Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.2000, Side 12

Dagblaðið Vísir - DV - 04.03.2000, Side 12
12 LAUGARDAGUR 4. MARS 2000 T*IV Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf. Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason Aðstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiBsla, áskrift: Þverholti 11,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000 Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999 Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: HeimasíBa: http://www.skyrr.is/dv/ Vfsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiBlunar: http://www.visir.is Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf. Filmu- og plötugerð: isafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf. Askriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk„ Helgarblað 250 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins f stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim. Dapurt óperuball Árlega óperuballið í Vínarborg í fyrradag var aðeins svipur hjá fyrri sjón. Erlend stórmenni Evrópu létu ekki sjá sig. Austurríkismenn urðu að sætta sig við banana- kónginn Nursultan Nazarbayev frá Kazakhstan og Lud- millu Kuchma, eiginkonu bananakóngsins í Úkraínu. Vestrænir stjórnmálamenn, sem áður höfðu tekið boð- inu, drógu sig í hlé eftir stjórnarskiptin í Austurriki. Sama gerðu stórfyrirtæki, sem höfðu tekið á leigu óperustúkur fyrir rúma milljón króna stykkið. Catherine Deneuve og Claudia Cardinale neituðu að koma. Yfirstéttin í Austurríki reytir hár sitt í örvæntingu. Sendiherrar landsins fá ekki lengur að taka þátt í matar- boða-sirkusum utanríkisráðuneyta og fina fólksins á Vest- urlöndum. Landið er í selskapslegri einangrun eftir innreið útvatnaðra nýnazista í rikisstjórn. Þótt ýmsir segi, að Evrópusambandið og ráðamenn í sumum vestrænum löndum hafi farið offari í viðbrögðum við stjórnarskiptunum í Austurríki, sjást engin merki þess, að frystingunni linni. Þvert á móti hefur hún fallið í fastan farveg, sem meðal annars lýsti sér á óperuballinu. Á margan hátt er Austurriki hentugur blóraböggull. Nazisminn átti þar rætur sinar. Eftir stríðið spöruðu Aust- urríkismenn sér heilaþvottinn, sem Þjóðverjar tóku á sig. Austurríkismenn hafa aldrei horfzt í augu við fortíð sína, meðan Þjóðverjar hafa gert upp sakirnar við hana. Flokkur Jörgs Haider er sem útvatnaður nýnazistaflokk- ur alvarlegra fyrirbæri en útvatnaður nýfastistaflokkur Gianfrancos Fini, sem komst um tíma í ríkisstjórn á Ítalíu. ítalski fasisminn var mun vægara tilfelli en austurríski nazisminn og var til dæmis lítið fyrir kynþáttahatur. Því er eðlilegt, að viðbrögðin við stjórnarskiptunum í Austurríki séu nú harðari en þau voru við stjórnarskiptun- um á Ítalíu fyrir hálfum áratug. Þau snerta viðkvæmari strengi í stjórnmálalífi Evrópu, afstöðu almennings til inn- flytjenda frá fátækum og fjarlægum löndum. Með frystingu Austurríkis eru vestrænir stjórnmála- menn og Evrópusambandið að senda skilaboð til almenn- ings í eigin löndum. Verið er að segja öfgasinnuðum Belg- um og Frökkum, Dönum og Þjóðverjum að gæta sín. Stuðn- ingur við öfgaflokka geti skaðað viðkomandi þjóðir. Eftir uppistandið út af öfgaflokki Haiders geta menn ekki lengur gamnað sér við, að taka megi vesturevrópska öfga- flokka í ríkisstjórnir. Gefið hefur verið fordæmi, sem ekki gefur mikið svigrúm til undanbragða. Flokkar kynþáttahat- urs hafa varanlega verið settir í frystikistuna. Vesturlönd verða jafnframt að taka á vandamálum, sem eru uppspretta fylgisaukningar slíkra flokka. Innflytjendur eiga víða erfitt með og vilja helzt ekki aðlagast nauðsynlegu lágmarki af siðum og hefðum þeirra þjóða, sem sýna þeim gestrisni. Þeir mynda