrjóstrugt en þó með
1 góðum sjávarauðlindum.
Öfgarnar sem kviknað hafa
eru einstæðar á Islandi í póli-
tísku umhverfi þar sem margir
þýlyndir flaðra upp um hina
nýju höfðingja sem þó eru frá-
leitt af þeirri gerð sem
Nietzsche greindi. Hvað veldur
því að einn af stærstu kvóta-
kóngum landsins, með hend-
umar á kafi í gullkistu þjóðar-
innar, telur við hæfi að bein-
línis hóta alþjóð í sjónvarpi?
Hann lýsti því yfir að hann
hefði aðgang að sjö skipum er-
lendis sem væru reiðubúin til
að taka þátt í veiðikapphlaupi
ef Vatneyrardómurinn svokall-
aði verður staðfestur.
Öfgafull sameining stórmarkaða
hefði tæpast verið brautryðjandan-
um, Pálma Jónssyni í Hagkaupi, að
skapi. Sú hugmynd að koma versl-
un með helstu nauðsynjar aimenn-
ings í það horf, að draga megi millj-
arða út úr henni og nota í háhyrn-
inga- eða nashyrningaslag, er frá-
leit og i meira lagi vafasöm. Þótt
reynt sé að skýra umræddar auðs-
uppsprettur með hagræðingu á
markaði einni saman er þar fleira
á ferðinni sem jafnvel einlægir
markaðssinnar geta greint.
Jónas Bjarnason
Skoðanir annarra
Varist í síöasta víginu
„Kvótakerfið í sinni núverandi mynd er búið að
vera við lýði um árabil... Við þessar aðstæður er lítið
vit i því fyrir þá sem hingað til hafa varið þetta kerfi
í óbreyttri mynd að halda þeirri baráttu áfram. Menn
geta að vísu búið um sig í síðasta víginu og haldið út
töluvert lengi en að því kemur að vígið fellur... Stjórn-
málamennirnir sem hingað til hafa varið þetta kerfi
eiga að hafa hugrekki til að snúa við blaöinu og ganga
rösklega tO verks og breyta því. Þeir hafa hver á fæt-
ur öðrum lýst því yfir að þegar þeir stóðu að þessari
lagasetningu á sínum tíma hafi þá ekki órað fyrir af-
leiðingum hennar. Umrótið í samfélagi okkar er slíkt
um þessar mundir að ekki verður lengur við unað.“
Úr forystugrein Mbl. 4. febrúar.
Ef ASÍ beitti sér...
„Það er kunnara en frá þurfi að segja að almennir
launþegar hér á landi búa við lakari kjör en samsvar-
andi stéttir í þeim löndum sem réttlætanlegt þykir að
miða okkur við... Nú er ASÍ-forystan að hefja mikla
samningalotu og byrjar á þeim enda sem hún aldrei á
að snerta. Farið er að semja við ríkisstjórnina um al-
menn skattalög... Ef ASÍ beitti sér að sérhagsmunum
félagsmanna gæti verið að kjör þeirra væru betri en
raun ber vitni. Það gæti líka verið að velferðin væri
viðunandi ef stjórnmálafólk félagshyggjunnar þekkti
sinn vitjunartíma og hlutverk.“
Oddur Olafsson í Degi 4. febrúar.
Sönghópur að norðan
„Ef eitthvað er til á íslandi sem er jafn yfirþyrm-
andi norrænt og „Barnahús" hlýtur það að vera „Sam-
fylkingin". Um bæði þessi fyrirbrigði gildir að karl-
menn geta tæpast tekið sér þessi orð í munn án þess
að bera gleraugu, vera hálfsköllóttir, skeggjaðir og
með háskólapróf í félagsvísindum... Raunar minnir
nafnið „Samfylkingin" miklu fremur á sönghóp ein-
hvers staðar að norðan, settan saman af nokkrum
hjónum á miðjum aldri sem vita ekkert skemmtilegra
en að gleðja sveitunga sína með íslenskum gamanvís-
um og þjóðlegri kerskni... Hér skal hins vegar lagt til
að samtökunum verði gefið nafn sem staðið hefur af
sér aliar pólitískar hræringar, vísar til samstöðu og
uppfyllir einnig þá kröfu að vera jafn mörg atkvæði og
„Framsóknarflokkurinn" og „Sjáifstæðisflokkurinn“ -
„Alþýðuflokkurinn".
Sverrir Ásgeirsson í Mbl. 4. febrúar.