undirheima, stundum hættulega. Vesturlönd þurfa að verja miklu meiri orku og fé í að gera innflytjendum grein fyrir, hver sé lágmarksaðlögun að siðum og hefðum hvers umhverfis, og gera þeim kleift að öðlast þessa lágmarksaðlögun, til dæmis með starfsfræðslu, félagsfræðikennslu og tungumálanámi. Með þessum fyrirvara verður ekki séð, að Evrópusam- bandið og ráðamenn ýmissa aðildarríkja þess séu á hálum ís i aðgerðunum gegn Austurríki. Þær takmarkast við sel- skapslíf og mannleg samskipti innan ríkjasambands, sem hefur æðri markmið en flokkur Jörgs Haider. Aðgerðirnar gegn Austurríki voru ekki stundaræði, heldur markviss aðgerð á takmörkuðu sviði til að brjóta brýr að baki Vesturlanda í baráttu gegn kynþáttahatri. Jónas Kristjánsson Staða McCains Það eru engin ný sannindi að ganga út frá því vísu að George W. Bush, ríkisstjóri í Texas, verði for- setaefni Repúblikanaflokksins í kosningunum í nóvember, enda stendur flokksvél repúblikana nær einhuga að baki honum. Gott gengi Johns McCains, öldungadeildar- þingmanns frá Arizona, í nokkrum forkosningum sýnir hins vegar að kjósendur eru ekki reiðubúnir að láta ráðandi öfl í Repúblikana- fiokknum segja sér fyrir verkum, en um tíma leit út fyrir að Bush mundi hreppa útnefninguna fyrir- hafnarlaust í krafti fjármagns. Um það þarf engum blöðum að fletta að McCain hefur tekist að grafa veru- lega undan Bush sem forsetafram- bjóðanda. En það sem færri gera sér grein fyrir er að McCain hefur á einu ári breyst úr hægrisinnuðum en sjálfstæðum repúblikana, sem studdi stefnu Ronalds Reagans á 9. áratugnum og síðan stefnu Newts Gingrichs á þessum áratug, í „uppreisnarmann" sem vill breyta ímynd Repúblikanaflokksins og stefnuskrá hans. Gagnrýni á trúarhópa Allt frá því að Reagan var kjörinn forseti árið 1980 hafa þeir sem keppt hafa um útnefningu Repúblikanaflokksins til forseta þurft að biðla til trúarafla yst á hægri væng með þá Jerry Falwell og Pat Robertson í fararbroddi. Stundum hefur þessi „trúarsiður" tekið á sig fremur grátbroslega mynd, eins og þegar auðmaðurinn Steve Forbes seldi sig þessum hópum í forkosningunum á þessu ári eða þegar frjálshyggjumaðurinn Phil Gramm, öldunga- deildarþingmaður frá Texas, gerði slíkt hið sama árið 1996. Við það glötuðu þeir öllum trúverðug- leika. Það er samt engin ástæða til að vanmeta áhrif „kristilega bandalagsins," sem er mjög virkt innan flokksins. George Bush, fyrrverandi forseti Bandaríkjanna, var aldrei vinsæll í herbúðum þess og margir litu svo á að það hefði veikt hann í kosn- ingunum árið 1992 (þótt að- gerðaleysi hans í innanríkis- málum hafi í raun skipt mun meira máli). Sonur hans George W. Bush hefur hins veg- ar sýnt þessum stuðningshópi mikla ræktarsemi. Þetta kom vel fram í forkosningunum í Virginíu þar sem kjósendur repúblikana eru íhaldssamir og áhrif trúarhópa sterk. Það var þó McCain sem stal senunni í Virginíu: Hann var óspar á gagnrýni sína á hvers kyns trú- ar-lýðskrumara, hvort sem þeir nefndust A1 Sharpton, Pat Ro- bertson eða Jerry Falwell, og sakaði Bush um að stíga í vænginn við hægri öfgaöfl sem hefðu ekkert fram að færa nema óumburðarlyndi. Það hef- ur enginn frambjóðandi repúblikana þorað að beina spjótum sinum að „kristilega bandalaginu“ síðustu ár. Og McCain hefur sýnt fram á að það þarf ekki að jafngilda póli- tísku sjálfsmorði að leyna póli- tískri sannfæringu sinni. Stjómmálabaráttan í Bandaríkj- unum hefur sífellt orðið óper- sónulegri með árunum. Fram- bjóöendur mega helst ekki hafa neinar skoðanir á málum af ótta við að missa stuðning einhverra tiltekinna kjósendahópa. Því hafa þeir forðast að tjá sig opinberlega án þess að hafa ráðfært sig við „pólitíska auglýsingamenn" og „ímyndarsmiði." Repúblikanar og miðjan McCain hefur verið óhræddur við að svara spurningum fréttamanna án þess að hafa áhyggjur af því að fylgið hryndi af honum. Hann hef- ur enn fremur styggt áhrifaöfl í Repúblikanaflokknum með því að kreíjast gagngerra breytinga á ijár- mögnun kosningabaráttu flokk- anna. Þá hefur hann hafnað hug- myndum Bush um stórfelldar skattalækkanir og telur að nota eigi úárlagaafganginn til að greiða niður skuldir. Loks hefur hann hafnað þeirri pólitísku þjóðernis- einangrunarhyggju í utanríkismálum, sem margir repúblikanar halda nú á lofti. Það er þvi engin tilvilj- un að Bush hefur sakað McCain um að ganga erinda demókrata. í flestum málum nema félagsmálum, þar sem römm íhaldssemi McCains skín í gegn, á hann meira sameiginlegt með Bill Clinton en Bush. En það sem gleymist oft í þessu samhengi er að Clinton náði völdum með því sveigja stefnu demókrata til hægri. Það hafa alla tíð verið hófsöm íhaldsöfl innan Repúblikanaflokksins og kennd við forsetaframbjóð- endur eins og Thomas Dewey, Dwight D. Eisenhower og Bob Dole. Síðustu tuttugu ár hafa þau hins vegar ekki farið með forræði í flokknum. Sú spurning vaknar hvort áhuginn á framboði McCains muni leiða til þess að þau nái aftur fyrri áhrifum, ekki síst ef Bush bíður ósigur í kosningunum í nóvember. Vera má að óháðir kjósendur, sem munu ráða úrslit- um, telji að Bush hafi daðrað of mikið við trúar-öfga- öfl og kjósi fremur A1 Gore, frambjóðanda demókrata, á þeim forsendum að hann sé skárri miðjukostur. Faðir Bush gerði sömu mistök árið 1992 og Bob Dole árið 1996 ... Þótt möguleikar Johns McCains á að hljóta útnefningu repúblikana til for- seta séu litlir hefur hann hrist upp í flokknum með kosningabaráttu sinni. Hann hefur hafnað öllu samstarfi við trúarhópa yst á hægri væng flokks- ins, en það hefur enginn frambjóðandi repúblikana þorað að gera síðan Ronald Reagan varð forsetaefni flokksins árið 1980. Erlend tíðindi Valur Ingimundarson skoðanir annarra McCain gegn klerkaveldinu „Með því að lýsa yflr andstöðu sinni við (íhalds- sömu sjónvarpsklerkana) Robertson og Falwell í Virginíu, vígi íhaldssamra kristinna viðhorfa virð- ist sem McCáin sé reiðubúinn að hætta á smávægi- lega pólitíska refsingu þar í staðinn fyrir umtals- verða fylgisaukningu meðal hófsanira repúblikana í New York, þar á meðal kaþólikka sem eru reiðir vegna heimsóknar Bush til Bob Jones University, guðfræðiskóla sem bannar að fólk af mismunandi kynþáttum sé saman og mælir bót skoðunum sem eru kaþólikkum fjandsamlegar." Úr forystugrein New Y ork Times 1. mars. Stórhættulegur glæpon „Pinochet hershöfðingi er frjáls ferða sinna. Hon- um var laumað út úr Bretlandi eins og stórhættu- legum glæpamanni (sem hann og var). Ekki er erfitt að skilja reiði þeirra sem lifðu af illa meðferð her- manna hans og lögreglu og reiði fjölskyldna þeirra sem ekki áttu afturkvæmt. Þeim nægir ekki aö málaferlin sem Garzon dómari átti frumkvæðið að hafi spillt síðustu árum einræðisherrans." Úr forystugi ein Libération 3. mars. Glæpirnir ekki gleymdir „Fyrrverandi einræðisherra Chile, Augusto Pinochet, er aftur frjáls eftir að hafa setið 16 mánuði í stofufangelsi í Bretlandi. Jack Straw, innanríkisráðherra Bretlands, tók ákvörðun í samræmi við úrskurð lækna: Pinochet andlega ófær um aö koma fyrir rétt. Reglan um að ákærður eigi að geta skýrt mál sitt og varið sig er mikilvæg í bresku réttarkerfi. Þar með er baráttunni um örlög Pinochets í raun lokið. Allar tilraunir til að draga hann fyrir rétt, hvort sem það er á Spáni, í Frakklandi eða í Chile, verða árangurslausar. Þetta þýðir ekki að brot Pinochets á mannréttindum og mannrán og dráp í 17 ára stjórnartíð hans séu gleymd eða upptalih."

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.